Байсыдық индира болатбекқызы мінез сипаты атауларының лингвомәдениеттанымдық негіздері
жүктеу/скачать 5.82 Mb. Pdf көрінісі
|
| СҮТТЕЙ[Н] АҚ [СУДАЙ ТАЗА]. Ниеті адал, ойы таза; күнәдан пәк. Сонда
соның бәрі де сүттей ақ адамдар болса екен-ау, өсектен сау біреуі жоқ (Б.Майлин, Шығ.). Көңілі сүттей ақ кісі, Қазына-кенге болар тап. Құрбыңа қонса бақ құсы, Той емес пе екен ол артық?! (Қ. Мырзалиев, Домбыра). Сүттей аппақ ниетпен Бір өзіңе ант берем: Енді өмірімде ет жемен! Ұшыраса аш тышқан, Тәжірибесіз жас тышқан Етімнен кесіп ет берем (М.Жұмабаев, Шығ.). Ол қателіктерін мойындамаған. Сүттен ақ, судан таза боп шыға келген («Лен. жас»). Өзін сүттен ақ, судан таза көреді. Әйтпегенде ше! Келгеннен бері көлденең тұрған жанды көрген емес (М.Рашев, Бетің қисық.). 586. СЫЙЛАҒЫШ сын. Жасы үлкен адам ды құрметтегіш, қадір тұтқыш, қастерлегіш. Ондай үйдің іші үлкенін сыйлағыш, кішілерін балаша мәпелегіш, мейірімді, мей мандос келеді (А.Байтұрсынов, Шығ.). Ыбырай сынды ұлы адамды ұмыт пау – үлкенді сыйлағыш ағайын үшін жақсы жоралғы (Ж.Молдағалиев, Сарыарқа.). – 207 Сыйлағыш болса, ең әуелі күйеуін сыйлап алсын өзі, – деді Балзия жұлып алғандай (Е.Домбаев, Ол. адам). 587. СЫЙЛАСТЫ сын. Сый-құрмет көрсететін, қадірменді. Қасындағы шалға қапсағай кісі ұрысып, жекіп барады. «Сыйласты кісіні өстіп ренжітетініміз бар. Қараңғылық-ай!» (Д. Досжанов, Тұлпар.). 588. СЫЙЛЫ сын. 1. Құртет көрсетуге лайықты, қадірлі. Сырт жерде жігіт жолдасымен сыйлы (Ә.Нұрпейісов, Сергелдең). – Қасенге айт, қонақ келді де. Сыйлы кісілер, – деді (М.Әбдіхалықов, Қара тасқын). Дүниеде ғиззат-хұрмет алмақ үшін, сыйлы болмақ үшін, қажы болмақ үшін қажы болғанды, молда болғанды, сопы болғанды, жомарт болғанды, шейіт болғандарды бір бөлек қояр дейді. 2. Қастер тұтатын, қымбат санайтын. Майсөк деген бұл өңірде ең қадірлі қонаққа еттен кейінгі сыйлы ас (А.Байтанаев, Қайнар.). Генерал сіз туралы тым сыйлы, сыпайы сөздер айтты (Б.Момышұлы, Жауынгер.). Әбзелмен жарқыраған әсем басқан, Аз қалды сыйлы, сынды күндер тұрған. Жақында жаны ашымас жау кеп шабар, Қалдырмай әбзелімнің бәрін тонар, Соқтырған шын күмістен тағаларды Суырып аяғымнан, олжаланар (А.Байтұрсынов, Шығ.). 589. жүктеу/скачать 5.82 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|