2.3 Аумақтың әлеуметтік-экономикалық дамуын мемлекеттік реттеудің қолданыстағы саясатын талдау
Мемлекеттік реттеудің қолданыстағы саясаты ұлттық мақсаттарға қол жеткізуге бағытталған: халықты толық жұмыспен қамту, өмір сүру сапасын жақсарту, кірістерді адал бөлу, тұрақты экономикалық өсім.
Шығыс Қазақстан облысында бірыңғай мемлекеттік саясатты жүргізу үшін қоғамдық қауіпсіздік және құқықтық тәртіп (3), денсаулық сақтау (3), аграрлық сектор (3), нақты сектор (2), қоршаған ортаны қорғау (3), ішкі саясат (2), білім беру (2), құрылыс (1), жұмыспен қамту (1), шағын кәсіпкерлік (1), туризм (1) салаларында 22 өңірлік бағдарлама іске асырылды.
2011 жылы 12 өңірлік бағдарлама, соның ішінде қоғамдық қауіпсіздік және құқықтық тәртіп (2), аграрлық сектор (1), нақты сектор (2), ішкі саясат (1), білім беру (1), шағын кәсіпкерлік (1), туризм (1) салаларында іске асырылмай қалды.
Одан басқа, денсаулық сақтау, құрылыс, қоршаған ортаны қорғау, жұмыспен қамту салаларында өңірлік бағдарламаларды іске асыру мерзімі 2010 жылы аяқталатынына қарамастан, аталған бағдарламалардың жұмыс істеу кезеңінде шешілмеген проблемаларды әзірленіп жатқан 2015 жылға дейін облыс аумақтарын дамыту өңірлік бағдарлама аясында қарастыру қажет.
2.4 Проблемаларға, тәуекелдерге, бәсекелестік артықшылықтар мен мүмкіндіктерге кешенді сипаттама
Өңірдің даму жағдайына басым SWOT-талдау жалпы келесі кестеде көрсетілген:
26 кесте
Өңірдің даму жағдайына SWOT-талдау
Күшті жақтары (S)
|
Әлсіз жақтары (W)
| -
Тау-кен және металлургиялық өнеркәсіпті тұрақты дамыту үшін минералды шикізатың таусылмайтын қоры
-
Түсті металлургия және металлөңдеу саласында айтарлықтай технологиялық потенциял
-
Ағаш өңдеу саласын дамытуды сәйкесінше қамтамасыз ету үшін орман ресурстарының айтарлықтай қоры
-
Қазақстанның басқа өңірлерінде жоқ жеңіл автомобльдер, автообустар және тракторлар жинайтын заводтардың маңыздылығы
-
Нақты сектор үшін жоғары білікті мамандардың болуы, қазіргі заманғы кәсіптік білім үшінресурстар кешені, инфрақұрылым, профессорлы-оқыту құрамының жоғары біліктілігі.
-
Балаларды мектепке дейінгі біліммен қамту көрсеткішінің өсімі
-
Айтарлықтай сауда потенциялы
-
Денсаулық сақтаудың тұрақты потенциялы.
-
Медициналық мекемелердің дамыған жүйесі.
-
Өсімдік өсіруге, мал өсіруге және ауыл шаруашылығы өнімін қайта өңдеу бойынша өндірісті тұрақты дамыту үшін айтарлықтай потенциал және жайлы табиғи – клиаматтық шарттар.
-
Жоғары табиғи өңделген жермен, табиғи шөп және жайылымы, ауыл шаруашылығы жер-суының болуы.
-
Ауыл шаруашылығы кластерін қалыптастыру үшін АӨК – да дамыған институциалдық инфрақұрылымның болуы.
-
Жұмыссыздықтың төмен деңгейі
-
Жан басына шаққандағы етпен, бидаймен, картоппен қамтамасыз ету
-
Нақты секторды, соның ішіне шағын және орта бизнесті дамыту үшін иновациялық потенциял инфрақұрылымының болуы (технопарктер, индустриалдық зоналар)
-
Марал өсіруді дамытудың мүмкіндігі.
-
Омарта шаруашылығын дамыту
|
1. Энергия тапшылығы, өндірілетін өнімнің бәсекеге қабілеттілігін төмендететін желілердің жоғары деңгейін халықтың өмір сүру жағдайын жоғалту
2. Өнеркәсіп өндірісінің диверсификцияның айтарлықтай төмен деңгейі
3. Нақты кәсіпорын аясында өндірілетін өнімнің шектеулі ассортименті.
4. Нақты секторда негізгі қорлардың тозуының жоғары деңгейі
5. Ғылыми және жоғары технологиялық өндірістің жоқтығы
6. Тау-кен металлургия кешені саласында қосылған құнның төмен деңгейі
7. Өндрілетін өнімнің жоғары энергиялық сиымдылығы
8. Ұлттық даму институттарында жобаларды қаржыландыруда бас тартулардың үлкен көлемі.
9. Индустриалдық-инновациялық дамудың іске асырылатын инвестжобалардың және жобалардың көпшілігінің жеке бағыты.
10. Өңір аумағында халықты әртүрлі орналастыру сипаты
11. Азаматтардың тұрғын үйлерге жеткіліксіз қол жетімділігі
12. Ауылдың инфрақұрылымдық потенциялдың әртүрлілігінің жоғары деңгейі.
13. Қоршаған ортаны тарихи және ағымдағы ластау.
14. Мектепке дейінгі жастағы 40,2% бала мектепке дейінгі біліммен қамтылмаған болып қалуда.
15. Демографиялық және миграциялық процесстерге байланысты мектепте оқитындардың санының қысқаруы.
16. Апаттық мектептердің болуы.
17. Бұрынғы Семей ядролық полигонының зардаптары
-
Онкологиялық аурулармен, туберкулезбен және жүрек-қантамыр ауруларымен ауырудың жоғары деңгейі.
-
Медициналық кадрлардың жеткіліксіздігі.
-
Қалалық жерде су құбырының және канализациялық жүйелердің тозуы
-
Ауыл шаруашылығы өнімін өңдеудің төмен үлесі.
-
Тамақтандыру дәндерінің жеткіліксіз базасы және осыған байланысты малдың өнімділігін төмендететін нәрсіз рацион.
-
тұқымдық малдың төмен деңгейі;
-
Өнеркәсіп забой пунктерінің жеткіліксіз саны, ол еттің сапалық сипаттамасын төмендетеді.
-
Нөльдік шектегі ет сатудың ұлғаюы (63% көп ет шикі түрінде сатып алынады).
26. Малдың айтарлықтай көлемі жеке шаруашылықтарда ұсталады, ол облыста мал өсіру салаларын дамытуға кері әсер етеді.
|
Мүмкіндіктер (O)
|
Қауіптер (T)
|
1. Тиімді географиялық жағдай. Сауда- экономикалық дамуға көмек көрсететін Ресей Федерациясының екі өңірімен, Қазақстанның үш облысымен және Қытаймен шектеседі
2. Туризмді дамытуға мүмкіндік беретін ерекше рекреациялық шарттар. Аталған саланы дамыту өңірге қосымша инвестицияларды тартуға мүмкіндікбереді.
3. Нақты секторды таусылмайтын диверсификация мүмкіндігі
4. Мемлекеттік және салалық бағдарламалар аясында нақты секотрды және шағын кәсіпкерлікті дамытуды мемлекеттік қолдау
5. СПК технопарктерінің жұмысын жандандыру өнеркәсіптік және инновациялық бағыттағы орта және шағын бизнесті дамытуға мүмкіндік береді.
6. Отандық тауарларды өндірушілерді сыртқы экономикалық қолдау (кедендік жеңілдіктер).
7. Өндірілетін өнімнің кепілдендірілген өтіс мақсатында мемлекеттік өтінішті ұлғайту.
8. Ақтоғай кен-байыту кешенінің құрылысы, Бұқтарма су қоймасы арқылы Зырян қаласынан Майқапшағый кеденіне дейін темір жол құрылысы жобасын іске асыру Аягөз, Катонқарағай, Зайсан және Күрім аудандарының экономикалық дамуына жаңа серпін береді.
9. Көзделген индустриалдық және инфрақұрылымдық жобаларды, сондай-ақ республикалық бюдет және дамыту қорлары есебінен әлеуметтік саладағы жобаларды іске асыру есебінен өңір экономикасын дамыту потенциалын жоғарлату.
10. Аталған бағдарламаны және облыс өңірлерін дамыу бағдарламаларын іске асыру есебінен жекелей өңірлерді дамытудың кеңістіктік – құрылымдық түзусіздікті төмендету.
11. қоғамдық сектор ресурстарын тиімді қолдану үшін Жергілікті атқарушы биліктің коммерциялық емес және жеке секторлармен институциялық серіктестіктің дамуы қажет.
12. Білім нысандарының құрылысында мемлекеттік – жеке меншік әріптестіктің дамуы
13. Орта және шағын қалаларда тұрғын үй құрылысын жалдамалы үй құрылысын дамыту бойынша іс – шараларды іске асыру
14 Үздіксіз кәсіби білім жүйесін қалыптастыру, соның ішінде жеке әріптестік негізінде
15. Ет және сүт кластерін құруға барлық мүмкіншіліктер бар.
16. Өскемен және Семей қалаларының айналасында азық- түлік шеңберін құру бойынша жобаларды іске асыру.
17. Облыс аумағында несиелік серіктестіктердің және ауылдық тұтыну кооперативтерінің құрылуы.
18. Ауыл шаруашылығы құрылымдарының іріленуі.
|
1. Өндірілетін өнімнің төмен бәсекеге қабілеттілігіне байланысты экономиканы дамыту қарқынының баялауы
2. Ауыр табиғи жағдайға байланысты тау-кен өндірісінің және аграрлық секторды дамыту тұрақтылығының төмендеуі
3. Сәйкес салалрда және экономиканың салаларының жеткіліксіз дамуына немесе дамымауының салдарынан ішкі нарықтың импорттық қажеттіліктің ұлғаюы
4. Өндірілетін өнімге сұраныстың төмендеуіне байланысты өнеркәсіп өндірісі көлемінің төмендеуі.
5. Дамыту институттарында жобаларды қараудың қиын процедурасы, соның ішінде жеделдетілген индустриалдау бағдарламасымен байланысты.
6. Құнының жоғарылыған байланысты несиелік ресурстарға қиын қол жеткізу.
7. Кәсіби білім жүйесінде диспропорциялық жүйені сақтау
8. Жол саласы және транспортты дамыту деңгейін сақтаған кезде экономиканы дамытдың бәскелестік басымдылықтарының төмендеуі
9. Олардың жетілуі бойынша жетткіліксіз жағдайда экономикалық жағдайдың төмендеуі
10. Ауылдық аз жинақталған мектептерде сапалы білім қызметін ұсынудың төмен деңгейі.
11. Төмен деңгейде еңбекті төлеуге байланысты кәсіби және техникалық білім беру ұйымдарынан оқытушылар және өнеркәсіптік оқу мастерлерінің кетуі.
12. Медициналық құрылғыға кепілденуден кейінгі қызмет көрсетуге жеткіліксіз қаржыландыру.
13. Азық – түлік тауарларына және қызметтеріне және бағлардың қазіргідей өсуінің сақталуы және оларға мемлекеттік реттеудің жоқ болуы кезінде халық өмірінің сапасының төмендеуі.
14. Әлеуметтік сала қызметтеріне ауыл халқының бірыңғай қол жетімсіздігі.
15. Ауыл шаруашылығында жеке шаруашылықтардың етек алуы саланың дамуына, жаңа технологияларды енгізуге кері әсер етеді және өнімнің бәсекелестік басымдылығын азайтады.
16. Кепілдендірілген базасының нашар болуына және ауылдық кооперация және несиелендіру механизмі мәселелерінде халықтың төмен деңгейде ақпараттануына байланысты ауыл халқы үшін несие алудағы қиыншылықтар.
|
Достарыңызбен бөлісу: |
