Тамақ өнімдерін өндірумен 70-тен астам ірі және орта кәсіпорындар айналысады.
13-кесте
Тамақ өнімдері өндірісі көлемінің серпіні
|
Бірлік
|
2013 ж
|
2014 ж
|
8 ай
|
2014
|
2015
|
Тамақ өнімдерін өндіру көлемі, сусындарды қоса алғанда, оның ішінде:
|
млн. теңге
|
118833,3
|
134007,0
|
89764,3
|
82280,9
|
- етті өңдеу және консервілеу
|
млн. теңге
|
9233,8
|
12731,9
|
6410,0
|
6984,2
|
- сүт тағамдарын өндіру
|
млн. теңге
|
22271,4
|
27090,5
|
17771,0
|
14765,5
|
- ұн тағамдарын өндіру
|
млн. теңге
|
46608,3
|
48287,9
|
26323,0
|
32345,8
|
- сусындарды өндіру
|
млн. теңге
|
8873,1
|
9658,5
|
6532,6
|
7907,4
|
Саладағы өндіріс көлемдерінің өсуіне инвестициялық жобаларды іске асыру жаңа өнім түрлерін игеру, өндірістерді жаңашаландыру, жаңа технологияларды енгізу есебінен қол жеткізілді.
Сондай-ақ, азық-түлік өнеркәсібі кәсіпорындарының бірқатары күнбағыс майын өндіру, етті қайта өңдеу, диірмен кешендерінің құрылысы бойынша жобаларды іске асырды.
Облыстың жеңіл өнеркәсібін тоқыма бұйымдар өндірісі, киім, былғары өндірісі кәсіпорындары қамтиды: «Большевичка» ӨК, «Алпамыс» аяқ-киім фабрикасы ЖШС, «Қостанай киіз аяқ киімінің фабрикасы» ЖШС.
14-кесте
Жеңіл өнеркәсіп өнімдерін өндіру көлемінің серпіні
|
Бірлік
|
2013
|
2014
|
8 ай
|
2014
|
2015
|
Жеңіл өнеркәсіп кәсіпорындарының өндіру көлемі, оның ішінде:
|
млн. теңге
|
3596,4
|
3303,7
|
2037,3
|
2003,6
|
тоқыма бұйымдарын өндіру
|
млн. теңге
|
1427,3
|
1319,2
|
849,2
|
758,7
|
тоқыма бұйымдарын өндіру НКИ
|
%
|
78,6
|
83,3
|
93,4
|
94,7
|
киім өндіру
|
млн. теңге
|
1877,0
|
1750,4
|
1040,6
|
1063,5
|
киім өндіруінің НКИ
|
%
|
101,4
|
95,3
|
90,3
|
91,9
|
тері және былғары өнімдерін өндіру
|
млн. теңге
|
292,2
|
234,1
|
147,5
|
181,4
|
тері және былғары өнімдерін өндіру НКИ
|
%
|
45,3
|
81,6
|
78,8
|
94,8
|
* Статистикалық деректер «тоқыма және тігін өнеркәсібі» кіші тарауға біріктірілді және 1937 млн. теңгені құрайды
** Статистикалық деректер «тоқыма және тігін өнеркәсібі» кіші тарауға біріктірілді және 118,9 құрайды
2012-2013 жылдары «Бизнестің жол картасы 2020» Бағдарламасының бірінші бағыты «Жаңа бизнес-бастамаларды қолдау» шеңберінде, бюджет қаражаты есебінен «Большевичка» өндірістік кооперативтің пайыздық мөлшерлемелерін субсидиялауы жүзеге асырылды, келесі жобалар мақұлданды: «Жастық, мамық, көрпе тігу және жаңалау ательесін құру» және «Матрас және синтепон өндірісі: негізгі құралдарды сатып алу».
Машина жасау. Облыстың машина жасау негізін «Агромашхолдинг» АҚ, «Агротехмаш» ЖШС, «СарыарқаАвтоПром» ЖШС, «Дормаш» ЖШС, «Болашақ А» ЖШС, «Дон Мар» ЖШС және басқалары құрайды.
Облыс машинажасау кәсіпорындармен 2014 жылы бойынша 62687,2 млн. теңгеге өнім өндірілді, бұл 37,3ға2013 жылдан артық. Нақты көлемі индексі 108,9құрады. 2015 жылдың қантар-тамыз айлары бойынша саланың өндіріс көлемі 24556,5 млн.теңге құрады, бұл 2014 жылдың ұқсас кезеңнен 27,8-ғааз.
Металлургия. Металлургия өнеркәсібінің үлесі 2014 жылы өңдеу өнеркәсібінің көлемінде 13,6% құрады. 2014 жылы сала кәсіпорындары 35,9 млрд. теңге сомасына немесе 2013 жылға қарағанда 145,9% өнімдер өндірді, 2015 жылдың 10 айлары бойынша 34,9 млрд. теңге сомасына өнімдер өндірілген, 2014 жылдың ұқсас кезеңімен салыстырғанда 28,8%-ға өсуі.
«Доре» ертіндісін өндіру 2013 жылдың деңгейіне қарағанда 28,3%-ға ұлғайды (2014 жылы – 4078 кг).
2013 жылы «ЕвразКаспианСталь» ЖШС «Қостанай қаласында жылына 450 мың тонна ұсақ сортты прокат станының құрылысы» жобасы іске асырылды. Өнімнің өндірісі 2014 жылдың қаңтарынан басталды. Жобалық қуатына жету-2015 жылдың қазан айында. Аталған зауытты іске қосу ішкі нарықты және құрылыс индустриясы кәсіпорындарын сапалы прокатпен қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.
Құрылыс индустрия. Облыста құрылыс материалдары өндірісі қарқындауда. 2013 жылы сала кәсіпорындары 10,2 млрд. теңгеге (2012 жылы – 15,1 млрд. теңгеден артық) өнім өндірді. 2014 жылы қорытындылары бойынша құрылыс материалдар өндіріс көлемі 15,3 млрд. теңге, бұл өткен жылдың көрсеткішке қарағанда 150% құрайды.
Өткен жылғы сәйкес мезгіліне бойынша құрылыс арматураның өндіріс көлемі 7,3 есе ұлғайтылды, 108,8 мың тонна құрады, тауарлық бетон 22,9%-ға (823,7 мың тонна), этилен полимерлерден жасалған құбырлар 13,8%-ға (1034,0 тонна), құрылыс мақсаттар үшін бетондан жасалған бұйымдар 13,1%-ға (260,9 мың тонна), пластмассадан жасалған терезе мен есік блоктар 11,4%-ға (1819,2 тонна), бетондан жасалған құрылыс конструкциялар 6,5%-ға (8,2 мың тонна), шағыл 4,1%-ға (1256,0 мың куб.м.), отқа берік бұйымдар 0,6%-ға (17,3 мың тонна) ұлғайтылды.
Сонымен бірге өнімнің төмендегі түрлері бойынша өндірісі төмендеді: қаптау керамикалық кірпіш-94,5% (70,4 мың куб.м.), құрылыс құрамалардың металлдық конструкциялары-88,2% (6,0 мың тонна), жабылған құрыш қағаздан жасалған сэндвич-панельдар-62,2% (467 тонна).
2015 жылдың қантар-тамыз айлары бойынша құрылыс индустрияның өндіріс көлемі 17,2 млрд теңге құрады, бұл өткен жылмен салыстырғанда 55%-ға артық, құрылыс арматураның өндіріс көлемі 5,2 есе ұлғайтылды және 225,7 мың тонна құрады,
Облыста қызмет ететін құрылыс материалдарын өндіретін кәсіпорындармен қатар соңғы жылдары жаңа кәсіпорындар құрылды, оларда инвестициялық жобалар іске асырылады.
2013 жылы «Жиналмалы темірбетон өндіретін зауытының құрылысы» «БК-Строй» ЖШС-нің жобасы 982 млн. теңге құнымен іске қосылды.
2014 жылдың маусым айында «Қостанай МБИ» ЖШС-нің «Қостанай қаласындағы үй салатын комбинатының құрылысы» инвестициялық жобасы, 4370 млн. теңге құнымен пайдаланымға енгізілді.
2015 жылдың желтоқсан айында «Рудный қаласындағы цементтік зауыты» ЖШС-нің 13615 млн. теңге құнымен, 224 жұмыс орындардың құрумен «Рудный қаласында цементтік зауыттың құрылысы» жобасының жіберілуі жоспарлануда.
Саласын дамыту жағдайын SWOT-талдау:
Күшті жақтар (S)
1. Өнеркәсіптік өндіріс көлемінің өсуі;
2. Өздік минералдық-шикізат базасы бары;
3. Өнеркәсіптік кәсіпорындардың ұлғаюы;
4. Өндейтін өнеркәсіптегі инвестжобаларын іске асыру мүмкіндігі;
5. Өнімнің ең ірі нарық-импортшыларға (Ресей, Қытай) жақындығы.
|
Әлсіз жақтар (W)
1.Өнеркәсіптің шикізат бағыты (темір рудасы, боксит, асбест);
2.Өндейтін өнеркәсіптегі жеке салалардың өнімдерінің жеткіліксіз бәсекелестігі; 3.Облыс өнеркәсіп кәсіпорындардың жабдықтар саналы мен физикалық тозудың жоғары деңгейі;
4.Өндірісті техникалық қайта құралдану және жаңарту үшін кәсіпорындардың айналым қаражаттардың жеткіліксіздігі;
5. Жоғарытехнологиялық және ғылымды көп қажетсінетін өнімін шығару бойынша өндірістің жоқтығы.
|
Мүмкіндіктер (O)
1.ЖИИДМБ 2015-2019 шеңберінде мемлекеттік қолдау;
2.Өнеркәсіптегі шикізат секторын дамыту (бәсекеге қабілетті өндірістерді құру және дамыту);
3.Отандық тауарлар өндірістердің сыртқы экономикалық қолдауы (кедендік жеңілдік);
4.Өтім нарығын ұлғаю, өндірісін кеңейту, машинажасау мен азық өнеркәсібін дамыту; 5.Тау-кен өнеркәсібінің арғы дамытуы, жеңіл өнеркәсібінің қайта құру.
|
Қауіп-қатерлер (T)
1.Өңірлік экономикасы шикізаттан тәуелділіктің өсуі;
2.Тау-кен сектордың өніміне бағаның құлдырауы.
|
Ағымдағы және әлеуетті проблемалары
негізгі өндірістік қорлар тозудың жоғары дәрежесі;
технологиялық кейін қалу;
өнімнің энерго-, еңбек- және заттың жоғары сыймдылығы;
шығарылған өнімнің төмен бәсекеге қабілеттілігі.
Даму беталысы
-
«Бизнестің жол картасы 2020» бюджеттік бағдарламасы шеңберінде өнеркәсіп кәсіпорындарын жаңғыртуын іске асыру.
-
«Өнімділік-2020» бағдарламасы шеңберінде инновациялық технологияларды енгізу жолымен өнеркәсіп кәсіпорындарында еңбек өнімділігін арттыру.
-
Индустриялық Өңірде инновациялық жобаларды енгізу және дамыту үшін индустриялық аймақты құру.
Қайта жаңартылып жатқан энергетика
Бүгінгі күні қайта жаңартылып жатқан энергия көздерін пайдаланып, энергетиканы дамытуға айрықша назар аударылуда. Қостанай облысы жалпы алғанда жақсы жел әлеуетіне ие. БҰҰ дамыту бағдарламасының мамандары біздің облысымыздың жел әлеуетін бағалау жөнінде зерттеу жұмысын өткізді. Осыған байланысты, жел электр стансасының құрылысына Арқалық қаласында, Мендықара және Сарыкөл аудандарында жоғары жел жүктемелері аймағында орналасқан алаң таңдалды, бұл электр энергиясын үлкен ауқымда өндіру үшін жел энергетикасын пайдалану мүмкіндігін береді.
Арқалық қаласында жалпы қуаттылығы 48 МВт жел электр стансасының құрылысы жоспарланып отыр.
Облыс әкімдігі қайта жаңартылатын энергияны пайдалану жөніндегі жобаларды іске асыруға шетел инвестицияларын тарту жөнінде жұмыс жүргізуде.
Саласын дамыту жағдайын SWOT-талдау:
Күшті жақтары (S)
1.Қостанай облысы жел ресурстарға бай. Аумақтың 50% орта жылдық 4-5 м/с жел жылдамдығы бар, аудандар - 6 м/с, бұл жел энергетиканы пайдалану үшін жақсы перспективаларды аңықтайды, сонымен бірге Азық өнеркәсіп және ауыл шаруашылықты дамыту үшін үлкен шамасы бар.
2.Мемлекеттік бағдарламаларды іске асыруы инженерлік жүйелердің тозу пайызын төмендету мүмкіндік береді.
|
Әлсіз жақтары (W)
1.Қостанай облысы энерготапшылықты облыстарына жатады, яғни өндірілетін электроэнергияның үлес салмағы 30% құрайды. 2.Барлық секторлардың инженерлік жүйелерінде үлкен шығындары тозу себебібен.
|
Мүмкіндіктері (O)
1.Энергияның альтернативтік көздерін құру.
