Ќазаќстан Ресубликасыныњ Білім жєне ѓылым министрлігі

Кiрiспе бөлiмi

4. Сөйлесу бөлiмi

Мұғалiмнiң оқу процесiн құрудағы қызметi:

1. 
   Балаларды оқу мақсаттарымен таныстыру.
   
2. 
   Сыныпты мазмұны жақын тақырыптар тобы /блогы/ немесе тарау бойынша жасалған жалпы үлгiмен /модульмен/ таныстыру.
   
3. 
   Мұғалiмнiң оқу материалын қысқаша баяндауы /сызбалар,сұлбалар, кестелер және т.б./
   
4. 
   Өзара сөйлесу негiзiнде оқушылардың танымдық қызметiн ұйымдастыру және әрбiр оқушының қызмет нәтижесiн әр сабақта бағалап отыру.
   
5. 
   Жалпы тақырапқа,тарауға /“өсу“ бағытымен/ 4-7 рет қайта оралу негiзiнде оқу материалын оқып-үйрену.
   
6. 
   Тұтас тақырып бойынша тестiлеу.
   
7. 
   Тақырып бойынша қалыпты немесе “релелiк“ сынақ /диктант, бақылау жұмысы және т.б./ жүргiзу.
   

• 
  Есептеуіш техникасының даму тарихы;
  
• 
  Электронды есептегіш машинаның құрылымы;
  
• 
  Windows операциялық жүйесі және оның негізгі элементтері;
  
• 
  Есептеуіш техникасының даму тарихы.
  

ЕТ даму тарихын келесі кезеңдерге бөлуге болады:

1. 
   Қол – б.э. дейінгі елуінші мыңжылдықтан бастап;
   
2. 
   Механикалық – ХVІІ ғасырдың ортасынан бастап;
   
3. 
   Электромеханикалық - ХІХ ғасырдың 90-шы жылдарынан бастап;
   
4. 
   Электрондық – ХХ ғасырдың 40-шы жылдарынан бастап.
   

Механикалық құралдардың даму кезеңі:

1. 
   1887 жылы Г.Холлерит, У.Бэббидж бен Г.Джоккардтың идеяларын қолданып, алғашқы есептеуіш-аналитикалық кешенін құрды. Бұл құрал АҚШ-та (1890), Ресейде (1897), Канадада (1897) халық санағын жүргізуде, АҚШ-тың темір жолдарының есептерін өңдеуде және ірі сауда фирмаларында қолданылды.
   
2. 
   1941 жылы Конрад Цузе бағдарламалық басқаруы мен жадтайтын құрылғысы бар алдыңғыларға ұқсас машина жасап шығарды.
   
3. 
   1944 жылы Айкен ІВМ фирмасының кәсіпорнында Бэббидж жұмыстарының көмегімен электромеханикалық реледегі «МАРК-1» аналитикалық машинасын құрастырды. Бұл машинаның есептеу жылдамдығы электр жетегі бар арифмометрден 100 есе тез болды. Бұл машинаның бірнеше жетілдірілген түрлері шығарылды.
   
4. 
   1957 жылы ССРО-да (РВМ-1) релелік есептеуіш машина жасалды. Бұл релелік ЕТ-тің ең ірі және соңғы жобасы болды. Осы кезеңде мехзникаландырылған санау кәсіпорны болып табылатын есептеуіш-машина стансалары құрыла бастады.
   

Электрондық құралдардың дамуы кезеңі.

1. 
   1943-45ж. АҚШ-та Моучли мен Эккерт басқарған топ электрондық шамдардың негізіндегі ең алғашқы ENIAC ЭЕМ-ін құрастырды. Бұл әр түрлі мәселелерді шешетін әмбебап машина еді. Бұл ЭЕМ «МФРК-1» машинасынан өнімділігі бойынша 1000 есе артық және одан екі есе үлкен (салмағы 30т) болды. ENIAC машинасында 18000 электрондық шамдар, 150 реле, 70000 резистор, 10000 конденсатор болды. Ол 140 квт қуат пайдаланды. Бірақ оның жад құрылғысы жоқ, және бағдарламаларды беру үшін сымдары нақты бір түрде жалғастырып отыру керек болды.
   
2. 
   1945 жылы Джон фон Нейман цифрлық есептеуіш машинаның жалпы принциптерін ойлап тапты. Ол қазіргі кезге дейін ДК-де қолданылады. Осы принциптер бойынша компьютерде мыналар болуы керек:
   

• 
  арифметикалы-логикалық құрылғы, арифметикалық және логикалық операцияларды орындайды;
  
• 
  жадтайтын құрылғы немесе бағдарламалар мен деректертерді сақтайтын жад;
  
• 
  басқару құрылғысы, ол бағдарламаларды орындау процесін ұйымдастырады.
  
• 
  Ақпарат енгізу-шығару сыртқы құрылғысы.
  

1. 
   1949ж. Морис Уилкс (Англия) алғашқы EDVAC компьютерін жасады. Бұл жадында сақталған бағдарламалары бар әмбебап ЭЕМ цифрлық электрондық есептеуіш әмбебап машиналарының алғашқы буындарына жол салды.
   
