Автомобилларнинг электр ва электрон жихозлари



Pdf көрінісі
бет9/13
Дата25.01.2022
өлшемі0.78 Mb.
#454823
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   13
avtomobillarning elektr va elektron zhixozlari

ут олдириш они; Б-детонация

 

 

          Ёнилги  меъёридан  эртарок  ут  олдирилса(1-эгри  чизик,  ут 



олдиришнинг  илгарилатиш  бурчаги  катта),  ёниш  жараёнининг  деярли 

хаммаси  сикиш  тактида  содир  булади  ва  поршень  ЮЧНга  газлар 

босими кескин ортиши , яъни  катта каршиликни енгиш шароитида  

харакатланади.Натижада,  двигателнингкуввати  тежамлилиги  пасаяди, 

чикинди 

 газлар  захарлилиги  ортади.Двигатель  кизиб  кетади  ва  детонация 

шовкинлари  

пайдо  булади(1-эгри  чизикдаги  «тишчалар»).    Аксинча,  агар  ёнилги 

меъёридан  кечрок  ут  олдирилса  (3-эгри  чизик,  ут  олдиришнинг 

илгарилатиш  бурчаги  кичик),  ёниш  жараёни  асосан  кенгайиш  тактида 

содир  булади.Натижада,  ёнилги  ёниб  улгурмайди,  газларнинг  босими 

зарур  кийматга  эриша  олмайди,  двигатель  куввати  ва  тежамлилиги 

пасайиб 

кетади.Чикинди 

газларнинг 

температураси 

ортиб, 

двигателнинг кизиб кетиш холлари кузатилади. 

          Ёниш  жараёни    меъёрида  булиши  учун  ут  олдиришнинг 

илгарилатиш    бурчаги  энг  манфаатли    кийматга  эга  булиши  керак(2-

эгри  чизик).  Двигатель  максимал  кувватини    авж  олдирилиши  учун 

цилиндрдаги    газ  босимининг    энг  катта  киймати,  поршень  ЮЧНдан 

утгандан  кейин,  тирсакли  валнинг  10-15

0

  га  бурилган  холатига  тугри 



келиши керак.      

          Ут  олдиришни  илгарилатишнинг  энг  манфаатли  бурчаги    турли 

двигателлар  учун  28-45

0

  чегарасида  булади.Унинг  киймати  тирсакли 



валнинг  айланиш  частотасига,  юкламага,  ишлатилаётган  ёнилги 

таркибига  ва  бошка  омилларга  боглик  булади(13.2-расм).  Масалан, 

тирсакли 

валнинг 


айланиш 

частотаси 

ортиши 

билан 


ёниш 

камерасидаги  ёнилги  аралашмаси  ёниши  учун  ажратилган  вакт 

камайиб  боради    ва    демак,  ут  олдиришнинг  илгарилатиш  бурчагини 

орттириш керак. 




 

 

- 63 - 



 

 а)                                                                        б) 

 

 

 



 

                                                                   

             

                 

 

 

 



 

           

13.2-расм.Ут  олдиришнинг  энг  манфаатли  бурчаги  Θ  ни  айланишлар  частотаси  а) 

ва  юкламага б)  богликлиги 

 

               Дроссель  юкламаси  ортиши  билан  дроссель  тусикчаси  



каттарок очилади ва цилиндрларга сурилаётган ёнилги аралашмасининг 

микдори    ва  унинг  ёниш  тезлиги  ортади.Бу  эса,  ут  олдиришнинг 

илгарилатиш  бурчагини  камайтирилишини  талиб  килади.Аксинча, 

юклама кмайганда дроссель тусикчаси камрок очилади ва цилиндрларга 

кираётган  ёнилги  микдори  камаяди,  унинг  ёниш  тезлиги  секинлашади  

ва  демак , ут олдиришнинг  илгарилатиш бурчагини орттириш зарур.        

        Ут 

олдиришни 

илгарилатиш 

бурчагини 

ростлаш 

усуллари.

Двигателнинг  узгариб  турувчи  иш  тартибига  мос  равишда  ут 

олдиришнинг  илгарилатиш  бурчагининг  ростлаш  учун,  ут  олддириш 

системаси 

автоматик 

ва 

дастаки 


ростлагичлари 

билан 


жихозланади.Двигателнинг  айланишлар частотасига  боглик равишда ут 

олдиришни  илгарилатиш  бурчагини  автоматик  узгартириш  марказдан 

кочма  ростлагич,  юклама  боглик  равишда  эса  –  вакуум  ростлагич 

ёрдамида  амалга  оширилади.Илгарилатиш  бурчагининг  бошлангич 

катталигини урнатиш ёки ёнилгининг турига кура уни дастаки ростлаш 

учун октан – корректор ишлатилади. 

               Марказдан  кочма  ростлагич.  Ут  олдиришнинг  илгарилатиш 

бурчагини  марказдан  кочма  ростлагичи  куйидагича  тузилган(13.3-

расм).Етакчи  вал  4  га  пластинка  махкамланган  булиб,  унинг  четига 

урнатилган  иккиук  7  га  юкчалар  2  жойлаштирилган.Юкчалар  уклар  7 

атрофида 

айлана 


олади 

ва 


узаро 

пружиналар 

воситасида  



богланган.Хар  бир  юкчага  штифт  5  урнатилган  булиб,  у  кулачок  1 

втулкасига  махкамланган  фланец  3  нинг  кия  арикчасига  кириб 

туради.Харакат вал 4 дан юкчалар 2 оркали кулачок 1 га узатилади. 

              

Ростлагич  куйидагича  ишлайди

.  Двигателнинг  айланиш 

частотаси  ортиши  билан  (тахминан  400  мин 

-1

  дан  бошлаб)  юкчалар 



марказдан кочма куч таъсирида пружиналар кучини енгиб, 

 уз уки атрофида  икки томонга ажрала 

 бошлайди.Бу вактда юкчалардаги  



 

 

- 64 - 



штифтлар фланецни кия  арикчаларига 

 кириб турганлиги туфайли, уни ва у 

билан бирга кулачокни влнинг айланиш 

  йуналиши буйлаб маълум бурчакка  

буради.Натижада, кулачок кирралари  

узгич контактларини олдинрок узиб, ут 

 олдиришнинг илгариалтиш бурчагини 

 оширади.Айланишлар частотаси камай- 

ганда юкчалар пружиналар таъсирида                    

 

 узининг  дастлаьки холатига кайтади



.               13.3-расм.Марказдан кочма 

ростлагич

 

Пружиналар хар хил  кайишкокликка эга 



 ва  бу,  двигатель  айланишлар  частотаси  узгарганда  ут  олдиришнинг 

илгирилатиш  бурчагини  талаб  килинган  конуният  буйича  узгартириш 

имкониятини беради 

               Вакуум 

ростлагич. 

Вакуум 


ростлагич 

ут 


олдиришни  

илгарилатиш  бурчагини  двигателнинг  юкламасига  кура  ростлаш  учун 

хизмат 

килади.Юклама 

кам 

булганда 



цилиндрларнинг 

ёнилги 


аралашмаси  билан  тулиш  даражаси  ,  ва    демак,  ут  олиш  вактидаги 

босим  пасаяди.Шу  билан  бирга  ёнилги  аралашмасининг  колдик  газлар 

билан ифлосланиши кучаяди, натижада ёниш тезлиги камади.Бу эса  ут 

олдиришнинг 

илгарилатиш 

бурчагини 

 

ошириш 


заруриятини  

тугдиради.Юклама  ортиши  билан    цилиндрларнинг    ёнилги  аралашма  

билан    тулиш  даражаси  ортиб  боради,  колдик  газлар    микдори  эса  

аксинча камайиб  боради  ва ёниш  тезлиги  ортади.Демак, бу холда ут 

олдиришни  илгарилатиш бурчагини камайтириш керак булади.                                    

               Электрон ут олдириш системасининг датчиклари.  

         Охирги  вактда  автомобилларда  тобора  кенг  тадбик  топаётган 

контактсиз-транзисторли ут олдириш системалари  контактли (классик) 

ут  олдириш    системалари    камчиликларидан    холидир  (МАЪРУЗА  № 

12).  Бу  ут  олдириш  системаларидаги  асосий  янгилик  –узгич 

контактларининг йуклигидир.Унинг вазифасини контактсиз даитчиклар 

бажаради.Контактсиз  –  транзисторли  ут  олдириш  системалари  бир-

биридан асосан датчикларнинг тури ва тузилиши билан фарк килади. 

       Магнитоэлектрдатчик 

(13.4-расм) 

узгич-таксимлагич 

валига 

урнатилган  доимий  магнит  1  ва  узакка  уралган  статор  чулгами  2  дан 

иборат. 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 



 

 

- 65 - 



 

 

 



 

13.4-расм.Магнитоэлектр 

датчикли 

контактсиз-транзисторли 

ут 

олдириш 


системаси 

а)  умумий  схемаси;  б)  датчик  куланиши  U  ни,  турли  айланишлар  сонида  доимий  магнитнинг 

буралиш бурчаги а га богликлиги;  n

1

  ва  n



2

 



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   13




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет