Облитерленуші тромбангиитті емдеу

Емдеу әдістерінің жаңа нәтижелі түрлері іске асырылып жатыр. Простогландиннің аналогы илопрост (Iloprost) атты дәріні вена арқылы енгізу жақсы нәтиже көрсеткен. Науқастардың созылмалы артериалық жетіспеушілік клиникасы жақсарады, ампутацияға дәлел көрсеткіш төмендейді. Дәрінің келеңсіз жері оның қымбаттығы.

Jnser авторлар бірлестігімен вазотрофикалық жарасы және қатерлі ишемиясы бар науқастарды тамырдың эндотелиальдық өсу факторының генін бұлшық етке енгізу арқылы емдеп жақсы нәтиже алғандары туралы хабарлады.

Тромболитикалық терапияны қолдану ұсынылған дегенмен емдеу нәтижелері әлі нақтылы қорытынды жасауға келмейді.

Консервативті емдеу

Облитерленуші тромбангиитпен зардап шегетін науқастарға аурудың асқынуының алдын алу үшін ұсыналатын ем шаралары:

• 
  Антиагреганттар қабылдау; ТромбАСС , плавикс
  
• 
  Жайлы аяқ киім кию
  
• 
  Ірінді асқынулардың алдын алу үшін
  
• 
  Аяқ-қол жарақаттарын уақытында және кешенді емдеу
  
• 
  Суыққа шалдығудан сақтану
  
• 
  Тамырлар спазмын тудыратын дәрілерден алшақ болу
  

Спазмолитиктер(но-шпа);

Седативті препараттар;

Физиоемдеу

Бейарнамалы қабынуға қарсы препараттарды ауру қайталанғанда беріледі.

Аурудың II-кезінде (облитерленуші) стационарлық консервативтік емді кешенді зерттеумен үйлестіреді. Аяқ-қол нақ айналысып жақсарту үшін ангиотроптық терапия жүргізіледі. Ангиотроптық емдеу кешені облитерленуші атеросклерозды емдеумен сәйкес келеді, оған кіретіні:

1. 
   дезагреганттар (курантил)
   
2. 
   қанның реологиялық қасиетін жақсартатын препараттар (реополиглюкин, декстран);
   
3. 
   микроциркуляцияны жақсартатын препараттар (вазопростан, трентал);
   
4. 
   перифериялық қан айналысын жақсартатын препараттар (никотин қышқылы);
   
5. 
   гипербариялық оксигендеу (ГБО)
   
6. 
   артериалдық тромбоз белгілері болғанда антикоагулянттық терапия.
   

Аурудың III-кезенінде стационарлық ем жүргізіледі, оған кіретіндері:

1. 
   кешенді ангиотроптық терапия;
   

4. 
   жергілікті ем: некрозданған тінді кесу, трофикалық жараларды антисептиктермен баптау, физиотерапия жүргізу (ультрадыбыс)
   
5. 
   ауру басатын дәрілер
   

Артерияның жайылмалы зақымдалуы, зақымдалған жер аяқ-қол артерия жүйесінің төменгі бөлісінде орналасуынан реконструктивтік операция сирек жасалады, тек ыңғайлы жағдайлар: зақымдалу сегментті сипат алса, тамырдың дистальдық бөлігінде анастомоз салуға зақымдалмаған болғанда.

Облитерленуші тромбангиитті басқа хирургиялық емдеуге

кіретіндері:

• 
  белдік симпатэктомия (облитерленуші атеросклероздың хирургиялық емін қара);
  
• 
  жұлын қоздырғышын (стимулятор) имплантанттау
  
• 
  оментопластика.
  

Жұлын қоздырғышын имплантанттау және оментопластика хирургиялық емнің негізгісі деп айтуға болмайды.

Егер аяқ-қолда тұрақты қатерлі ишемия дамыса үнемі ауру синдромы болғанда, жұмсақ тіндердің некрозы мен трофикалық жаралар, гангрена болса ампутация жасалады.

Болжау

Науқастардың темекі қойған тобының 94%-ында жүйелі амбулаторлық бақылау және ем жүргізгенде аяқ-қол ампутациясынан алып қалу мүмкіншілігі болады.

Науқастардың темекі тартуды жалғастырған тобында 7-8 жыл ішінде 43 %-ында ампутация жасауға мәжбүр болады. Ампутацияны қайталап жасау, екі аяққа бірдей жасау онша сирек кездеспейді (Eric J Hanly, 2008).
ТЕСТТІК СҰРАҚТАР
1. Облитерленуші атеросклероздың дамуына негізгі қауіпті факторды атаңыз:

A) темекі тарту (шегу)

B) гиперлипидемия

C) артық салмақ

D) қант диабеті

E) артериялық гипертензия

A) тақым

C) мықын

E) балтыр артерияларында

A) жүрістің өзгеруі (үйрек жүріс)

B) ауыспалы ақсақтық

C) балтырдың төменгі 1/3 бөлігінде жара пайда болуы

D) артрогендік контрактура

E) аяқтың ауқымды ісінуі

A) ауыспалы ақсақтық

B) тоңазу, аяқтың сууы

C) науқас аяғын төсектен жерге түсіріп ұйықтайды

D) І саусақтың некрозы

E) балтырдың төменгі 1/3-нде жара болуы

A) тоңазу, аяқтың сууы, бунақ саусақтарының көгеруі

B) ауыспалы ақсақтық

C) бунақ саусақтарының некрозы

D) бұлшық еттердің атрофиясы

E) лимфангиит

A) облитерленуші атеросклероз

B) беткейлі сан артериясының тромбоэмболиясы

C) диабеттік макромикроангиопатия

D) сан артериясының жарақаттануы

E) қалыптасып келе жатқан аневризма

A) облитерленуші атеросклероз

B) беткейлі сан артериясының тромбоэмболиясы

C) диабеттік макромикроангиопатия

D) сан артериясының жарақаттануы

E) қалыптасып келе жатқан жалған аневризма

A) аорта мен артерияларда өзгермеген интимада сирек липидтік дақтар және жолақтар табылады

B) интимада айқын липоидоздан басқа сирек кездесетін ұсақ фиброзды және атероматозды қатпарлар байқалады

C) толқын тәрізді қалыңдаған және үсті өзгерген интимада көптеген ұсақ және үлкен бір-бірімен қосылып жатқан фиброздық және атероматоздық қатпарлар, атерокальциноз болуы

D) қалыңдаған және үсті өзгерген бүдірлеген интимада көптеген фиброздық және атероматоздық қатпарлар кальцинозмен, жиі жара пайда болады

E) қабырғалық орналасқан тромбалық масса

A) аорта мен артерияларда өзгермеген интимада сирек липидтік дақтар және жолақтар табылады

B) интимада айқын липоидоздан басқа сирек кездесетін ұсақ фиброзды және атероматозды қатпарлар байқалады

C) толқын тәрізді қалыңдаған және үсті өзгерген интимада көптеген ұсақ және үлкен бір-бірімен қосылып жатқан фиброздық және атероматоздық қатпарлар, атерокальциноз болуы

D) қалыңдаған және үсті өзгерген бүдірлеген интимада көптеген фиброздық және атероматоздық қатпарлар кальцинозмен, жиі жара пайда болады

E) қабырғалық орналасқан тромбалық масса

A) аорта мен артерияларда өзгермеген интимада сирек липидтік дақтар және жолақтар табылады

B) интимада айқын липоидоздан басқа сирек кездесетін ұсақ фиброзды және атероматозды қатпарлар байқалады

C) толқын тәрізді қалыңдаған және үсті өзгерген интимада көптеген ұсақ және үлкен бір-бірімен қосылып жатқан фиброздық және атероматоздық қатпарлар, атерокальциноз болуы

D) қалыңдаған және үсті өзгерген бүдірлеген интимада көптеген фиброздық және атероматоздық қатпарлар кальцинозмен, жиі жара пайда болады

E) қабырғалық орналасқан тромбалық масса

A) аорта мен артерияларда өзгермеген интимада сирек липидтік дақтар және жолақтар табылады

B) интимада айқын липоидоздан басқа сирек кездесетін ұсақ фиброзды және атероматозды қатпарлар байқалады

C) толқын тәрізді қалыңдаған және үсті өзгерген интимада көптеген ұсақ және үлкен бір-бірімен қосылып жатқан фиброздық және атероматоздық қатпарлар, атерокальциноз болуы

D) қалыңдаған және үсті өзгерген бүдірлеген интимада көптеген фиброздық және атероматоздық қатпарлар кальцинозмен, жиі жара пайда болады

