Игорь ТИТЕНОК
ТОЛЬКО ПРИБОРА ВНЕДРЕНИЯ НЕ ХВАТАЕТ
Тысячу раз слышал выражение «на переднем крае науки», сам сотни раз его употреблял, но вот, наконец, там побывал – вчера полдня провел в лаборатории инженерного профиля КГУ имени Коркыта-ата. Лаборатория инженерного профиля «Физико-химические методы анализа» – необычное звено в структуре университета. Она в числе двадцати самых продвинутых исследовательских лабораторий такого профиля в Казахстане. В университете, а до этого и в двух вузах, из которых он образовался, были десятки лабораторий, и многие из них на том или ином этапе имели современное оборудование и приборы, но все это было как-то разбросано по факультетам, использовалось, в основном, в демонстрационных целях, а не исследовательских. В 2007 группа ученных КГУ во главе с доктором технических наук Кылышбаем Бисеновым составляет ученую записку с обоснованием создания принципиально новой исследовательской лаборатории инженерного профиля, которая может и науку двигать, и аспирантов-магистрантов готовить, проводить исследования по заказам фирм, компаний, выдавать лабораторные заключения как аккредитованная структура. Уже через год на создание этой лаборатории выделяется двухсотмиллионный (тенге) грант и начинается закупка оборудования буквально по всему миру. Низковакуумный растровой – электронный микроскоп, способный увеличивать исследуемый объект в 30000 раз, – прибыл из Японии. Хромато-масс спектрометр с полным цифровым электронным контролем для анализа жидких и газообразных соединений, выдающий два или три спектра в секунду, – продукт совместных усилий специалистов США и Китая. Анализатор по методу АSТМ на базе газового хроматографа Varian для качественного анализа органических соединений изготовлен в Нидерландах. Калориметр для определения низшей и высшей теплот сгорания различных материалов в атмосфере создан немецкими учеными и инженерами. Интереснейший исследовательский инструмент – спектрометр рентгено-флуоресцентный кристалл-дифракционный сканирующий портативный «Спектроскан» – российская разработка. Он позволяет определять содержание любого химического элемента в твердых, жидких, порошкообразных веществах. В коллекцию лучших исследовательских приборов для кызылординской лаборатории внесли свой вклад и ученые Швейцарии. Там был изготовлен титратор кулонометрический для высокоточного анализа влаги в нефтепродуктах. Список приборов и географию их создания можно продолжить. При этом надо заметить, что все это научное оборудование было произведено в 2008-2009 годах. Тот, кто знаком со спецификой производства в этой отрасли, знает, что лабораторное оборудование обновляется на постоянной основе. Здесь год выпуска и год разработки прибора чаще всего один и тот же. Таким образом, инженерно-техническое направление местного университета сделало стремительный бросок на реально передовые рубежи современной
50
науки. В лаборатории проводятся фундаментальные и прикладные исследования по приоритетным направлениям развития науки в соответствии с Государственной программой форсированного индустриально-инновационного развития Республики Казахстан с учетом специфики производства и экономических особенностей региона. Здесь разработан способ получения сложных эфиров карбоновых кислот гидроэтерификацией олефинов моноксидом углерода и спиртами. Биологическая активность полученных продуктов позволяет использовать их в качестве антибактериальных препаратов. Создана технология переработки тяжелой фракции нефти в длинноцепочечные олефины крекингом и синтез на их основе компонентов базовых смазочных масел. Совместно с учеными Казахского национального университета имени Аль-Фараби разработана технология каталитической переработки резиносодержащих и пластмассовых отходов в моторное топливо. Готова – хоть сегодня применяй – технология приготовления брикетного топлива из высокопарафинистых нефтяных отходов и рисовой лузги. Она позволяет расширить топливно-сырьевую базу и решить экологические проблемы нефтедобывающих регионов Приаралья. Совместно с российскими учеными изучается применение экстрактов «верблюжьей колючки» – лекарственного растения в профилактике и лечении ранней стадии атеросклероза на животных моделях. Исследуется техногенное воздействие на окружающую среду процесса добычи и транспортировки нефти, совершенствуется технология и составы арболита и газобето- на на основе местного сырья и техногенных отходов. В 2012 году инженерная лаборатория выиграла грант на проведение научных исследований на 2012-2014 годы по четырем темам. Лаборатория участвует в реализации подпроекта «Мониторинг восстановления техногенных нефтезагрязненных экосистем» по научно-технической программе: «Биоремедиация нарушенных экосистем при добыче нефти Кызылординской области на 2012-2014 годы». А также участвует в выполнении подпроекта «Оценка плодородия орошаемых засоленных почв методом эколого-географического мониторинга Приаралья» по научно-технической программе: Применение биотехнологических приемов воспроизводства повышения плодородия засоленных почв Приаралья на 2012-2014 годы. За недолгую историю этой лаборатории опубликованы 129 научных статей, получены 13 инновационных патентов, изданы 4 монографии, 5 учебников и методических пособий, подготовлены 80 дипломных работ, 42 магистерских, 8 кандидатских и 4 докторских диссертаций. Более тридцати научно-исследовательских работ, выполненных студентами, отмечены грамотами и дипломами на международных и республиканских конференциях молодых ученых. Лаборатория принимала участие в организации и проведении 16 конференций, семинаров и «круглых столов» с приглашением ведущих ученых Республики Казахстан и стран СНГ. Здесь для обучения методам работы на аналитических приборах разработаны 20 специальных курсов для бакалавриата и магистратуры. Со дня создания лаборатории «Физико-
51
химические методы анализа» ею руководит кандидат технических наук, доцент Роза Нарманова. Если быть точным, то со дня создания руководить-то ей было нечем – сотрудников- исследователей еще только предстояло подобрать. А задача эта – непростая. Ведь надо было найти ребят, которые освоят оборудование, которое они в глаза не видели. – Наши остепененные специалисты, – вспоминает Роза Нарманова, – как правило, не хотели выступать в роли учеников, поэтому пришлось мне делать ставку на совсем молодых ребят. Зато многим из них и повезло – прошли стажировку в Японии, Малайзии, России. Для перенятия опыта мы приглашали специалистов из разных стран и лабораторий Казахстана. Теперь у нас процесс освоения далеко позади, а мои ребята обучают работе на этом оборудовании студентов, многие магистры самостоятельно проводят исследования по своим диссертациям в нашей лаборатории. Фотографируя в лаборатории исследователей за их работой, не мог не обратить внимание на то, что ребята сплошь молодые, да и завлаб. по живости ума, обаятельности казалась только чуть старше их. Это (уже позже, просматривая анкеты, с удивлением для себя отметил, что Роза Нарманова заведующей лабораторией (другой), будучи младшим научным сотрудником, стала еще тридцать с лишним лет назад). На ее счету три авторских свидетельства на изобретения, семь учебников, учебных и методических пособий, 86 научно-методических трудов. Каждый из исследователей, кто попадал в мой объектив, пытался мне доходчиво объяснить, что к чему. Проще всего было с кандидатом технических наук Сауле Байтукеновой. Цель её работы понятна и вкусна. Она создает детский молочный продукт – курт с наполнителем из тропических фруктов. Полезно, лечебно, вкусно. Разумеется, в этой работе она использует не только собственные вкусовые рецепторы, но и такой сложный прибор, как спекторфлуориметр. Он позволяет измерять спектральные характеристики в течение нескольких секунд. В лаборатории мне показали еще один вроде бы простой продукт – мыло, сваренное здесь. Оно содержит экстракты местных растений, обладает весьма серьезными защитными свойствами. Может быть, когда-нибудь марке именно этого мыла мы будем отдавать предпочтение. Многое вызвало здесь интерес, убедило, что и нашим молодым ученым многое по плечу, а огорчило, что все, или почти все, здесь придуманное и изобретенное, пока остается не внедренным. В том числе банановый курт и мыло-защитник.
//Кызылординские Вести.-2013.- 16 марта.-С.4
52
Айсәуле ҚАРАПАЕВА.
ЗАҢГЕРЛЕР БАСҚОСУЫ
Қорқыт ата атындағы ҚМУ-дың Студенттер сарайында облыстық әділет департаментінің ұйымдастыруымен конференция өтті. Оған облыстағы заңгерлік қауымдастықтар, құқық қорғау органдарының өкілдері, заң ғылымымен айналысатын мамандар қатысты.
Айта кету керек, өткен жылы «Қазақстан заңгерлері, бірігіңдер!» деген ұранмен Астанада алғаш рет заңгерлердің республикалық съезі өткен болатын. Оған еліміздегі барлық заңгерлік қауымдастықтар өкілдері қатысқанды. Сол шараның негізінде елімізде Қазақстан заңгерлерінің одағы құрылды. Бұл одақтың негізгі мақсаты еліміздің тәуелсіздігін нығайту, адам мен азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын қамтамасыз ету ісінде Қазақстан заңгерлерінің күшін біріктіруге жәрдемдесу, сондай-ақ, маңызды мемлекеттік-құқықтық мәселелерді шешуде заң қоғамдастығының ұстанымын анықтау болып табылады. Аталған съезде қабылданған ұсыныстар мен қолдаулар негізінде аймақтарда одақтың филиалдарын құру қолға алынуда.
Облыстық конференцияда сала мамандары тарапынан Қазақстан заңгерлерінің жаңа қауымдастығын құру идеясы, судьялар, прокурорлар, адвокаттар одағы және нотариаттық палатамен бірлесе құқықтық мемлекетті әрі қарай дамыту мен заңның үстемдігін қамтамасыз етуді күшейту бағытында келелі әңгіме қозғалды. Сондай-ақ, жиын барысында «Қазақстан Заңгерлерінің одағы» республикалық қоғамдық бірлестігінің Қызылорда облыстық филиалының кеңесі және төрағасы, ревизиялық комиссияның құрамы сайланды. Филиал мүшелігіне кіру ерікті түрде болмақ. Жұмыс істейтін, зейнеткерлікке шыққан заңгерлер мүшелікке қабылдана алады. Одаққа қабылданған әрбір адамға мүшелік кітапша беріледі.
//Сыр бойы.-2013.-16 наурыз.-4б
53
Айғали Қарабалаев,
ЕЛ ИГІЛІГІНЕ ИННОВАЦИЯЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАР ҰСЫНЫЛДЫ
Кеше «Бастау» бизнес орталығында Астана қаласының «Іnteractіv Kazakhstan» компаниясының инновациялық жобаларын таныстыруға арналған тұсаукесер жиыны өткізілді. Оның жұмысына облыс әкімі Қырымбек Көшербаев қатысты.
Тұсаукесерге жиналған көпшілік алдымен орталықтың екінші қабатында орналастырылған «Іnteractіv Kazakhstan» компаниясының жасап шығарған инновациялық құрал-жабдықтарының көрмесімен танысты. Мұнан кейін «Астана» залында «Білім, денсаулық сақтау, мәдениет, коммуналдық шаруашылық және кәсіпкерлік салаларындағы инновациялық шешімдер» тақырыбында кездесу жиыны өткізілді.
Жиынды ашқан облыс басшысы Қырымбек Елеуұлы Елбасы «Қазақстан-2050» стратегиясы қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты» атты Жолдауында инновацияларды өмірге енгізудің маңызы зор екенін, сондықтан да заманауи жаңа технологияларды тәжірибеге батыл енгізу керектігін тапсырғанын атап өтті. Мен осы орайда облыстың білім, денсаулық сақтау, мәдениет және тағы да басқа салаларына озық технологияларды енгізу үшін «Іnteractіv Kazakhstan» компаниясының бас директоры Нұралы Құдайбергенұлы мен үнемі осы істің басы-қасында жүрген академик Асқар Жұмаділдаев бастаған топты арнайы шақырдым. Осы шақыруымды қабыл алып, облысымызға келіп отырған бұл азаматтарға шынайы ризашылығымды білдіремін. Шынын айтқанда, облыстағы қай сала жұмысы болмасын әлі де жетілдіріле түсуді қажет етеді. Сондықтан да бұл кездесудің өңіріміздің өсіп-өркендеуіне тигізер пайдасы зор болады деп үміттенемін. Бүгінгі жұмыстарыңызға сәттілік тілеймін.
Мұнан кейін сөз алған «Іnteractіv Kazakhstan» компаниясының бас директоры Нұралы Құдайбергенұлы бұл сапар еліміз бойынша алғанда бірінші болып Сыр еліне жасалып отырғанын жеткізді. Сондықтан да компанияның инновациялық жобаларын өмірге енгізуге қызылордалықтардың белсенді атсалысатынына сенім білдірді. Сөйтіп, ол инновация, парадемма, технология атты үш сөздің астарында үлкен ұғым жатқанына кездесуге қатысушылардың назарын аударды. Негізі бұл компания әлемдік озық тәжірибелі елдердің инновациялық өнімдерімен таныса отырып, оларды біздің еліміздің жағдайында қолданысқа икемдеумен және инновациялық технологиялар негізінде жаңа шешімдер, яғни, өнімдер шығаруды жүзеге асырады. Соның ішінде осы күні ол қызылордалықтарға білім беру саласы бойынша даналық және абайтану әліппесін сөйлейтін қаламның көмегімен тыңдауға болатын және интеллектуалды физика, Ұлттық бірыңғай тестілеу жүйесіне жаңа технологиялар енгізу мен тілдерді жедел үйрету секілді бірнеше инновациялық бағыттардағы шешімдерді ұсынды. Сонымен қатар компанияның денсаулық сақтау саласында ауа мен суды тазарту және адам денсулығын қашықтан қадағалау жөніндегі шетелдік
54
ғалымдармен бірлесіп өмірге енгізіп отырған жаңалықтары да жетерлік.