2. 
   ХХ-ғасырдың 40-50 жылдары ЭЕМ өте үлкен және қарапайым болды. Элементтік база ретінде электрондық шамдар мен реле қолданылды: жедел (оперативтік) жад триггерлерде, кейін ферриттік жүрекшелерде; шапшаңдығы – секундына 5-30 мың арифметикалық амалдар болды. Мұндай ЭЕМ-дер үшін бағдарламалар машиналық кодтарда жүргізілді, кейінірек автокодтар мен ассемблер пайда болды. Бұл ЭЕМ ғылыми-техникалық есептеулер жүргізу үшін қолданылады. Осы типті машиналарға EDSAC, ENIAC, UNIVAC, БЭСМ, Урал жатады.
   

1. 
   1948 жылы транзистор ойлап табылды және 50-ші жылдардың екінші жартысында транзисторлы ЭЕМ-дер пайда болды.
   
2. 
   1959 жылы – АҚШ-та екінші буынның RCA-501 ЭЕМ-і құрылды.
   
3. 
   1960 жылы – IBM 7090 LARC
   
4. 
   1961жылы - Stretsh
   
5. 
   1962 жылы – ATLAS
   
6. 
   Ал ССРО-да 2-ші буынның ЭЕМ-дері: РАЗДАН, НАИРИ, МИР, МИНСК, Урал-11, М-220, БЭСМ-4, М-4000 сияқты машиналар шығарылады.
   

Дербес компьютердің құрылымы

• 
  операциялық жүйелер;
  
• 
  драйверлер (енгізу/шығаруды басқару);
  
• 
  ЭЕМ-мен қарым-қатынас жасау қолайлылығын қамтамасыз ететін қабықша-бағдарламалар (NC);
  
• 
  Операциялық қабықшалар (графикалық интерфейс, мульти-бағдарламалау, бағдарламалар арасында ақпарат алмасу құралдары, мысалы, Windows 3.1.);
  
• 
  Утилиталар;
  
• 
  ЭЕМ-ді тестілеу мен диагностика құралдары;
  
• 
  Жергілікті желіні басқаратын бағдарламалар.
  

• 
  «компьютердің әмбебап есептеуіш машинасының» ядросын құрайды;
  
• 
  Компьютердің ішіндегі барлық процестерді басқарады;
  
• 
  Компьютер мен оған қосылған мысалы, принтер, дисплей, дискіжетек пен винчестер сияқты шалғай құрылғылардың арасындағы алмасуды басқарады;
  
• 
  Аппаратура модульдері мен қолданбалы бағдарламалар арасындағы байланыс мүмкіндігін қамтамасыз етеді;
  
• 
  Пайдаланушы мен компьютер арасындағы делдал қызметін атқарады.
  

• 
  компиляторлар;
  
• 
  жоғары деңгейлі тілдер интерпретаторы;
  
• 
  стандартты бағдарламалар кітапханалары;
  
• 
  қолданбалы утилиталар;
  
• 
  бағдарламаларды редакциялау, жөндеу және тестілеу құралдары жатады.
  

• 
  әр түрлі редакторлар (мәтіндік, графикалық, музыкалық);
  
• 
  кестелік процессорлар ( Суперкалк Excel);
  
• 
  деректер базасын басқару жүйелері (ДББЖ);
  
• 
  автоматтандырылған жобалау жүйелері (АЖЖ);
  
• 
  құрамына жоғарыда аталған жүйелердің бірнешеуі бірақ кіретін жинақталған жүйелер;
  
• 
  ЖБЖ функцияларын кеңейтетін қолданбалы бағдарламалар пакеті (вирусқа қарсы бағдарламалар);
  
• 
  Бухгалтерлік бағдарламалар.
  

Ақпаратты компьютерде сақтау.

• 
  Жедел жад (ЖЖҚ-жедел жадтайтын құрылғы) – компьютер қосылған кезде деректерді уақытша сақтауға арналған микросхемалар жиыны.
  
• 
  Процессор – көптеген матем атикалық және логикалық операцияларды орындайтын негізгі микросхема.
  
• 
  ТЖҚ (тұрақты жадтайтын құрылғы) - деректерді ұзақ уақыт сақтауға арналған микросхема.
  
• 
  Микропроцессорлық комплект (чипсет) – компьютердің ішкі құрылғыларының жұмысын басқаратын микросхемалар жиыны.
  
• 
  Қосымша құрылғыларды қосуға арналған ажыратпалар (слоттар).
  
• 
  Шиналар – олар арқылы компьютердің ішкі құрылғыларының арасында сигнал алмасу жүргізілетін өткізгіштер жиыны.
  

Процессор

Жедел жад

ТЖҚ микросхемасы мен BIOS жүйесі

Пернетақта

1. 
   пернені басқанда пернетақтаға орнатылған арнайы микросхема идентификацияланатын скан-код жібереді.
   
2. 
   скан-код микросхемаға түседі, ол өз кезегінде процессорға бекітілген нөмірі бар үзу береді.
   
3. 
   үзуді алып, процессор ағымдағы жұмысын кейінге қалтырып, үзу нөмірі бойынша үзуге қызмет жасайтын бағдарламаның адресін табады.
   
4. 
   үзуді өңдегеннен кейін процессор аяқталмаған іске қайта оралады.
   
5. 
   енгізілген (бірақ өңделмеген) символдар пернетақтаның буферіне түседі де, оған арналған бағдарлама оларды алып кеткенше сақталады. Егер символдар буферге алуынан жиірек түссе, буфердің толып кету әсері болады. Мұндай жағдайда жаңа символдарды енгізу уақытша тоқтау керек.