Жердің шөлге айналуы. Бүкіл жер шары ауданының 30%-ын шөл алып жатыр, бұл жерлерді аридті деп атайды. Судың үнемі жетпеуі аридті зоналарды халыққа үлкен қасірет әкелетін күшті қуаңшылықтар жиі болады.
Шөлге айналу проблемасы глобалды болып табылады, себебі, ол әлемнің көп еліне қатысты және де оның шешілуіне бүкіл адамзат ат салысады.
Қазіргі уақытта шөлге айналу қаупі жердің 35құрлығына төніп тұр, бұл аудандарда мекендейтін 850 млн тұрғындар өмір сүруін күмәнді етеді. Шөлдің жалпы ауданы 20 млн км² болады.
1977 жылы болған БҰҰ-ның шөлге айналу проблемалары жайындағы халықаралық конференциясында көптеген ғылыми және практикалық проблемалардың өңделуін қамтитын жоспар ұсынылды. Мысалы, аридті территорияларда су қорларын тиімді пайдалану, шөл жайылымдарын үнемді қолдану көшпелі құмдарды бекіту және т.б. 1992 жылы БҰҰ осы проблемаға қайтып келді.
Қазақстандағы жердің шөлге айналу сұрақтары көңіл бөлуді қажет етеді. Егер ол территориясының 40%-ын шөл, 23%-ын шөлейт экожүйесі алып жатқанын ескерсек, бұл проблеманың біз үшін қаншалықты маңызды екені көрінеді. Өкінішке орай, республика жағдайы жыл сайын нашарлауда. Шалғындар мен жайылымдарды басқа мақсаттарға қолдану, жерлерді жырту басқа жайылымдарға салмақты көбейтті. Көп жылдар бойы олар демалыссыз газдалынып келеді және өздігінен қалпына келе алмайды. Жоғары шөл қабаты бұзылып, жайылымдар эрозияланған жерлерге, құмдарға оңай айналады. Негізгі қорғау әрекеті болып топырақты орман отырғызу жолы арқылы үрлеуді тоқтатып бұталардан біржылдық жасанды жайылымдар жасау.
Достарыңызбен бөлісу: |