Мұнан басқа компанияда коммуналдық-тұрмыстық шаруашылықты басқару жүйесі мен құрылыс нысандарын жылдам әрі сапалы тұрғызуға арналған материалдар шығару, күн сәулесінен шағын электр құрылғыларын жасау мен интерактивті тақталар жасап шығару секілді бірнеше жобалары да бар. Айналып келгенде, бұл жобалардың барлығы қай салада болмасын жаңа технологияларды енгізу арқылы аз шығын жұмсап, көп пайда табуға жол ашады. Сонымен де ол көп тиімділік әкеледі.
Кездесу соңында облыс әкімі Қ.Көшербаев пен «Іnteractіv Kazakhstan» компаниясының бас директоры Н.Құдайбергенұлы өзара ынтымақтастық жөнінде меморандумға қол қойды. Қол қою рәсімінің барысында облыс басшысы компания басшыларына мұндай инновациялық жобаларды Сыр елінде іске асыру керектігіне назар аударды.
Тұсаукесер барысында журналистерге арнап қысқаша сұхбат берген академик Асқар Жұмаділдаев бұл басқосудың маңыздылығы жөнінде айтып берді.
– Біздің келуіміздің негізгі мақсаты – жерлестеріміздің назарын ғылыми-инновациялық жобаларды жүзеге асыруға аудару. Сол үшін де бүгін біз алғашқы болып Сыр еліне келіп отырмыз. Қазір жаңа технологияларға көшіп, жұмыс істеудің қажеттігі айтпаса да түсінікті. Осы орайда бүгінгі өмірді компьютерсіз елестете алмайсың. Дегенмен де, бұрынғы шыққан техникалардың жаңасы шығып, басып озып бара жатқан заман бұл. Сондықтан да оның барлығын игере білуіміз керек. Яғни, қандай да бір жаңашылдық болса, оны жатырқамай қабылдай алуымыз керек. Оған бізде барлық мүмкіндік бар. Ең бастысы, сырттың ескі технологиясына жүгіре бергенше, оның жаңасын жасап шығаруға өзіміз ұмтылуымыз керек. Ал мұндай істі жүзеге асыратын бізде білімі терең, іскер жастар көп. Сондықтан да бар үміт соларға артылады.
Түстен кейін облыстың білім, денсаулық сақтау, мәдениет, коммуналдық шаруашылық және кәсіпкерлік салаларының басшылары мен мамандары компания өкілдерімен түрлі бағыттар бойынша жұмыс жасап, ұсыныс-пікірлерін ортаға салды.
//Сыр бойы.-2013.-19 наурыз.-2б
Канжар МЫРКЫУЛЫ
СБЛИЖАЯ НАУКУ И ОБРАЗОВАНИЕ
Вчера с участием акима области Крымбека Кушербаева в кызылординском бизнес-центре «Бастау» состоялась презентация инновационных проектов компании «Interactiv Kazakhstan» из Астаны.
Собравшиеся на втором этаже ознакомились с выставкой инновационных идей астанинской компании. Затем в зале «Астана» состоялось заседание на тему «Инновационные решения в образовании, здравоохранении, культуре, коммунальном хозяйстве и предпринимательстве».
Открывая заседание, аким области Крымбек Кушербаев подчеркнул, что в Послании Главы государства «Стратегия «Казахстан-2050»: новый политический курс состоявшегося государства» особо отмечена необходимость внедрения в производство современных инновационных технологий. В этой связи специально по приглашению акима области в Кызылорду прибыла делегация компании «Interactiv Kazakhstan» во главе с генеральным директором Нуралы Кудайбергенулы и академиком Аскаром Жумадилдаевым, чтобы кызылординцы могли перенять передовой опыт.
Нуралы Кудайбергенулы проинформировал присутствующих об основных направлениях деятельности компании. Компания сотрудничает с мировыми лидирующими компаниями в сфере образовательных технологий и интерактивного обучения и предлагает лучшее оборудование от мировых брендов. В числе новшеств, предлагаемых компанией, — учебные материалы «Даналык әліппесі», разговорники с говорящей ручкой и другие.
