Қазіргі қазақстандағы этникалық ЖƏне этномəдени



бет82/103
Дата03.01.2022
өлшемі0.51 Mb.
#451268
1   ...   78   79   80   81   82   83   84   85   ...   103
Калыш А. Қаз. этномәдени процестер (1)

Жүйелік талдау – жүйелік тəсілдің негізінде орындалатын объектілерді (прог- раммаларды, жүйелерді, құрылғыларды) талдау; жүйелік құралдармен атқарылатын талдау; саяси, экономикалық, ғылыми жəне техникалық си- паттағы күрделі проблемалар бойынша шешімдерді дайындауға жəне не- гіздеуге пайдаланылатын əдіснамалық құралдар жиынтығы.

Жылнама – халықтың, мемлекеттің, қаланың, т.б. жылма-жыл жазылған тарихи шежіресі.

Жыныстық құрамы – этносты ерлер, əйелдер тобына бөлу.
– З –
Заимка – жаңа игеріліп жатқан жерлердегі шағын, əдетте бір аулалы жері бар мекен; уақытша орманда қоныстану.

Заң – құбылыстардың жүйелі түрде өзгеруіне себепші болатын оның ішкі, мəнді жəне тұрақты байланысы.

Заңнама, заңдар – мемлекеттегі өкілетті заң шығарушы органдар қабылдаған нормативтік актілер (көбіне заңдар) кешені; сол мемлекеттегі саяси, əлеу- меттік, экономикалық, рухани, отбасылық, т.б. қарым-қатынастарды рет- тейтін құқықтық нормалардың жиынтығы.

Зат – материалдық дүниенің біршама дербес тіршілік ететін бөлігі.

Землянка – жерден қазылған тұрғын үй.

Зерттеудің міндеттері – зерттеу мақсатына, оның болжамдарына байланысты анықталып, шартты түрде негізгі жəне қосымша болып бөлінеді. Оның негізгі міндеттері – қойған мəселені қандай жолдармен жəне құралдармен шешуге болатынын анықтау жəне соларды жүзеге асыру, ал қосымша бол- жамдарына сəйкес қосымша міндеттер қалыптасады.
– И –
Игілік – ырыздықты, рухани жəне мəдени байлықты білдіретін жалпы ұғым; адамның белгілі бір қажеттерін қанағаттандыратын, оның мүддесіне, мақ- саты мен ниетіне сəйкес келетін нəрселер.

Идеал (лат. idealis, грек. іdea – ой, түсінік) – адам бойындағы асыл арман- ды, мақсатты білдіретін ұғым; талаптың, iс-əрекеттің жоғарғы мақсаты, белгiлi бiр нəpceнiң үздiк үлгici.

Идеалдылық – адамның бір мақсатты көздеген іс-əрекетінде пайда болатын объективтік нақтылықтың субъективтік бейнесі.

Идентификация (лат. identifico – ұқсас болу) – ұқсастық белгілеріне сүйене оты- рып əртүрлі объектілердің барабарлығын анықтау.

Идея (грек. idea – ой, пікір) – мағына, маңыз, мəн ұғымдарын білдіретін, ойлау жəне болмыс категорияларымен тығыз байланыстағы термин.

Идеология (грек. idea – ой, пікір, идея + logos – сөз) – қоғамдық идеялардың, теориялардың, көзқарастардың жиынтығы.

Иерархия (грек. hierarchia – қасиетті жəне билік) – тігінен алғанда жеке деңгей- лер араларындағы тəртіптілікпен, жүйелілікпен жəне өзара іс-қимылмен, байланыстармен сипатталатын көп қатпарлы күрделі системалардың құ- рылымдық қатынастар типі.

Изба – 1) Шығыс Еуропа халықтарында қыздырылатын тұрғын үй; 2) орыс хал- қының ағаш үйі.

Имидж (ағылш. іmаge – бейне, бейнелеу) – мақсатты түрде өнер ретінде адам- ның өзіне не бұқаралық ақпарат арқылы белгілі бір зат немесе адам жөнін- дегі керек мəліметті бейнелеп көрсету.

Иммигрант (лат. іmmіgrants – қоныстанушы), көшіп келуші, бір мемлекеттен басқа мемлекетке ұзақ уақытқа (Қазақстан заңдары бойынша алты айдан көп мерзімге) немесе тұрақты тұруға қоныстанушы азаматтар.

Иммиграция (лат. іmmіgrare – көшіп келу) – мемлекетке басқа елден түпкілікті немесе уақытша тұруға келу.

Индивид (лат. іndividuum – ерекше тұлға) – адамзаттың өкілі, нақты антрополо- гиялық жəне əлеуметтік ерекшеліктеріне қарамастан ол жеке кісі.

Индикатор (лат. indicator – көрсеткіш) – бақылау объектісінің жайкүші мен ба- рысын адамның қабылдауына неғұрлым ыңғайлы түрде бейнелейтін аспап (құрылғы).

Инкрустация (лат. incrustatio – қабықпен жабылу) – ғимарат пен оның бөлшек- терін əшекейлеу үшін мəрмəр, керамика, металл, ағаш, перламутр жəне т.б. ұсақ бөлшектерін ойып орналастыру, түсі мен материалы басқаша болған.



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   78   79   80   81   82   83   84   85   ...   103




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет