Ќазаќстан республикасы білім жєне ѓылым министрлігі
жүктеу/скачать 0.65 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Айырбас
- ¦йымдық-экономикалық қатынастар
- Еңбек кооперациясы
- Жай кооперация
- Мануфактура
| Өндіріс – бұл адамдардың біріге отырып материалдық құндылықтарды жасауға, өздерінің саналы мақсаттарын іске асыруға бағытталған қоғамдық процесс.
Қоғамдық өнімнің келесі сатысы – бөлу. Оған жұмыс күшін, өндірістік құрал – жабдықтарды, тұтыну заттарын, қажетті және қосымша өнімдерді бөлу жатады. Бөлу әрбір адамның өндірілген өнімдегі үлесін анықтайды. Айырбас – бұл адамдардың бір-бірімен іс-әрекеттерін айырбастауы, еңбек өнімінің баламалы негізінде шеттетілуі. Айырбастың басты шарты - қоғамдық еңбек бөлінісі. Тұтыну - өндіріс процесі барысында жасалған материалдық игіліктерді пайдалану. Ол экономикалық қатынастардың ең маңызды сатыларының бірі. Экономикалық қатынастар өз құрылымы жағынан ұйымдық-экономикалық жӘне Әлеуметтік-экономикалық қатынастарға бөлінеді. ¦йымдық-экономикалық қатынастар дайын өнімді өндіру, бөлу жӘне айырбастауды іске асыруды ұйымдастыруға байланысты қалыптасады. Бұл қатынастардың, яғни өндіргіш күштердің дамуының негізгі үш кезеңдері бар: еңбек кооперациясы; мануфактура; ірі машиналы өндіріс. Еңбек кооперациясы – бұл көптеген адамдардың біріктірілген, өзара келісілген жӘне бірге ұйымдастырылған еңбегі. Еңбек кооперациялары екіге бөлінеді: жай кооперация жӘне күрделі кооперация. Жай кооперация – бұл бірыңғай нақты еңбектің біріктірілуі (ағаш кесушілер, жүк артушылар). Күрделі кооперация – бұл Әртүрлі нақты еңбектің бірігуі, яғни маманданған еңбектің бөлінуі (құрылыстағы тас қалаушылар, Әкетушілер). Мануфактура (лат. manus - қол, facere - істеу) – бұл ішінара еңбек бөлінісіне негізделген, бірақ Әлі де қарапайым қол еңбегінің нӘтижесінде жұмыс істейтін кӘсіпорын. Ірі машиналы өндіріс – еңбек өнімділіг мен өндіріс тиімділігін арттыру мақсатында машиналарды пайдалануға негізделген өнеркӘсіптік кӘсіпорын. Әлеуметтік-экономикалық қатынастар - өндіріс құрал жабдықтарына меншік формасын анықтайтын жӘне табыстарды бөлудегі өндіріс жағдайларына байланысты адамдар арасында қалыптасады. жүктеу/скачать 0.65 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|