Бас ару есебіні ма ынасы, оны м ні, ма саттары ж не міндеттері
Кезеңдік шыгындар- бүл инвентаризациялауға болмайтын шығындар. БЕ-де осышығындарды кейде белгілі бір кезең шығындары деп атайды, өйткені олардың көлемі өндіріс көлеміне емес, олар кезеңнің үзақтығына тэуелді. Бүл шығындар есеп беру кезеңі бойында тиісті көрсетілетін қызметтерді алумен байланысты. Халықаралық бухгалетерлік есеп стандарттарына сэйкес олар дайын өнімнің өзіндік құнын есептеу барысында қолданылмайды. Сондықтан оларды кейде қорсыйымды емес деп те атайды. Кезеңдік шығыстар тікелей процесімен байланыссыз өндірістік емес сипаттағы шығындармен көрсетілген.
Олар коммерциялық жэне экімшілік шығыстарынан тұрады. Коммерциялық шығыстар, өнімді сатуға дайындау жэне сатуды жүзеге асырумен байланысты, ал экімшілік - ШС басқару бойынша шығыстар.
Осылайша шығындар жіктемесінің кағидаларын өндірістік және кезеңдік шығыстарға талдай келе, біз бірқатар жормалдар жасаймыз:
Кезең шығындары өзінің экономикалык мэні бойынша өнімді шығару
жэне оны сатумен байланыссыз, оларды эрбір есем беру кезеңінің
жағымсыз шығындары (зиян алуға тұрақты себепші болатын
шығындар) ретінде қарастыруға болады;
Тек кезең шығынын, қандай табыс алса да, кандай қызметімен
айналысса да, ол ұйымның жалпы тыныс-тіршілігімен байланысты
шығындар деп санайды.
Дегенмен де аталған шығын, операциялық шығындарының бір түрі ретінде және оларды есепті кезең аяғында тікелей 571 "Жиынтық табыс" шоты арқылы есептен шығару нэтижесі саналы жэне қисынды болып көрінеді, өйткені оны қозғаушы күш ретінде мойындауымызға тура келеді. Сонымен қатар, негізгі қызметтен басқа, эртүрлі инвестициялык, қаржылық жэне басқа да сату операцияларынан түсетін табыстар мына төмендегі шоттарда есепке алынады: 722 "Негізгі құралдарды сатудан түскен табыс " шоты, 723" Бағалы қағаздарды сатудан түскен табыс" шоты.
Жалпы жэне экішілік шығындарының түрлері:
экімшілік қызметкерлеріне жататын қызметкерлерге еңбек ақы төлеу;
байланыс торабы, дабыл кағу құралдары, есептеу орталықтары жэне
басқа өндіріске жатпайтын техникалық басқару қүралын қамтамасыз
ету жэне ұстау шығындары;
жалпы шаруашылық қарамағындағы негізгі құралдарды жалға беру
шығыстары;
салықтар, алымдар жэне қозғалмайтын мүліктен жасалатын
аударымдар;
комуналдық қызмет, қызметкерлер еңбегін қорғау, субъектіні қорғау
шығыстары, өртке қарсы корғау шығыстары, сауықтырушараларын
жүргізу шығыстары, директорлар кеңесін ұстау жэне жалпы
шаруашылық сипататғы шығындар;
сот шығындары;
табысты жасырғанда төленетін айыппұлдар мен өсімақылар;