Беларуская мова
жүктеу/скачать 1.05 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Правапіс літар е, ё, я.
- Правапіс літар у, ў.
ПАЎТАРЭННЕФАНЕТЫКА. АРФАГРАФІЯ. АРФАЭПІЯ. МАРФАЛОГІЯ. Беларускі алфавіт. Беларускі алфавіт змяшчае 32 літары: Аа Бб Вв Гг Дд (Дж, дж, Дз, дз) Ее Ёё Жж Зз Іі Йй Кк Лл Мм Нн Оо Пп Рр Сс Тт Уу Ўў Фф Хх Цц Чч Шш Ыы Ьь Ээ Юю Яя Дыграфы дж і дз абазначаюць афрыкаты [дж], [дз’]. Апостраф ( ‘ ) – надрадковы знак і літарай не з’яўляецца. Правапіс некаторых спалучэнняў зычных. У беларускай мове пішуцца спалучэнні зн, сн, сл, нц, рн, рц замест здн, стн, стл, лнц, рдн, рдц: позна, посны, шчаслівы, сонца, міласэрны, сэрца. Выключэнне: фарпостны, аванпостны, кантрастны, баластны. Правапіс літар о, э, а. Літары о, э ў беларускай мове пішуцца толькі пад націскам. Не пад націскам на іх месцы пішацца а: дом – дамы, золата – залаты, крэпасць – крапасны, шэрсць – шарсцяны. Выключэнне складаюць словы іншамоўнага паходжання: трыо, адажыо, тэлевізар, дэбют. Правапіс літар е, ё, я.У першым складзе перад націскам на месцы літары е пішацца я: лес – лясы, дзеці – дзяцей. Ва ўсіх астатніх складах як перад, так і пасля націску пішацца е: перамога, певень. Выключэнне складаюць словы: дзевяты, дзесяты, семнаццаць, васемнаццаць і вытворныя ад іх. Ва ўласных імёнах, імёнах па бацьку, прозвішчах пачатковае я захоўваецца незалежна ад месца націску: Янук – Янука. У словах іншамоўнага паходжання ў першым складзе перад націскам пішацца е: герой, мелодыя. Літара ё бывае толькі пад націскам: пялёсткі, зёлкі. Правапіс літар і, й, ы. Калі прыстаўка канчаецца на галосную, то замест і пішацца й: знайсці, перайшоў. Калі і ўтварае поўны склад, то пішацца нязменна: заігрываць, заінець. Калі прыстаўка канчаецца на зычную, то замест і пішацца ы: сысці, сыграць. Пасля прыставак і часціц між-, звыш-, пан-, суб-, транс-, контр- галосная і захоўваецца: міжінтэрнацыянальны, звышімгненны, панісламізм, субінстанцыя. Правапіс літар у, ў.Літара у пішацца: У пачатку сказа: У кожнай куранёўскай хаце ў кутку, пад ручнікамі – як прусакі якія ў золаце ( Мележ). У пачатку слова, калі гэта слова стаіць пасля зычнай або знака прыпынку: І раптам ён убачыў зусім іншае ( Арлоў); Сама, усё яна сама ( Брыль). У сярэдзіне або на канцы слова пасля зычнай: дума, па-добраму. У пачатку ўласных назваў: да Ульяны, на Уздзеншчыне, мая Унеча. У пачатку іншамоўных слоў: навая уніформа, ва універсітэце. У сярэдзіне іншамоўных слоў, калі у ўтварае самастойны склад: акварыум, прэзідыум. Калі у ў сярэдзіне слова не ўтварае самастойнага склада, то пішацца ў: аўдыенцыя, аўдыторыя. Літара ў пішацца: Пасля галосных у пачатку слова ( калі паміж словамі няма знака прыпынку), у сярэдзіне і ў канцы слова: прыехалі ўвечары, поўны. Пасля галосных у сярэдзіне іншамоўных слоў, калі у не ўтварае самастойнага склада: каўчук, маўзер. Пасля злучка ці двукосся, калі папярэдняе слова заканчваецца на галосную: беларуска-ўкраінскі, майстры-ўмельцы. Супрацоўнікі аддзела аховы Гомеля знайшлі выкрадзеную “Аўдзі” ў пасёлку Касцюкоўка. ( “Звязда”) Правапіс спалучэнняў галосных у запазычаных словах. Спалучэнне іё (ыё) пішацца пад націскам: ідыёма, біёлаг. Не пад націскам пішацца ія (ыя): піянер, біялогія. Выключэнне: радыё. Спалучэнне іе перадаецца, як іе (ые), (ыэ); ео пад націскам, як ео (эо) і не пад націскам – еа (эа): гігіена, абітурыент, валеалогія, Адэон. Спалучэнні [йа], [йо], [йэ] перадаюцца адпаведна літарамі я, ё, е: маянэз, маёр, фае. жүктеу/скачать 1.05 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|