Ќазаќстан республикасы білім жєне ѓылым министрлігі



бет52/61
Дата04.11.2022
өлшемі0.65 Mb.
#463978
түріСабақ
1   ...   48   49   50   51   52   53   54   55   ...   61
ДӘРІСТЕР 1-5-1

Мемлекеттік бюджет – бұл мемлекеттің белгілі–бір мер-зімге құрастырылған қаржылық жоспары.
Мемлекеттік бюджет екі бөлімнен тұрады: келіп түсетін қаржылардың тізімін құрайтын, кіріс бөлімі және барлық шыға-рылатын шығындарды құрайтын, шығыс бөлімі.
Бюджеттік кірісі бөлігі бірінші кезекте үкіметтің орталық және жергілікті органдарымен алынатын салықтар мен жиын-дар, мемлекеттік қарыздан, сондай-ақ, сыртқы бюджеттік немесе мақсатты қорлардан түсетін қаржыдан тұрады.
Бюджеттік шығындарына: мемлекттік басқару, әлеуметтік – экономикалық мақсаттар, мемлекеттің шаруашылық қызметі, оның сыртқы экономикалық қызметін жүзеге асыру үшін, қор-ғанысты және ұлттық қауіпсіздікті күшейту бойынша шығындар жатады.
Мемлекеттік бюджетінің кірісі шығысынан артылса, онда бюджеттік артықшылық (профицит) пайда болады. Ал керісінше бюджеттің шығысы кірісінен артылса, онда бюджеттік тапшы-лық (дефицит) пайда болады,
Мемлекеттік бюджет тапшылығының себептері:

  1. экономиканың дағдарыс кезіңдегі табыстың түсуі және ұлттық табыстың өсуінің төмендеуі;

  2. мемлекеттік бюджетке түсетін акциздік салықтардың төмендеуі;

  3. бюджеттік шығындардың ұлғаюы;

Бюджеттік тапшылығыні төмендету шаралары:

  1. қаржыландырудан несиелеуге көшу;

  2. кәсіпорындарға дотацияны жою;

  3. мемлекеттік басқаруға арналған шығындары азайту;

  4. салық салу жүйені өзгерту;

  5. жергілікті бюджеттің рөлін көтеру.

Бюджет тапшылығын жабудың дәстүрлі төрт әдісі бар.

  1. мемлекеттік зайымдарды шығару;

  2. салық салуға қатаң бақылау жасау;

  3. барлық баптар бойынша мемлекеттік шығындарды азайту;

  4. ақша шығару, немесе «сеньораж». Бірақ қазіргі уақытта сеньораж жай ақша шығару болып табылмайды, себебі инфля-цияға ұшыратады.

Бюджеттік дефициттің өсуі мемлекеттік қарыздың пайда болуына әкеледі.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   48   49   50   51   52   53   54   55   ...   61




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет