Барлық мамандықтарға арналған «Қазақ тілі»

Таң ата жау шабуылға шықты. Шабуыл тағы тойтарылып тасталды.

Түс кезінде батальон командирі Гундилович бізге байланысты - сын жіберді. Ол комаңдирдің бұйрығын жеткізді. Бұл ұрыста Төлеген ерекше ерлік көрсетті. Күн кешкірген кезде "Бородиноға" генерал Чистяков пен полковник Капров келді. Оларға Гундилович болған жағдайды баяңдады.
2-жаттығу. Төмендегі сөйлемдерден тура және жанама толықтауыштарды табыңыз.

Онымен бірге ыстық от-жалын толқыны ғаламат екпін-күшпен тарап жатты. Көрінбейтін сәуле-радиация да жан-жаққа тарап жатты. Осы өңірде қырық жыл бойы болған апаттың көлемін есептеу мүмкін емес. Табиғаттың бүлінгені, жан-жануарлар дүниесі мен халық шаруашылығына қаншама залал келтірілгенін былай қойғанда, сол жердің халқына қанша қайғы әкелді. Адамзатты қыруға, адам баласы жасаған байлықты жоюға арналған мұндай жойқын қарулардың қарапайым халыққа еш керекгі жоқ. Қазақстан жерінде шаруашылық мақсатқа деп те кіші жарылыстар жасалып тұрған.

1. Мәтіндерді қазақ тіліне аударыңыз.

2. Мәтіндер бойынша сұрақтар құраңыз.
Товары

Человеческие нужды, потребности и запросы наводят на мысль о существовании товара для их удовлетворения.

Товар – все, что может удовлетворить потребность или нужду и предлагает рынку с целью привлечения внимания, приобретения, использования или потребления.

Предположим, женщина испытывает нужду выглядеть красивой. Все товары, способные удовлетворить эту нужду, мы называем товарным ассортиментом выбора. Этот ассортимент включает в себя косметику, новую одежду, курортный загар, услуги косметолога. Пластическую операцию и т.д. Но не все эти товары желательны в одинаковой степени.

Если товар полностью удовлетворяет потребности человека, то будет называться «идеальным товаром». Чем полнее соответствует товар желаниям потребителя, тем большего успеха добьётся производитель.

Мораль заключается в том, что производители должны отыскивать потребителей, которым они хотят продавать, выяснить их потребности, а за тем создавать товар, как можно полнее удовлетворяющий эти потребности.

Товаром можно назвать все, сто способно оказать услугу, то есть удовлетворить нужду. Помимо изделий и услуг, это могут быть личности, места, организации, виды деятельности и идеи. Потребитель решает, какую именно развлекательную передачу посмотреть по телевидению, куда отправиться на отдых, каким организациям оказать помощь, каким организациям оказать помощь, какие идеи поддержать.
Маркетинг

Маркетинг – вид человеческой деятельности, направленный на удовлетворение нужд и потребностей посредствам обмена.

Маркетинг – это человеческая деятельность, так или иначе имеющая отношения к рынку. Маркетинг – это работа с рынком ради осуществления обменов, цель которых – удовлетворение человеческих нужд и потребностей.

Процесс обмена требует работы. Тому, кто хочет продавать, необходимо их на рынок, складировать, перевозить, договариваться о ценах и т.д. Основу деятельности маркетинга составляет такие занятия, как разработка товара, исследования, налаживание коммуникаций, организация распределения, установления цен, развертывание службы сервиса.

Хотя обычно считается, сто маркетинг – удел продавцов, занимаются им и покупатели. Домохозяйки осуществляют собственный «маркетинг», когда занимаются поисками нужд им товаров по ценам, которые они готовы заплатить. В поисках дефицитного товара снабженцу фирмы приходится выискивать продавцов и предлагать им заманчивые условия сделки.

Бақылау сұрақтары:

1. 
   Сөйлемдердің түрлерін ажыратыңыз
   
2. 
   Сұраулы сөйлемдерді мысалдар арқылы келтіріп, анықтамасын айтыңыз.
   

1. Семинар тиімділігі мақсат қоя білу, мәселелерді шешу, түсінік беру, орындау әрекетін қадағалау, ережені еске салуы.

2. Семинардың алдында терминдерді және түсінікті нақтылауы,

3. Семинар сабағындағы пікір-таласта қатысушылардың ойларының бір пікірге келуі тиіс.

1. З.Күзекова, Г. Қарақұсова. Жоғарғы оқу орындарының эканомика факультеттеріне арналған. А.1997,1999.

2. Ш.Б Сейтова. Ана тілің –асыл қазынаң. Семей 2001.

3. Т.Т Аяпова. Қазақ тілі. Негізгі оқулық

4. Т.Т.Аяпова. Қазақ тілі. Үй кітабы

5. Ш.Б.Бектұров. Т.Ш. Бектұрова. Қазақ тілі. А. 2002.

1. 
   Сөйлем мүшелері. Сөйлем мүшелері туралы түсінік. Сөйлемнің тұрлаулы мүшелері. Сөйлемнің тұрлаусыз мүшелері.
   
