Практикалық сабақтың тақырыбы: : Жер учаскелерін тіркеуді және жерді есепке алуды автоматтандыруды енгізу
Сабақтың жоспары:
1. Жер учаскелерін тіркеу жұмыстарын автоматтандыру
2. Есепке алу кезіндегі автоматтандыру жұмыстары
Сабақтың мақсаты: Автоматтандырылған геопорталдармен жұмыс жүргізу.
Жер кадастрында базалық құжаттар: - жер учаскесінің жер - кадастрлық дело; - тиісті әкімшілік - аумақтық бірліктің мемлекеттік жер - кадастрлық кітабы; - жер - кадастрлық карталар болып табылады. Айта кетейік, қазіргі уақытта осы құжаттардағы барлық кадастрлық ақпарат (қағаз тасымалдағыштарда) компьютерге енгізіліп, магниттік тасымалдағыштарда сақталады, бұл оны өңдеуге, сақтауға және мәтіндік ақпаратты ғана емес, сонымен қатар учаскелік жоспарлар мен электрондық карталар деп аталатындарды беруге мүмкіндік береді. Осылайша, республикада жер кадастрының негізгі операциялары мен жұмыстарын жүргізу компьютерлік технологиялар негізінде жүзеге асырылатынын және бұл БҚ ААЖ қалыптастыру үшін жақсы мүмкіндіктер туғызатынын атап өтуге болады.
Облыстың, республиканың жер ресурстарын басқаруда мемлекеттік жер кадастрының деректерін қолдану ауыл шаруашылығында топырақтың құнарлылығын пайдалану және арттыру тиімділігін арттыруды ғана емес, сонымен қатар жер қорын оның санаттары арасында қайта бөлу кезінде құнды жерлердің сақталуын және экономикалық қорғалуын қамтамасыз етеді.
Нәтижесінде қазіргі уақытта жерді тіркеудің рөлі мен маңызы артты. Бұрын жерді пайдалануды тіркеу жер кадастрының заңды жағы екенін баса айтқан зерттеушілер дұрыс. Кадастрлық әрекет ретінде жер учаскелерін тіркеу жер кадастрының бүкіл құқықтық блогының негізі болып табылады деп есептейміз. Сонымен қатар, нарықтық қатынастарға көшумен, Қазақстанда жердің жекелеген санаттарына мемлекеттік, жеке меншіктің енгізілуімен тек мемлекеттік ғана емес, сонымен бірге Жерге жеке меншікті де құқықтық қорғау қажеттілігі туындады. Бұл жер учаскелерін мемлекеттік тіркеудің рөлі мен маңызын одан әрі күшейтеді.
Тіркеуді жер пайдаланушылардың, жалға алушылардың және меншік иелерінің нақты жер учаскелеріне құқығы заңды түрде ресімделетін мемлекеттік жазба ретінде қарастырған жөн. Ол жерді пайдаланудың, иеленудің және оған билік етудің заңдылығын растайтын заңды, құқықтық сипатқа ие. Жер учаскелерін мемлекеттік тіркеу әртүрлі бұзушылықтардың құралы болып табылады. Ол жер пайдаланушыларға және меншік иелеріне берілген мақсат пен мақсатқа сәйкес жерді пайдаланудың тұрақтылығын және жерді дұрыс пайдалануды қамтамасыз етеді.
Мемлекеттік тіркеу кезінде есепке алу-тіркеу бірлігі жер учаскесі болып табылады. Бұл меншік және пайдалану құқығының объектісі және учаскеге құқық субъектісінің шаруашылық немесе өзге де қызметінің объектісі болып табылатын жер учаскесі ұғымының ерекшеліктерінен туындайды. Жаңадан құрылған жер учаскесін тіркеуге құзыретті мемлекеттік органның оны белгілі бір мақсаттар үшін беру туралы шешімі және жерге орналастыру жобасын орындау және жер учаскесінің шекараларын жергілікті жерде бекіту туралы құжаты негіз болады. Жазба пайдалану немесе меншік құқығына ресімделген актінің және қалыптастырылған жер - кадастрлық ісінің құжаттарының негізінде жүргізіледі.
Жер учаскелерін мемлекеттік тіркеудің міндеті-Жердің құқықтық жағдайы туралы мәліметтерді жүйелі және көрнекі түрде жинау және сақтау. Сондықтан жер учаскесі бойынша барлық негізгі ақпарат компьютерге магниттік тасымалдағыштарға енгізіледі. Осылайша, магниттік тасымалдағыштағы әрбір жер учаскесі бойынша ақпаратқа ие бола отырып, біз ауданның, қаланың, облыстың және республиканың барлық жерлері бойынша толық ақпаратқа ие боламыз.
Бұл ретте жер учаскесінің құқықтық жағдайы туралы ақпарат қана емес, сонымен қатар жер - кадастрлық іс құжаттарында бар барлық басқа ақпарат (учаскеге құқық субъектісі, орналасқан жері, нысаналы мақсаты, бөлінуі, сервитуттары мен ауыртпалықтары, алқаптардың ауданы мен құрамы, олардың сапалық сипаттамасы, бонитет баллы және учаскенің құны және т. б. туралы мәліметтер)енгізіледі.. Яғни, сонымен бірге жерді негізгі және ағымдағы есепке алу, баланстар мен есептер жасау үшін ақпарат енгізу процесі жүріп жатыр.
Тіркеудің алдында жер пайдаланудың (жер учаскесінің) кемшіліктерін жоя отырып және шекаралардың нақты орналасуын анықтай отырып, жергілікті жердегі шекараларды заңды түрде ресімдеу, шекараларды межевтік белгілермен бекіту, учаскенің шекаралары бойынша сызықтық және бұрыштық шамаларды өлшеу, алынған деректерді есептеу өңдеу және байланыстыру, жалпы аудандарды анықтау және учаскенің жоспарын жасау. Бұл жұмыстар шаруашылық аралық жерге орналастыру тәртібімен жүргізіледі. Бұл ретте қазір де компьютерлік технология қолданылатынын атап өтеміз.
Жоғарыда аталған жұмыстарды жүргізу жер пайдаланушыға немесе меншік иесіне негізгі құқықтық құжат-мемлекеттік актіні беруге мүмкіндік береді. Жерді уақытша пайдалану жалдау шарттарымен, актілермен, заң шығарушы органдардың шешімдерімен және Жерді пайдаланудың заңдылығын растайтын басқа да құжаттармен ресімделеді.
Тіркеу ауданның (қаланың) мемлекеттік жер - кадастрлық кітабында жүзеге асырылады, жер санатына қарамастан барлық жер учаскелері тіркелуге жатады. Басқа жылжымайтын мүлік объектілері сияқты, жер учаскелері де жылжымайтын мүлікті тіркеу органдарында заңды түрде мемлекеттік тіркелуге жатады.
Көрсетілген деректер меншік нысандары мен жер санаттары бойынша жүйеленеді.
Жер сапасын есепке алу материалдары жерді трансформациялау, топырақты эрозиядан, ластанудан қорғау, оларды мелиорациялау және рекультивациялау, аумақты аудандастыру, ауыл шаруашылығын жүргізу жүйелерін әзірлеу, жер ресурстарын пайдалануды болжау, жерді бағалау және экономикалық бағалау арқылы жаңа жерлерді игеру резервтерін анықтау мәселелерін шешу үшін сипаттама мен қажетті ақпарат береді.
Мемлекеттік жер-кадастрлық кітап төрт бөлімнен тұрады:
- 1-бөлімде барлық жер учаскелері олардың кадастрлық нөмірін, құқық субъектісінің атауын, атқарушы органдардың актілерін, учаскенің орналасқан жерін және құқық субъектісін, нысаналы мақсатын, бөлінуін, сервитуттарын және пайдалану жөніндегі шектеулерді көрсете отырып есепке алынады;
- 2-бөлімде жер түрлері бойынша және жеке суармалы алқаптар ескеріледі;
- 3-бөлімде шабындықтар мен жайылымдардың құнарлылығына, мәдени-техникалық жай-күйіне әсер ететін жер кластары мен белгілері бойынша алқаптардың сапасы ескеріледі;
- 4-бөлімде жер учаскесінің бағалау құнының және жер пайдалану құқығының көрсеткіштері келтіріледі.
Кадастрды автоматтандырылған жүргізу кезінде жоғарыда көрсетілген кестелерді толтыру компьютерге ақпаратты енгізу жолымен жүргізіледі, бұл жердің негізгі және ағымдағы есебін жүргізуге, ақпаратты магниттік тасымалдағыштарда сақтауға, онымен жұмыс істеуге (топтастыруға, жинақтау әдісімен деңгейлер бойынша (аудан, қала, облыс) жинақтауға, есепті деректерді алуға, қажет болған жағдайда оларды түзетуге, ақпарат беруге мүмкіндік береді учаскелердің, кварталдардың, аумақтардың, аудандардың және т. б. электрондық карталарын қоса алғанда.
Кадастрлық деректерді нақтылау және жаңарту мақсатында:
- жер учаскелерінің меншік иелері мен жер пайдаланушылар, әкімшілік-аумақтық бірліктер әкімдерінің уәкілетті тұлғалары мен органдары жыл сайын аудандық Комитетке есепті жылдан кейінгі бірінші қаңтардағы жағдай бойынша жер құрамындағы болып жатқан өзгерістер туралы белгіленген нысан бойынша есеп береді;
- Жер ресурстарын басқару жөніндегі мемлекеттік агенттік және оның аумақтық органдары есепті жылдан кейінгі 1 қаңтардағы жағдай бойынша ҚР аудандары, қалалары, облыстары бойынша жерлердің болуы, сапалы жай-күйі және пайдаланылуы туралы есептерді оларға енгізе отырып жасайды:
жыл сайын-ауыл шаруашылығы алқаптарының (жекелеген суармалы және құрғатылған) алаңдарында болуы және болған өзгерістер туралы, оларды Санаттар, меншік иелері мен жер пайдаланушылар бойынша бөлу туралы мәліметтер, сондай-ақ жер учаскелерін мемлекет меншігіне сату туралы, пайдаланылатын және ұтымсыз пайдаланылатын жерлерді алып қою туралы мәліметтер т мемлекеттік меншіктегі бөлінген жерлер туралы, Ауыл шаруашылығы қажеттіліктері үшін; - 5 жылда бір рет - берілген жер үшін ақы алу үшін қажетті мәліметтер, жердің болуы және оларды Санаттар, алқаптар, меншік иелері мен жер пайдаланушылар бойынша бөлу, алқаптар алаңдарында болып жатқан өзгерістер, жердің сапалық жай-күйі, оларды кадастрлық бағалау және аумақты игеру туралы мәліметтер.
Достарыңызбен бөлісу: |