В ходе встречи аким области К.Кушербаев и генеральный директор компании «Interactiv Kazakhstan» Нуралы Кудайбергенулы подписали меморандум о сотрудничестве.
После презентации академик Аскар Жумадилдаев рассказал журналистам о значимости этой встречи.
— Основная цель нашего визита – привлечь внимание кызылординцев к научным инновационным проектам. Сегодня жизнь невозможно представить без компьютера, однако сейчас в мире начинают преобладать более современные технологии, которые необходимо освоить, если хотим быть в числе передовых государств.
Во второй половине дня состоялась встреча руководителей сфер и отраслей региона с представителями компании «Interactiv Kazakhstan».
//Кызылординские Вести.-2013.-19 марта.-С2
Владимир ВОРОБЬЕВ
СТУДЕНТКА, АРТИСТКА, КРАСАВИЦА…
Студентка Кызылординского государственного университета имени Коркыта-ата Айгерим Канатбаева выиграла республиканский конкурс красоты «Қазақ Аруы-2013». В 2009 году Айгерим приехала в Кызылорду и поступила в государственный университет им. Коркыта-ата на факультет «Экономика». Выпускница средней школы № 8 имени Юрия Гагарина в Байконуре не думала-не гадала, что будет выходить на сцену в качестве ведущей, а тем более участвовать в конкурсах красоты. На первом курсе симпатичную девушку с хорошими вокальными данными пригласили вести шоу-программу «Посвящение в студенты», с чем она отлично справилась. Затем последовали приглашения и на другие студенческие и городские мероприятия. Одновременно Айгерим продолжала участвовать в различных творческих конкурсах, увеличивая коллекцию своих побед. В январе 2010 Айгерим Канатбаева стала «Мисс новогодняя Кызылорда», в марте 2010-го получила «Гран-при» на городском конкурсе, который проходил в Доме культуры им. М. Ералиевой. В 2011 году Айгерим подтвердила уровень своей красоты, вновь завоевав «Гран-при» на городском конкурсе «Акмешiт аруы-2011», а на областном конкурсе Айгерим стала первой вице-мисс Кызылорда-2011. В университете студентку Канатбаеву знают не только как красавицу и творческую личность, но и как активистку-общественницу. С первого курса участвует во всех университетских мероприятиях как ведущая, певица, сценаристка. Общительная и доброжелательная, трудолюбивая, она умеет повести за собой студентов. В 2010 году произошло событие, которое вывело талантливую девушку на профессиональную сцену областного масштаба. Вместе с делегацией кызылординских артистов Айгерим поехала в родной Байконур на День города. В ходе концерта на студентку университета им. Коркыта-ата обратила внимание заведующая продюсерским отделом областного методического центра по развитию продюсерства и народного творчества Омиркуль Бурханова. Опытный работник культуры за внешней красотой разглядела в девушке одаренную творческую личность. Предложение стать профессиональной ведущей вначале вызвало у Айгерим растерянность, ведь главной ее творческой целью все же была вокальная карьера. Но Омиркуль объяснила девушке, что сценическая речь и вокал взаимно дополняют друг друга. Немало талантливых известных певцов одновременно являются популярными ведущими и конферансье, в том числе и на телевидении. Подумав, Агерим согласилась. А потом началась учеба. От старшей наставницы Айгерим узнала много для себя полезного и интересного. Стала заново учиться выходить и приветствовать зрителей, объявлять концертные номера. Оказалось, что до сих пор она делала это «неправильно», как обычный человек. Но на профессиональной сцене существует много видов поведения ведущего или конферансье, и каждый раз,
в зависимости от характера мероприятия, надо вести себя соответственно. К чести Айгерим, она выдержала все учебные теоретические и практические занятия. Теперь Айгерим выходит на сцену в качестве ведущей значительно чаще. Сейчас Айгерим Канатбаева — одна из лучших ведущих нашей области. Ее охотно приглашают вести торжественные официальные мероприятия, эстрадные концерты, молодежные шоу-программы, детские конкурсы и новогодние утренники. Каковы планы Айгерим, чем она собирается заниматься в ближайшие годы? — Прежде всего я намерена окончить университет, а затем работать по специальности в каком-либо государственном учреждении, — отвечает на мой вопрос собеседница. — А еще я люблю петь и поэтому в центр своей творческой карьеры ставлю исполнение эстрадных песен. — А конкурсы красоты? — Несмотря на то, что мне нравится в них участвовать — это не самоцель. Посмотрим, что получится, но это «увлечение» все же временное.
