Қазақстан республикасы ауыл шаруашылығы министрлігі
Омартадағы балауыз шикізатын қайта өңдеу
жүктеу/скачать 6.32 Mb.
|
| 4.7.4 Омартадағы балауыз шикізатын қайта өңдеу
Омартадағы балауыздың көп бөлігін ескі және жарамсыз кәрездерді қайта өңдеу нәтижесінде (бал сору кезінде және ара ұяларын тасымалдау кезінде зақымданған, қисайған, тесілген, бөлшектелген, көгерген, трутенді немесе созылған ұяшықтары көп), сондай-ақ бал кәрездерін басып шығару кезінде (кесілген балауыз қақпақтары), түбінен алынған қалдықтардан, ұялардың қабырғаларынан және рамалардың тіреулерінің зақымдануы нәтижесінде алады. Балауыз шикізатын өңдеу кезінде сығу, ыстық престеу, центрифугалау және экстрагирлеу жолымен алынады. Шаруашылық жағдайында омарталық балауыз, зауыт жағдайында өндірістік және экстракциялық балауыз алынады. Омарталарда балауыз шикізатынан балауыз ерітуі үшін балауыз жылытқыштар (күн, су, бу, электр қыздырғышы бар жылытқыштар), ал ара шаруашылығы бойынша мамандандырылған шаруашылықтарда жоғары өнімді сүзгіш центрифугалар пайдаланылады. Балауыз шикізатын термиялық өңдеуді құрғақ және ылғалды екі әдіспен жүргізеді. Құрғақ өңдеу тамшылатылған суға қол жеткізбей қыздыру жолымен жүргізіледі. Ылғалды қайта өңдеу суда немесе су булары кірген кезде қыздыруды көздейді. Балауыз шикізатын құрғақ тәсілмен өңдеу кезінде балауыз неғұрлым таза және сапалы алынады. Бұл тәсіл құрамында балауызы өте жоғары шикізаты болған жағдайда өңдеу үшін ғана қолайлы. Шикізатты ылғалды тәсілмен өңдеу неғұрлым ластанған балауыз береді. Ластаушы химиялық қоспалар мен компоненттердің ең аз саны бар жоғары сапалы балауыз алу және балауыз бен судың эмульсияларының пайда болуын болдырмау үшін бірқатар міндетті технологиялық талаптарды қатаң сақтау қажет. Әр түрлі сұрыпты балауыз шикізатын бөлек өңдеу керек. Шикізатқа едәуір мөлшерде балтозаң мен бал ара желімі түспеуін қадағалау қажет. Ерітер алдында балауыз шикізатын суық немесе жылы (30- 40с) суда 24-48 сағат бойы, мезгіл-мезгіл араластырып, суландырады. Балауыз шикізатын пісіру үшін жұмсақ суды ғана пайдаланады; қатты су балауыздың шығуын азайтады және оны сапасы төмен, күңгірт немесе сұр болып кетуін қамтамасыз етеді. Балауыздың сапасын арттыру үшін оны ұзақ уақыт (3 тәулікке дейін және одан да көп) су үстінде тұндырады. Бұл үшін терең, диаметрі кішігірім, жоғары жағында кеңейетін ыдысты пайдаланады, бұл одан қатып қалған балауызды алуды жеңілдетуге мүмкіндік береді. Ыдыстың түбіне аздап ыстық су, содан кейін балқытылған балауыз құйып, бүйірінен және үстінен жылы болуы үшін қақпақпен жабады. Балауыз құймасының төменгі бөлігінде тазаланатын қоспа жиналады. Бұл тәсілмен ірі механикалық қоспалар мен судың эмульсиясын ғана алып тастайды. Ұсақ дисперсті қоспалар мен пигменттерден балауызды концентрацияланған күкірт қышқылының ерітінділерімен немесе адсорбенттермен (белсендірілген көмірмен, инфузорлық және фуллуралық жермен) өңдеу жолымен тазартады. Омарталардан алынатын бал ара балауызы органолептикалық және физикалық-химиялық көрсеткіштер бойынша қолданыстағы МемСт 21179-2000 «Ара балауызы» талаптарына сәйкес болуы тиіс. жүктеу/скачать 6.32 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|