Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрлігі № қазақ орта мектебі Ғылыми-зерттеу жұмысы тақырыбы: «Адам физикасын және адамның физикалық мүмкіндіктерін зерттеу»
жүктеу/скачать 377.5 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 1.1. Адамдардың бір-бірінен қандай ерекшеліктері бар
| Ең негізгі нәтиже: адамның физикалық төлқұжатын жасау.
1. АДАМ МӘСЕЛЕСІНІҢ ЖАРАТЫЛЫСТАНУ ПӘНІНДЕГІ МАҢЫЗЫ Адам да табиғи: біріншіден, оның шығу тегі бойынша, екіншіден, табиғаты бойынша, яғни оның тіршілігі биологиялық негізге құрылған. Адамды физикалық дене ретінде де, биологиялық тіршілік иесі ретінде де қарастыруға болады. Қазіргі уақытта ғылымда адам биологиялық және әлеуметтік компоненттерді біріктіретін биоәлеуметтік тіршілік иесі деген түсінік қалыптасты. Бұған мына бағыттарды қарастыруға болады: 1) адамды физикалық тұрғыдан қарастыруға және ондағы физика-химиялық үдерістерді зерттеуге болады; 2) көптеген жануарлар сияқты адамның да әлеуметтік тіршілік формасы бар. Сонымен қатар, жыл сайын этология адамның әлеуметтік мінез-құлқының негізінен генетикалық тұрғыдан анықталғанын көрсететін көбірек деректерді жинақтайды. Қазіргі ғылым тұрғысынан адамның өмір сүруінің биологиялық алдын-ала анықталуын және оның жалпы (нақты адам) мәнін дәлірек ажырату үшін «Әлеуметтік биология» деп аталатын ғылым биологиялық және нақты адам арасындағы шекараларды іздеумен айналысады. Адамды зерттеуге қолданылатын бұл ғылым жаратылыстану және гуманитарлық білімнің тоғысында қызмет етеді. Сонымен, адам жаратылыстану білімінің пәні ретінде үш аспектіде қарастырылуы мүмкін: 1) шығу тегі; 2) ондағы табиғи және гуманитарлық қатынастар; 3) жаратылыстану-ғылыми таным әдістерімен адамның ерекшелігін зерттеу. Дәстүрлі түрде антропология деп аталатын бірінші бағыт: адамның қашан, кімнен және қалай пайда болғанын және оның жануарлардан қалай ерекшеленетінін зерттейді; екінші бағыт – әлеуметтік биология - адам қызметінің генетикалық негізін және адамдағы физиологиялық және психикалық қатынастарды зерттейді; үшінші бағытқа адамның миын, оның санасын, жанын және т.б. жаратылыстану ғылымдары арқылы зерттеу жатады. 1.1. Адамдардың бір-бірінен қандай ерекшеліктері бар? Барлық адамдарда генетикалық өлшемдер өте ұқсас. Бірдей егіздерден басқа кез-келген екі адам тек 300 нуклеотидтердегі бір әріппен ерекшеленеді. Бірақ жануарлар әлеміндегі ең жақын туыстарымыз – маймылдар бізден 30 нуклеотидті алғанда бір әріппен ерекшеленеміз. Туыстық неғұрлым алыс болса, генетикалық өлшемдердегі айырмашылықтар соғұрлым көп болады. ДНҚ ұқсастығын зерттеу жеке адамдар арасындағы туыстық қатынастарды анықтауға мүмкіндік береді – криминологиялық сараптамада жиі қолданылатын әке болуды анықтаудан бастап, бүкіл этникалық топтардың шығу тегін анықтауға дейін мүмкіндіктер тудырады. Сонымен қатар, кейде генетиктер аңыздар мен әпсаналардан адамдарға бұрыннан белгілі болған таңғажайып жаңалықтар жасайды. Мысалы, ежелгі дәстүр бойынша барлық моңғолдар үш анадан шыққан. Тек аналық тұқым қуалайтын ДНҚ-ны зерттеу Моңғолия халқының көп бөлігі генетикалық сипаттамалары бойынша үш топқа өте айқын бөлінгенін көрсетті. Еуропалық нәсілдегі адамдардың генетикалық зерттеуі ақ терісі бар адамдар шамамен 20 адамнан тұратын топтан шыққанын анықтады, ерлер саны әйелдер санынан екі есе көп. 1997 жылы қазанда Cold Spring Harbor-да (АҚШ) адам эволюциясы бойынша конференция өтті. Адамның африкалық шығу тегі теориясы мен африкалық және африкалық емес популяцияларды зерттеу туралы үнемі ескертулер қатысушылардың бірінің АҚШ-тағы нәсілдік мәселелерге қатысты қоғамдық пікірдің ұқыптылығына байланысты адамзаттың мұндай бөлінуінің этикасы туралы алаңдатарлық ескертуін тудырды. Бұған швейцариялық генетик доктор Андре Лангани тапқырлықпен жауап берді: жоспарланған геногеографиялық баяндаманың орнына ол генетикалық деректерге сүйенсек, бәріміз африкалықпыз, азиялық африкалықтар, еуропалық африкалықтар және африкалық африкалықтар бар деген дәріс оқыды. жүктеу/скачать 377.5 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|