2. 
   Жаттығулармен жұмыс
   
3. 
   Мәтінмен жұмыс
   

Сөйлем құрамында тұрса да, сөйлем мүшесі бола алмайтындар: 1) шылау, одағай сөздер, көмекш етістіктер; 2) қаратпа сөздер.

Анықтауыштың жасалу жолдары

1. Қалың қара сақалды, нұрлы жүзді, үлкен көзді, үстіне қынаға боялған тон, аяғына ұзын қонышты қара етік киген Сүлеймен қарт алдымыздан жолықты. 2. Дайрабай әрі күйші, әрі әнші, әрі ақын адам болған.

3.Жұмыскерлер нәрселерін, саймандарын, ыдыс-аяқтарын, қоқыр-соқырларын жинап түйіп, көшуге даярланып жатыр. Олар жапырласып, шуласып, сабырласып, бөлініп-бөлініп, нәрселерін тасырлатып, тез апыр-жапыр вагондарға міністі.

4. Отарба Көкшетау қаласының вокзалынан жүріп кеткеннен кейін біраздан соң, Бұзаубақ, Хасен, Сатай, Әзімхан, Қалкендер әбігер бола қалды. Ал, бала, бүгіннен бастап мына болат сүңгі әрі қаруың, әрі серігің. Төзімділік, сабырлық пен ептілік - балқытушының басты қасиеті. Келгендер Құнанбай мен Алшынбайдың екі жағынан жарыла отырды. Толық дөңгелек денелі, қызыл жүз, ақ сақалды Алшынбай тірсек жең, қара комзолдың сыртынан пұшпақ ішігін желбегей жамылып отыр екен.

Бәріне, мыналар, үшеуі, баршасы, оқушылар, бәрін, төрт жігіт.

Мұражайға және пәтер-мұражайға келушілер бірнеше есе көбейді. Дәлет кітаптарды әсіресе көркем әдебиетті көп оқитын. Маресьев пен Петров далада жерге жайылған плащ-палаткада жатпақ болды. Өткен күні инженер-техниктер мен шахтерлердің өндіріс мәжілісі болып өткен. Есіктен қарт шахтер Бейсен кірді. Оңтүстік жақтағы үлкен барактағы кабинетте алып шахта құрылысының начальнигі Шектібай отыр. Телефоншы Сәмет ағаш арасында тұрған полк штабымен сөйлесіп жатыр. Ер Өтеген олардан қорықпады, шынықты. Мағаш пен Кәкәтай бұл күндерде орысша кітаптарды, әсіресе жеңіл тілмен жазылған романдрды, көп оқитын. Далада қызу жұмыс мақта жинау кезі болатын Ұлы Ньютон бірде өзі ашқан жаңалықтарында алыптарға өзіне дейін өмір сүрген ұлы ғалымдарға сүйенгенін айтқан болатын. Қара далада желге шыдамды тамыры мықты шөпттер, мысалы, көкпек, жусан, баялыш, бетеге өседі. Біздерге, қарттарға, жастар сияқты өмір сүруге тура келеді. Жоғары, яғни жиілігі күшті, дыбыстар белгілі бір бағытпен, қатарланған "дыбыс сәулелері" арқылы тарайды.

1. 
   Мәтінді еркін аударма түрінде орыс тіліне аударыңыз.
   
2. 
   Мәтінді оқып шығып әңгімелеп беріңіз.
   
3. 
   Мәтінді бірнеше бөлімге бөліп, әрқайсысына тақырып ойластырып,алған тақырыптарыңызды негіздеңіз.
   

Бірінші – жер дауы. Көшпелі халықтың өмірінде жердің шешуші маңызы бар. Қыстау, жайлау, жайылым, қоныс мал баққан елдің атадан балаға қалдыратын еншісі. Жер – тіршілік ортасы, ата-бабасынан бері иеленіп келген халықтың келісімінсіз басқаға беруге, сатуға болмайды.

Екінші сала – үй ішіндегі тіршілікке, сол отбасындағы адамдардың өзара қатынасына байланысты. Әке мен бала, ене мен келін, үлкен мен кіші арасындағы қарым-қатынас. Әсіресе үлкенді сыйлауға, ата-ананы құрметтеуге, жастарды адамгершілікке, имандылыққа тәрбиелеуге баса көңіл бөледі.

Үшінші сала – ұрлыққа, барымтаға кедергі қоюды көздейтін, халықты адалдыққа, таза еңбекпен күнелтуге бағыттайтын заңдар.

Жарғының төртінші саласы – ел мен ел, халық пен халық, ру мен ру арасындағы дау-жанжалдарды әділдікпен шешуді мақсат етеді.

Бесінші топқа – ел бірлігін сақтауға, Отанын қорғауға, сыртқы жауға тойтарыс беруге, жасақ құруға, сардар сайлауға бағыттайтын баптар жатады.

Жарғының келесі бір тармағы - құн дауына арналған. Айыр көмей, жез таңдай атақты үш төбе би «Қанға қан», «Қанды кек», «Ескіден келе жатқан жау» дегенде бірден ойға оралатын қатыгездікті жұмсартудың жолын қарастырған. Онсыз да өлімнің аз емес екенін, жаттан жат емес жақыннан жау іздемеу деген ізгі ниетпен өлім жазасын жұмсартып, құн төлеумен ауыстырған.