E) қабырғалық орналасқан тромбалық масса

A) созылмалы артерия жетіспеушілігінің І кезеңі

B) созылмалы артерия жетіспеушілігінің IIА кезеңі

C) созылмалы артерия жетіспеушілігінің IIБ кезеңі

D) созылмалы артерия жетіспеушілігінің III кезеңі

E) созылмалы артерия жетіспеушілігінің IV кезеңі

A) созылмалы артерия жетіспеушілігінің І кезеңіне

B) созылмалы артерия жетіспеушілігінің IIА кезеңіне

C) созылмалы артерия жетіспеушілігінің IIБ кезеңіне

D) созылмалы артерия жетіспеушілігінің III кезеңіне

E) созылмалы артерия жетіспеушілігінің IV кезеңіне

A) артерия қуысын ашып атероматоздық интимасымен бірге алып тастау

B) терең сан артериясының өткізгіштігін қалыпқа келтіру

C) әртүрлі артериялық бассейндер арасына анастомоз салу

D) аорта-сандық шунттау

E) мықын артериясының эндоваскулярлы баллонды дилатациясы

A) артерия қуысын ашып атероматоздық интимасымен бірге алып тастау

B) терең сан артериясының өткізгіштігін қалыпқа келтіру

C) әртүрлі артериялық бассейндер арасына анастомоз салу

D) аорта-сандық шунттау

E) мықын артериясының эндоваскулярлы баллонды дилатациясы

A) аорта доғасы

B) бүйректер артериялары

C) ұйқы артериялары

D) аорта бифуркациясы

E) балтыр және бунақ артериялары

A) семіздігі бар науқастар

B) қант диабеті бар науқастар

C) егде және кәрі жастағы науқастар

D) жас және орта жастағы, темекі тартатын науқастар

E) әйелдер

A) 5 минут

B) 10 минут

C) 20 минут

D) 3 минут

E) 1 сағат

A) гепарин, фраксипарин, клексан

B) пентосифиллин, плавикс

C) вазопростан

D) цефалоспориндер

E) курантил, клопидогрель

A) операция жасап емдеу

B) антилипидтік препараттарды қабылдау

C) гипербариялық оксигендеу

D) дезагрегаттарды (плавикс, тромбо-АСС) қабылдау

E) емдеу физкультура

A) қан ағысының сызықтық жылдамдығының азаюы

B) қан ағысының көлемдік жылдамдығының азаюы

C) ИТИ-інің 120% жоғарылауы

D) РФМК деңгейінің жоғарылауы

E) фибриноген деңгейінің 1,8 г/л төмендеуі

A) 0,1-0,2

B) 120 да 70

C) 3,3-5,5

D) 65-85

E) 0,8-0,9

A) «аяқты аяқтың үстіне» салып отырғанда ауру пайда болуы

B) аяқ ауруының таңертең пайда болып кешке басылуы

C) аяқ ауруының ұзақ уақыт түрегеліп жүргенде және тоқтаған кезде басылуы

D) аяқ ауруының жүргенде пайда болуы және тоқтаған кезде бәсеңдеуі немесе басылуы

E) аяқ ауруының себепсіз пайда болып өзінен-өзі басылуы

A) стеноздық шу

B) диастолалық шу

C) тұрақты үрлеме шуы

D) ештеңе естілмейді

E) крепитация

A) тақым артериясы соғуының бәсеңдеуі, жүрген кезде бөксе тұсының ауруы

B) тақым артериясы соғуының бәсеңдеуі, тақым артериясы үстінен стеноздық шудың болуы, жүрген кезде балтырдың ауруы

C) бунақ сырты артериясы соғуының нашарлауы, сыртқы тобық сыртының некрозы, тырнақтағы капиллярлық реакцияның саябырлануы

D) бунақ терісінің цианозы (көгеруі), теріастылық веноздық суреттің күшеюі,балтырдың төменгі үштен бір бөлігінің медиальды бөлігінде трофикалық жара

E) балтыр мен бунақтың толық ісінуі, бунақ терісінің цианозы (көгеруі), бунақ сырты артериясының бәсеңдеуі

A) сан артериясы соғуының бәсеңдеуі, жүргенде бөксе тұсының ауруы, кіндік тұсынан аускультация жасағанда стеноздық шудың естілуі

B) тақым артериясы соғуының бәсеңдеуі, тақым артериясының үстінде стеноздық шу, жүргенде балтырдың ауруы

C) бунақ сырты артериясы соғуының бәсеңдеуі, сыртқы тобық тұсындағы терінің некрозы, тырнақтағы капиллярлық реакцияның саябырлануы

D) бунақ терісінің цианозы, теріастылық веналық суреттің айқындалуы, балтырдың төменгі бөлігінің іш жағындағы трофикалық жара

E) балтыр мен бунақтың толық ісінуі, бунақ терісінің цианозы, бунақ сырты артериясы соғуының бәсеңдеуі

A) артерия қуысына стент қою

B) артерияның эндоваскулярлық баллондық дилатация

C) зақымдалған сегментті айналып қан ағысының арнасын жасау

D) зақымдалған сегментті кесіп оны протезбен алмастыру

E) артерия қабырғасына аутовеноздық ангиопластика жасау

A) синтетикалық трансплантат

B) аутовеноздық трансплантат

C) үлкен балтыр артериясына баллондық дилататор енгізу

D) үлкен балтыр артериясына сан артериясы арқылы стент қою

E) үлкен балтыр артериясынан сан артериясы арқылы тромбоэмболэкстракциясын жасау

A) синтетикалық трансплантат

B) аутовеноздық трансплантат

C) үлкен балтыр артериясына баллондық дилататор енгізу

D) үлкен балтыр артериясына сан артериясы арқылы стент қою

E) үлкен балтыр артериясынан сан артериясы арқылы тромбоэмболэкстракциясын жасау

A) сан артериясын жарадан тыс байлап, экстраанатомиялық шунттау, іріңді жараны тазалау (санациялау)