2.Инженерлік жүйелердің құру және қайта құру.
|
Қауіп-қатерлері (T)
1.Инженерлік жүйелердің өнімділігін төмендету, материалдық және еңбек шығындарын ұлғаю
|
Ағымдағы және әлеуетті проблемалары
Облыс энерготапшылығы.
Инженерлік жүйелердің тозуы.
Даму беталысы
Энергияның альтернативтік көздердің құрылысы.
Инженерлік жүйелердің құрылысы мен қайта құру.
Мүдделі кәсіпорындардың арасында энергияны сақтауын насихаттау: бұқаралық ақпарат құралдар арқылы қоғамдық акциялар және жарнамалық компанияларды өткізу.
Агроөнеркәсіптік кешені
Ауыл шаруашылығы саласы облыс материалдық өндірісінің екінші жетекші саласы болып табылады.
15-кесте
Ауыл шаруашылығы жалпы өнімінің көлемі, млрд.тенге
|
2013
|
2014
|
2015 қантар-тамыз
|
2012 жылына 2014,
|
Жалпы өнім, барлығы
|
230,8
|
235,4
|
68,5
|
127,3
|
Соның ішінде, өсімдік шаруашылығы
|
164,8
|
161,8
|
15,5
|
179,4
|
Мал шаруашылығы
|
64,5
|
71,4
|
52,7
|
76,2
|
Нақты көлем индексі, барлығы
|
136,6
|
99,7
|
104,3
|
2,1 есе
|
Соның ішінде, өсімдік шаруашылығы
|
162,8
|
97,4
|
118,8
|
2,7 есе
|
Мал шаруашылығы
|
98,8
|
104,2
|
101,0
|
143,5
|
01.09.2015 жылғы жағдай бойынша облыста 5702 агроқұрылым, оның ішінде 1 ӨК, 4 АҚ, 438 ЖШС мен 5259 шаруа қожалықтары бар.
Облыста 15 ауылдық несиелік серіктестіктер құрылған, жарғылық қоры 1062,2 млн. теңге құрайды, қатысушылар саны – 539. АНС қызметін бастаған күннен бастап 22396,6 млн. теңге кредиттік қаражат, оның ішінде 2014 жылы 2994,0 млн. теңге сомасына 76 кредит берілді.
Кредиттер айналым қаражаттар алу үшін беріледі, жылдық сыйақы мөлшерлемесі 8-9 құрайды.
Өсімдік шаруашылығы
Жалпы республикалық астық жинауда Қостанай облысы үшінші орынды алады. 2012-2014 жылдары астық өнімі жылына 3,6 млн. тоннадан артық болды. 2012 жылға қарағанда 2014 жылы 62,8-дан артық астық өндірілді.
Облыстың егін шаруашылығын дамытуда астық өндірісі басым болып табылады, ол өсімдік шаруашылығы жалпы өнімінің 76 алады.
2012 жылы облыстың негізгі ауыл шаруашылығы дақылдарының егістік алаңы 4345,1 мың гектар құрады, 2014 жылмен салыстырғанда 235,8 мың гектарға азайды және 4109,3 мың га құрады. Барлық егістік алаңы 5148,2 мың га құрады, 2014 жылы 5086,2 мың га, 62 мың гектарға азайды.
16-кесте
Өсімдік шаруашылығы өнімдерінің негізгі түрлерін өндіру
мың центнер
|
2013
|
2014
|
2012 жылына 2014 ж,
|
Астық, оның ішінде:
|
42674,9
|
39875,3
|
162,8
|
бидай – барлығы, одан:
|
38448,8
|
36166,7
|
161,0
|
күздік егіс
|
0,014
|
1,3
|
18 есе
|
жазғы егіс
|
38448,8
|
36165,4
|
161,0
|
күздік қара бидай
|
8,6
|
6,0
|
6 есе
|
арпа
|
3068,2
|
2828,0
|
202,8
|
сұлы
|
678,3
|
524,1
|
189,5
|
тары
|
100,3
|
47,1
|
92,2
|
қарамық
|
108,7
|
60,2
|
184,1
|
дәнді бұршақ
|
188,6
|
|
66,3
|
күнбағыс
|
656,3
|
913,9
|
6,4 есе
|
картоп
|
2055,5
|
1881,2
|
100,7
|
көкөністер
|
735,6
|
|
117,1
|
бақша дақылдары
|
44,6
|
51,0
|
15 есе
|
жеміс-жидектер
|
28,8
|
29,7
|
112,9
|
Мәлімет көзі: Қостанай облысының статистика департаменті, интернет ресурс: www.kostanai.stat.kz
2014 жылы бидай алаңы 3747,4 мың га құрады, бұл 2012 жылмен салыстырғанда 203,1 мың гектарға аз.
Өндірісті әртараптандыру мақсатында майлы дақылдар алаңдары ұлғайтылды, олар 362,9 мың га алқапта орналастырылды, бұл 2012 жылдан 143,2 мың га артық.
Мал азығы дақылдар алаңдары ұлғайды, олардың алаңы 2014 жылы 309,4 мың га құрады, бұл 2012 жылғы деңгейінен 9,2 мың га артық, дәнді бұршақ дақылдары алаңы 20,7 мың гектарға азайып, 21,8 мың га құрады, жарма дақылдар алаңы 2012 жылдың деңгейін сақтап 15,4 мың га құрады.
2012 жылмен салыстырғанда 2014 жылы картоп алаңы 697,0 гектарға азайды, көкөністер 4,0 га, бақша алаңы 344,3 га ұлғайды. Картоп 9,8 мың га, көкөністер – 2,3 га, бақша – 0,8 га отырғызылды.
2014 жылы егісітікке 579,5 мың тонна тұқым немесе қажеттіліктің 100-ғы дайындалды. Сұрыпты алмастыру және оны жаңарту мақсатында облыстың ауыл шаруашылығы тауар өндірушілері элиталық-тұқым шаруашылықтарында 11,6 мың тонна элиталық тұқым сатып алды.
2014 жылы тұқым шаруашылығын дамытуға республикалық бюджеттен 219,5 млн. тенге субсидиялар берілді.
2015 жылы ауыл шаруашылық дақылдар алаңы 5087,8 мың га құрады (2014 жылмен салыстырғанда 0,1-ға артық), соның ішінде дәнді дақылдар-4018,3 мың га (2014 жылмен салыстырғанда 2,2-ға артық), майлы дақылдар-335,8 мың га (7,5-ға аз) .
Техникалық жағынан жаңарту
2015 жылдың 1 қаңтарында облыста 25249 трактор, 11550 астық жинайтын комбайн, 25664 тұқым сепкіш, 73274 тырма, 210 тұқым тазартушылар, 3857 культиватор, 765 жоғары өндіруші егістік кешендері мен басқа ауыл шаруашылығы техникалары болды.
2014 жылы «ҚазАгроФинанс» АҚ арқылы лизингке облыстың ауыл шаруашылығы кәсіпорындары 85 трактор,15 егістік кешен,103 комбайн, 3 тұқым сепкіш және басқа 98 техника мен жабдық 4688,6 млн. теңге сомасына сатып алды, 1.09.2015 ж. жағдаый бойынша – 70 астық жинайтын комбайн, 79 трактор, 16 тұқым сепкіш, 108 техника мен жабдық 4452,9 млн теңге сомасына сатып алды.
Ауылшаруашылығы тауар өндірушілеріне қолдау көрсету мақсатында ауыл шаруашылығы тауар өндірушілеріне суаруға арналған суларды жеткізу жөніндегі қызметтердің құнын төлеу үшін 2015 жылға республикалық бюджеттен 1262 мың теңге (2014 жылы – 1179,0 мың теңге, 2013 жылы – 1102,0 мың теңге) берілді.
Мал шаруашылығы
Қостанай облысы – Қазақстан Республикасы ауыл шаруашылығы жалпы өнімінің 8,1 беретін, дамыған мал шаруашылығы бар өңір болып табылады. Мал шаруашылығының табысты дамуы көбінесе оның жемшөп базасының мықтылығымен айқындалады. Облыс егіншілік пен тамақ өнеркәсібі қалдықтарының арқасында табиғи азықтық жайылымдары мен азықтық базаларының аса бай ресурстарына ие.
Мал саны мен мал шаруашылығының негізгі өнімдері бойынша облыс өңірлер арасында жетекші орындардың бірін алып отыр. 01.01.2015 жылға өңірде мал шаруашылығының негізгі өндірушілері – халық шаруашылығы – 70,2, ауыл шаруашылығы кәсіпорындары – 25,4, шаруа (фермерлік) қожалықтары – 4,4 болып табылады.
Облыстың мал шаруашылығында ет-сүт мал шаруашылығы (ірі қара мал басы), шошқа шаруашылығы мен құс шаруашылығы, сонымен қатар жылқы өсіру саласы дамыған.
17-кесте
Достарыңызбен бөлісу: |