Бала іс-әрекетін ұйымдастырудағы эмоционалды ой-өрістің


Эмоционалды ой-өрістіңқұрылымдық



бет10/12
Дата01.03.2024
өлшемі96.61 Kb.
#493820
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   12
эмоц.инт.

Эмоционалдыой-өрістіңқұрылымдықкомпоненттері

Эмоцияны идентифика-
циялау және білдіру

Эмоцияны реттеу

Ойлау мен іс-әрекетте
эмоцияларды қолдану

  • өзінің (вербалды

немесе вербалды емес);

  • басқа адамдарды (вербалды емес

қабылдау немесе
эмпатия).

  • өзінің;

  • басқа адамдардың.

  • икемді жоспарлау;

  • шығармашылық ойлау;

  • зейінді ауыстыру;

  • мотивация.

Берілген 2-кестеден көрініп тұрғандай, эмоционалды ой-өрісі қабілеттердің үш түрін қамтитын күрделі құрылым ретінде түсіндірілді. Олардың ішінде: эмоцияларды анықтау және білдіру, эмоцияларды реттеу, ойлау мен іс-әрекетте эмоционалды ақпаратты пайдалану.


Дж. Мэйер мен П. Сэловейдің (1994) негізделген эмоционалды ой-өрісі теориясының принциптері, олар эмпатия, хабардарлық, тепе-теңдік, жауапкершілік сияқты сипаттамаларға байланысты белгілі бір қызығушылық тудырады.
Эмпатия – негізгі эмоционалды қабілет. Эмпатикалық реакцияларды сезіну дегеніміз басқа адамның сезімін анықтау және сол арқылы оған жанашырлық таныту немесе жанашыр болу. Эмпатия эмоцияларды тануда, сезімталдықта, объектіге эмпатикалық тәжірибені түсінуде және көрсетуде көрінеді.
Хабардарлық. Күнделікті санада онтологиялық баламасы бақытты өмір болып табылатын эмоционалды тепе-теңдікті сақтау үшін адам өз сезімдеріне сауатты болу керек. Ол үшін әртүрлі модальдылықты ажырата білу, өнімді және өнімді емес эмоцияларды ажырата және қабылдай білу қажет. Бұл жағдайда сіз оларды «нақты форматта» ажырата білуіңіз керек, яғни олар сол сәтте болған кезде.
Тепе-теңдік. Адамның эмоционалды өмірінің тәжірибесі мидың субкортикалық бөліктерінде, яғни «висцеральды ми» деп аталады. Рационалды ми ретінде жаңа кортекс жағдайларды тұжырымдайды, талдайды және бағалайды, тәуекел немесе табысқа жету мүмкіндігін анықтайды. ЭО теориясының негізгі қағидасы – жоғары эмоционалды ой- өрісіісі бар адамдар өзара әрекеттесетін мидың екі аймағының жұмысын теңестіре алады.
Жауапкершілік. ЭО деңгейі жоғары адам психикалық денсаулығымен анықталатын өзінің әл-ауқаты үшін жауап береді. Өздерінің белсендіру қабілеттеріне байланысты эмоциялар адамды белгілі бір таңдау жасауға итермелейді, бұл әрекеттер мен белгілі бір мінез-құлыққа әкеледі. Қабылдау фактісін жеке басына қатысты шешімдер белгілі белсенділігін көздейді және өзіндік жауапкершілік іс-әрекеттерге әкеледі.

    1. кесте. Эмоционалды ой-өрістің төрт компонентті моделі және оның жалпы ой-өрісі пен даралықпен байланысы






Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   12




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет