Бастауыш білім беру
Мәдени мінез-құлықтың ережелері
жүктеу/скачать 4.52 Mb.
|
| 1.3 Мәдени мінез-құлықтың ережелері
1.Жеке бастың гигиена, жинақылық пен тазалық ережелері. Күн сайын бір мерзімде тұрып бөлмеңді желдетіп ал және ертеңгілік дене шынықтыру жаттығуларын жаса. Ертеңгілік жуыну, тісті тазалау, құлақ пен мойындарын жуу керек. Ұйықтар алдында жуынып, бөлмені желдетіп алу керек. Тамақ ішер алдында, жұмыстан соң және дәретке барғаннан кейін қолынды жу. Бет орамалды пайдалан, мұрныңның әр кез таза болуын қадағала. Түкіргенде және жөтелгенде ауызыңды бет орамалмен жауып, теріс қара. Шашыңды тәртіпті ұста: ол әр қашан жақсы қырқылған, таралған және өрілген болуы керек. Төсекті әдемілеп жинау, ақ жаға тігу, оны жуып үтіктеп, алу, түйме қадау, бәтеңке тазалау сияқты жұмыстарды үйрен, мұны әрқашан өзің істейтін бол. Стол жасауды, стол басында дұрыс отыруды, құралды пайдаланып, мәдениетті тамақтануды үйрен. Әр кез жинақты, таза киініп жүр. Киім таза, үтіктелулі болуы тиіс. Мектепте мектеп формасын, үйге арналған киімді кию керек. Қонаққа барганда ерекше жинақы, мерекедегідей, әдемі киінеді. Үйден шығарда айнаға қарап ал: Бәрі орнында ма екен? Өз киімін мен аяқ киіміне ұқыпты бол, олардың тазалығын өзің қадағалап жүр. Киімді әдемі киюге үйрен, киімің қыспайтын болсын, таза және үтіктеулі болсын. Өзіңнің үйіңдегі және мектепке апаратын заттарыңды дұрыста. Өзіңнің жұмыс істейтін бұрышыңды таза ұста: шаңын сүртіп отыр, кітаптарын мен дәптерлеріңді сабақтан кейін ылғи да бір орынға қойыпжүр. Алған барлық заттарыңды: қайшыны, инені, тарақат, кітапті өзінің тұрақты орнына қойып үйрен. Сырт киіміңді стол үстінде тастай салмай, өз ілгішіңе іліп қой. Үйге киетін киімің әр қашан өз орнына жатуға немесе форманың үстіне ілінуге тиіс. Ойыншықтарыңды да ретті ұста. Ойнап болған соң олардың бәрінде орны орнына қой. 2. Сыпайылық пен сөйлеу мәдениетінің ережелері. Сыпайылылық арқылы өзінің басқа адамдарға қатынасын біледі. Сыпайы адам басқаларға ыңғайсыздық жасап өкпелетпейді. Сыпайы адам ылғи да сәлемдесіп қоштасып жүреді. Сәлем жауап бермеу әдепсіздікке жатады. Сен отырған бөлмеге үлкен кісі кірсе, оған сәлем беру үшін орныңнан тұр. Үлкен кісіге бірінші болып сәлемдесу керек, бірақ бірінші болып қол ұсыну дұрыс емес. Егерде үлкен кісі қол ұсынса, сенде қолыңды бер. Сәлем бергенде амандасқан адамның бетіне тура қарап тұру керек. Үлкен кісі саған қарап сөйлесе отырған орныңнан тұр да тұрегеп тұрып сөйлес. Өз жолдастарыңмен сыпайы бол оларға ат қойып, айдар тақпа, айқаламай сөйлес, «Сыйқырлы сөздерді» («Рақмет», «рақым ет») айтуды ұмытпа. Дөрекі болма, айқалама. Жолдастарыңмен ұсақ-түйекке дауласпа, ұрысып-керіспе, жұмыс, ойын үстінде тату болуға тиіс.Өсек айтпа. Досың қателік жасаса, бірден өзіне айт. Сыпайы адам дөрекілікке дөрекілікпен жауап бермейді. Сыпайы адам басқаларымен жылы шырайлы, ілтипатты болады. Егер одан басқа біреу бір жайды сұраса немесе әлде қандай көмек беруін (бірдеңеәкелу, әперу, біреуге көмектесу т.б.) өтінсе, ол мұны құлшына орындайды. 3. Дәлдік пен міндеттілік ережелері. Сен бұл жарық дүниеде жалгыз емессің, адамдар арасындасың. Сондықтан сенің қылықтарың біреулерді қуаттанып біреулерді ренжітіп жатуы мүмкін. Онсыз өмір сүру қиынға түсетін, жалпыға ортақ ережелерді әр адам орындауға тиіс.[17-10б] Жұмыс, ойын, ойын сауық көп ретте ұйымдасқан тұрде болады. Мұндайда жалпы тәрбие табыс әр адамға байланысты, сондықтан да жолдастары жерге қаратпау үшін ортақ ережелерді міндетті тұрде орындау керек. Өз уақытыңды және басқа үлкендер мен жолдастарыңның уақытын бағалай біл. Кез келген істі бастай отырып уақытыңды дұрыс есептей біл, сабаққа дайындалуға, үйірмелер жұмысына, ата-аналарыңа көмектесуге, саяхатқа, жолдастарыңмен ойнауға, кітап оқуға, теледидар хабарларын көруге қанша уақыт кететінін біліп ал. Күн тәртібін орындауға тырыс. Дер уақытында ұйықтап, орныңнан тұр. Оқу-оқуға бір мезгілде отыратын бол, саяхатқа шығатын, ойын сауық пен спортпен айналысатын уақытты біл. [16-26б] жүктеу/скачать 4.52 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|