B) жараны антисептиктермен баптап сан-сандық шунтты тазарған жарада және қан ағып тұрған жерден төмен сау

C) жараны антисептиктермен баптау, зақымдалған сан артериясының сегментін резекциялап, оны протезбен алмастыру

D) сан артериясын қан ағып тұрған жерден жоғары және төмен байлау

E) жараны тазалап жараның ішінде сан артериясын байлау, экстраанатомиялық шунт салу

1. 
   Бураковский С.С., Бокерия В.С. Сердечно-сосудистая хирургия. - Москва: Медицина, 1989. -752 с.
   
2. 
   Гришин Н.Н., Савченко А.Н. Клиническая ангиология и ангиохирургия. – Минск: Высшая Школа, 1981. - Ч.2. –215 с.
   
3. 
   Евдокимов А.Г, Тополянский В.Д. Болезни артерий и вен: справочное руководство для практического врача. – Москва: Советский спорт, 2001. – 256 с.
   
4. 
   Князев М.Д., Белорусов О.С., Савченко А.И. Хирургия аорто-подвздошных окклюзии. - Минск, 1980. –255 с.
   
5. 
   Лепнер Ч.Р. Повторные реконструктивные операции у больных с окклюзирующими заболеваниями аорты и артерий нижних конечностей: дисс. канд. мед. наук. – Тарту, 1986. –189 с.
   
6. 
   Мамышев Н.Н., Алексеев А.А., Чирков В.Н. и др. Профилактика, диагностика и лечение ранних осложнений после реконструктивных операций на брюшной аорте и подвздошных артериях //Вестник хирургии. –1990. -№ 10. –С.99-102.
   
7. 
   Петровский Б.В. Прогресс современной ангиохирургии //Хирургия. –1991. -№ 1. –С.12.
   
8. 
   Покровский А.В. Клиническая ангиология. – Москва: Медицина, 1979. -365 с.
   
9. 
   Ратнер Г.Л. Хирургия сосудов. – Куйбышев, 1974. -210 с.
   
10. 
    Шалимов А.А., Дрюк Н.Ф. Хирургия аорты и магистральных артерий. - Киев, 1979. - 384 с.
    
11. 
    Щеглов В.И., Хорев Г.Н. Ранние специфические осложнения в реконструктивной хирургии аорты и магистральных артерий //Вестник хирургии. – 1987. -№ 9. –С.63-65.
    
12. 
    Davies A. and Brophy C. Vascular Surgery. -Springer, 2006. -266 p.
    
13. 
    Holden A. Angioplasty and stenting iliac arteries in ambulatory patients //Endovascular today. –№ 7-8. 2004
    
14. 
    Hanly E., Meireles O., Carpenter M., Cohn J., Peyton B. Buerger Disease (Thromboangiitis Obliterans). http://www.emedicine.com/med/topic253.htm
    
15. 
    Eldridge JE, Hossack KF. Cardiology. -1987. -74:236 – 40 p.
    
16. 
    Gardner AW, Poehlman ET: Exercise rehabilitation programs for the treatment of claudication pain. A meta-analysis. – JAMA, 1995. -№ 274(12) –P. 80
    
17. 
    Lopez Rowe V. Peripheral Arterial Occlusive Disease. http://www.emedicine.com/med/topic391.htm
    
18. 
    McIntyre K. Aortoiliac Occlusive Disease. http://www.emedicine.com/med/topic2759.htm
    
19. 
    Stillman R. Infrainguinal Occlusive Disease. - http://www.emedicine.com/med/topic2719.htm
    
20. 
    Collaborative hypertext of radiology. - http://chorus.rad.mcw.edu/doc/00394.html
    
21. 
    American journal of roentgenology. - http://www.ajronline.org/cgi/content/full/183/1/113/
    
22. 
    Medical Gross Anatomy Radiology Images. -The University of Michigan, 2000. - http://anatomy.med.umich.edu/radiology/xray/femoral_artery_occlusion.html
    
23. 
    French Council of the Teachers of Radiology (CERF). Cardiovascular Cases. - http://www.med.univ-rennes1.fr/cerf/iconocerf/VA/VA
    
24. 
    Weitz J.I., Byrne J., Clagett G.P. Diagnosis and treatment of chronic arterial insufficiency of the lower extremities: a critical review //Circulation. -1996. -Dec 1, 94(11):3026. –P. 49
    

ҚММА-баспаханасында басып шығарылды

Қарағанды қаласы, Гоголь көшесі - 40

Көлемі 5.2 баспа табақ