ПОБЕДНЫЕ ПЕРЧАТКИ
Третьекурсник Кызылординского государственного университета имени Коркыта-ата Рустам Сваев стал бронзовым призером международного турнира в Германии.
***
Еще один студент этого вуза Камшыбек Конкабаев завоевал медаль такого же достоинства на международном турнире в столице Азербайджана.
***
Кызылординец Сабыржан Абилов вышел победителем на международном юношеском турнире в Минске. Теперь воспитанник школы высшего спортивного мастерства и студент гуманитарно-юридического колледжа готовится к чемпионату Азии, который пройдет в середине апреля в Шымкенте. Подготовили наших медалистов тренеры Галым Байгундиев, Мурат Каныбетов и Жамиль Жусупов.
//Кызылординские Вести.-2013.-19 марта.-С.4
Ж. АЙМАҒ АНБЕТОВА
Басты мұрат- Ел бірлігі
Республика деңгейінде Қазақстан халкының тарихы, мәдениетін, салт-дәстүрлерін насихаттау бағытында жүзеге асырылып жатқан «Бейбітшілік пен келісімнің жол картасы» мега-жобасының эстафетасын табыстау үшін өңірімізге Маңғыстау облысының делегациясы келгені мәлім. Осыған орай делегация мүшелерінің қатысуымен Қорқыт ата атындағы мемлекеттік университетінің Студенттер Сарайында «Қазақстандағы этносаралық қатынастар: дәстүрлер сабақтастығы және тарихи тағылымдар» тақырыбында дөңгелек үстел болып өтті. Маңғыстаулық делегаңия мүшелерімен қатар облыстағы этно-мәдени бірлестіктердің жетекшілері, сондай-ақ аталмыш университеттің оқытушы-профессорлары қатысты. Дөңгелек үстел жиынын ашқан Қазақстан халқы Ассамблеясы Қызылорда облыстық хатшылығының меңгерушісі Асылбек Жұмабаев жиын мәнісін түсіндіріп, маңғыстаулық қонақтарды таныстырып өтті. Бұлар — Қазақстан халқы Ассамблеясы Маңғыстау облыстық хатшылары: Гүлжан Исмурзина бастаған маңғыстаулық этно-мәдени қоғамдық бірлестіктерінің жетекшілері екен. Дөңгелек үстел барысында ҚМУ-дың «Дінтану» ғылыми зерттеу орталығының директоры Айтбай Оразбақов, «Сыр өңірі және Еуразиялық мәдениет» ғылыми зерттеу орталығының директоры Нұрлыбек Мыңжасов «Тәуелсіз жылдарындағы Қызылорда облысының демографиялық ахуалы», «Сыр өңірндіг діни ағатрушылық ой-сана: Түлға.Тәлім. Тәжірибк» тақырыбында сөз өрбітті.
2013жылғы облыс халқының саны 726 мың адам болып оның 96 пайызы жергілікті ұлт өкілдері, облыс демографиялық көрсеткіштер бойынша республикада төртінші орында екені айтылды. А.Оразбақов облыс халқынынң 1959жылдан бері 113 пайызға өскенін, (сол кезде халық саны 325 мың болған екен) дегенмен осы уақыт аралыгында облыстан өзге өңірлерге, шет мемлекеттергеқоныс аударғандардың елеулі болғанын деректеді. Кеңес одағы тарауымен өзге ұлт өкілдерінің тарихи Отанына қоныс аударуынан бұрын-ақ 1959-1989 жылдары облыстан 80мың адам қоныс аударған. Олардың басым бөлігі орыс ұлтының өкілдері, сондай-ақ кәрістер, немістер, белорус, украиндар да болған.
Қоныс аударушылар қатарында жергілікті ұлт өкілдері де баршылық. Бүған себеп негізінен өңірдегі экологиялық, әлеуметтік, жағдай болғанын айтты баяндамашы. Қазір өңір халқының 96 пайызын құрайтын қазақ ұлты 1979 жылы облыс халқының 78 пайызын құраған екен. Ал 90-шы жылдары облыстан және 36 мыңнан аса адам қоныс аударып бұл миграциялық ағын өз кезегінде Қызылорда облысының экономикалық дамуына кері әсерін тигізген. Облыстан 90-шы жылдары қоныс аударғандардың қатарында өз қандастарымыз да бар. Жалпы 1950-1980 жылдары басталған облыс аумағынан қоныс аударушылар көші Кеңес Одағының соңғы жылдары ұлғая түскен. Сөйтіп 1995 жылы облыста 35 мың өзге ұлт өкілдері қалып, күні бүгінге дейін олардың саны облыс халқының төрт пайызынқұрайды.
59
Қазақстан халқы Ассамблеясы Маңғыстау облыстық хатшылығының меңгерушісі Г.Исмурзина бастап, қонақтардың бірқатары сөз алды. Ортақ әңгіменің жалпы мәнісі елдегі бір келкі тірліктің ең алдымен себебі Қазақ халқының бірлігінің маңыздылығы жөнінде болып, әңгіме арнасын қызылордалық әріптестер де қуаттап, кеңейтіп жатты. Маңғыстаулық делегацияны жылы қабыдцаған қызылордалықтарға ризалық білдірген Г.Исмурзина Маңғыстау облысындағы хатшылық жұмысынан дерек беріп өтті. Өзге ұлт өкілдері Маңғыстау облысы халқының он пайызын құрайтынын, 20 этно-мәдени бірлестіктер жұмыс істейтінін атап өтті. Қонақтар тарапынан этно-мәдени орталықтардың жұмысын қаржылық қолдау жетімсіздігі айтылды. Қызылордалықтар тарапынан ана тілі мен мемлекетгік тілді меңгеру жөнінде алға қойылған міндеттер, қол жеткізген жетістіктер жайы сөзге өзек болды. Бір сөзбен айтқанда ел бірлігі деген маңызды да үйреншікті тақырыптан ауытқымаған, сірә, сүйікті әнді қайталап айтқандай жылы әсерлі әңгіме болды.
//Ақмешіт Ақшамы.2013.-21 наурыз.-4б.
Бақтыбай БЕРДІБАЕВ.
АЙДАЙ ТОЛҒАН АЙГЕРІМ
Әз-Наурыз қарсаңында Қорқыт ата атындағы Қызылорда мемлекеттік университетінің студенті Айгерім Қанатбаева барша сырбойылықтарды қуанышқа бөледі. Ол «Қазақ аруы – 2013» республикалық байқауының бас бәйгесін жеңіп алды.
2009 жылы Байқоңыр қаласындағы №8 Юрий Гагарин атындағы орта мектепті үздік бітірген Айгерім сол жылы ҚМУ-дың студенті атанды. Өнерлі бойжеткен алғашқы курстан-ақ университеттің қоғамдық өміріне белсене араласты. «Студент қатарына қабылдау» шоу-бағдарламасын жүргізумен танылған ол бұдан әрі басқа да студенттік және қалалық шараларға шақырыла бастады.
2010 жылы қаңтарда «Жаңа жылдық Қызылорда аруы» атанса, наурыз айында қалалық байқаудың «Гран-при» жүлдесін жеңіп алды. Сұлу қыз «Ақмешіт аруы – 2011» және «Мисс Кызылорда – 2011» байқауларында да топ жарды.
Айгерім Қанатбаевамен телефон арқылы тілдескенімізде: – Байқауға еліміз бойынша барлығы 500 үміткер қатысты. Солардың ішінен 18 талапкер таңдалып алынды, – деді. Осы 18 арудың ішінде Алматы қаласында тіс дәрігері мамандығы бойынша білімін ұштап жүрген Нарғыз есімді жерлесіміз де бар екен.
Айгерімнің әкесі Ерұлан Қанатбайұлы ғарыш аймағындағы ұшыру алаңында машинист болып еңбек етсе, анасы Ажаркүл Қарлыбаева бастауыш сынып мұғалімі. Ол отбасындағы үш баланың үлкені.
Ару қызбен алдағы жоспарлары туралы сұрағанымызда университет бітірген соң мемлекеттік мекемеде еңбек етіп, өнерді өмірлік серігі ететіндігін жеткізді.
Қыз Жібек пен Баян сұлудың бейнесін бойына тоқыған Ақжүніс пен Назымның көркемдігін құланмүшесіне көшірген Сыр сымбаттысына болашағың жарқын болсын, қазақ елінің мақтанышы бол деген ақжарылқап тілегімізді арнаймыз.
//Сыр бойы.2013.-27 наурыз.-1б.
61
ЖЕРЛЕСІМІЗ АКАДЕМИК АТАНДЫ
Бауырлас Бішкектен сүйінші хабар жетті. Жерлесіміз, белгілі әдебиеттанушы ғалым, филология ғылымдарының докторы, профессор Амантай Шәріп Халықаралық Айтматов академиясының академигі болып сайланды. Бұл туралы осы академияның президенті, Қырғызстан Ұлттық Ғылым академиясының вице-президенті, Қырғызстан мемлекеттік сыйлығының лауреаты Абдылдажан Ақматалиев хабарлады. Қазақстандық ғалым бұл жоғары ғылыми атаққа ұлттық идеяның поэзияда көрініс табуы мәселелерін және түркі дүниесіне ортақ рухани құндылықтарды зерттеген еңбегі үшін ие болды.
Амантай Шәріп – докторлық диссертациясын отыз алты жасында қорғаған, әдебиеттануға мол жаңалық қосқан зерделі ғалым. Ол әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің кафедра меңгерушісі, Қорқыт ата атындағы Қызылорда мемлекеттік университетінің проректоры, Л.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің проректоры, «Қазақстан-Қызылорда» телеарнасының директоры, «Қазақстан» телерадиокорпорациясы» АҚ басқарма төрағасының орынбасары, ҚР Сыртқы істер министрлігі Халықаралық ақпарат комитеті төрағасының орынбасары, «Астана ақшамы» газетінің бас редакторы болып қызмет істеді. Қазір Л.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің «Алаш» мәдениет және рухани даму институтының директоры.
Біз Амантай Шәріпті ғылым жолында бағындырған тағы бір белесімен құттықтаймыз.
//Сыр бойы.2013.-30 наурыз-16б
Ильяс КОПЕЕВ
Дилетанты в суде не нужны
Второй год действует меморандум о сотрудничестве, подписанный Кызылординским областным судом, с одной стороны, и местным государственным университетом имени Коркыта-ата, с другой. Доброе партнерство приносит свои плоды. Например, как сообщили в пресс-службе облсуда, по предложению студентов, которых поддержали их наставники — заведующий кафедрой правоведения КГУ, кандидат юридических наук Е. Алтаев, старшие преподаватели М. Кошманов, А. Исаева, начата серия ролевых игр, в ходе которых будущие юристы в стенах суда постигают практические навыки организации и ведения судебных заседаний. А организацией этой непростой работы занимается учебный центр Кызылординского областного суда. …Здесь все, как в жизни, за тем лишь исключением, что в роли судей, истцов, ответчиков и других участников процесса выступают студенты. Первый раз они рассмотрели гражданское дело, а недавно провели процесс по уголовному. Третьекурсники–юристы рассмотрели уголовное дело по преступлению, совершенному по статье 257 части 3 (хулиганство) и статье 187 части 2 пункта «а» Уголовного кодекса РК (умышленное уничтожение или повреждение чужого имущества). Процесс шел под председательством судьи Акерке Алматкызы, в роли государственного обвинителя выступал ее сокурсник Гафиз Сугиралиев. В роли секретаря судебного заседания, судебного пристава, адвокатов, подсудимых, потерпевших также выступили студенты университета. Будущие правоведы, специалисты в сфере юриспруденции на практике показали знания, полученные на лекциях и семинарах. Надо сказать, знания очень даже неплохие. Такую оценку дали члены жюри — судья Кызылординского областного суда З. Нурсеитов, председатель Специализированного межрайонного суда по уголовным делам Кызылординской области Б. Калымбет, судья Кызылординского городского суда С. Абдиканов, начальник управления областной прокуратуры, советник юстиции Ж. Нурашев, прокурор управления, юрист 2-го ранга А. Баянбайулы. Они взыскательно оценивали действия каждого персонажа судебного заседания — соблюдение правил ведения разбирательства, оценку доказательств, состязательность выступлений стороны обвинения и стороны защиты. Словом, юноши и девушки имели прекрасную возможность получить, как говорится, из первых уст полезную информацию, касающуюся их будущей профессии, на практике проверили и закрепили теоретические знания, полученные в университете. После окончания процесса ролевой игры жюри вынесло свой вердикт: работа студентов заслуживает оценки «отлично», профессионалы остались довольны знаниями своих будущих коллег и были довольны тем, что подрастает достойная смена.
//Кызылординские Вести.-2013.-30марта.-С.10
УТВЕРЖДЕНО
постановлением Центральной избирательной комиссии Республики Казахстан от 9 января 2013 года № 1/192
Достарыңызбен бөлісу: |