Биомассаны алу және өңдеудің биотехнологиясы Шымкент, 021 Әож 557. 1: 547. Ббк 28. 072 Есимова А. М., Ибраимова Ж. К. «Биомассаны алу және өңдеудің биотехнологиясы»
жүктеу/скачать 0.95 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Тақырып 15. Биотехнологиялық өндірістің тіршілік қауіпсіздік шаралары. Дәріс 29.
| Лактобактерин
Сүтқышқылды бактерия (Lactobacillus fermenti және L.plantarum) штамының өндірісі патогенді энтеробактерин, дизентерия және т.б. қоздырғышқа қарағанда жоғарғы антагонистикалық белсенділікке ие. Лакоза бактериямен және басқа көмірсумен ашығанда жиналатын сүт қышқылының әсер етуінен антагонистикалық белсенділігі болады. Сүтқышқылы кальцийдің алмасуына қатысады, кальцийдің тамақпен микроорганизм кальций лактатқа ауысуы, рахит ауруының алдын алуға қабілетті. Одан басқа да сүтқышқылды бактерия витаминнің және аминқышқылының пайда болуына қатысады, соның ішінде адам организмі синтездемейтін алмастырылмайтын аминқышқылы. Сүтқышқылды бактерияны өсіру үшін солод экстракты немесе 1,5% желатин қосылған капуста қайнатпасы, сүт гидролизаты негізінде дайындалған орта қолданылады, түптік культивирлеу әдісімен аэрациялаусыз 37°С температурада араластырумен бактерияны өсіреді. Реактордан сынаманы азоттың қысымымен алады. Культивирлеу үрдісіне глюкоза немесе лактоза ерітіндісін қосады. 8-10 сағат аралығында культивирлеумен микроб массасын алады, 1мл -де 10-15 млрд. тірі бактерия болады. Лиофилизациялаудан алдын бактерия суспензиясына тұрақтандырғыш ретінде сахарозаны, пептонды және 10-15% мөлшерде сүт қосады. Құрғақ препараты бар ампуланы вакууммен дәнекерлейді. Бір үлестік мөлшерде – 6-7 млрд тірі бактерия болады. Ампулада 1-3 мөлшерде (доза) болады, флаконда 20- мөлшерде (доза) болады. Дайын препаратты тексеруде лактобактериннің құрамымен ескеріледі және оның тазалығына бактериологиялық бақылау жасалады. Микробтық препараттар, қалыпты микрофлораны қалыпты ететін көптеген химиятерапеялық заттан айырмашылығы физиологиялық және бөгде қосымша әсері байқалмайды. Тақырып 15. Биотехнологиялық өндірістің тіршілік қауіпсіздік шаралары. Дәріс 29. Биотехнологиялық өндірісіндегі тіршілік қауіпсіздігі. Биотехнологиялық өндірістегі антисептикалық жағдай. Дәріс 30. Микробиологиялық синтез өндіріснде биомасса алу технологиясына қорытынды. Егер мақсатты өнімдер биомассада (жасушаішілік метаболиттер) болса, қажетті технологиялық операция дезинтеграция болып табылады. Ыдырау сапасының негізгі критерийі-жасуша компоненттерінің (органеллалар, биополимерлер, физиологиялық белсенді заттар) құрылымы мен функцияларын барынша сақтау. Жасушалық компоненттердің көп мөлшері микробтық жасушалардың ыдырауының мақсаттары мен әдістерінің алуан түрлілігін анықтайды. Бұл әдістер физикалық (механикалық), химиялық-экстрактивті және физиологиялық-биохимиялық болып бөлінеді. Ыдырау бір және көп операциялы болуы мүмкін. Ыдыраудың жүздеген белгілі әдістерінің көпшілігі механикалық болып табылады. Олардың арасында баллистикалық әдістер басым, олар жақсы басқарылады және салыстырмалы түрде жақсы техникалық және экономикалық көрсеткіштерге ие. Механикалық дезинтеграторлардың сериялық шығарылуы ГФР, Швейцария, АҚШ және басқа елдерде ұйымдастырылған. Ыдырау әдісін таңдау белгілі бір мәдениеттің және қажетті өнімнің қасиеттеріне, ыдыратқыштарды одан әрі өңдеу әдісіне, ыдырау мақсатына (аналитикалық, өндіріс) және басқа да факторларға байланысты. Аналитикалық мақсаттар үшін өнімді қатыратын экструзиялық дезинтеграторлар жиі қолданылады. Микроорганизмдердің механикалық ыдырауы кең зауыттық қолдануды әлі тапқан жоқ. Химиялық-экстракциялық және физиологиялық-биохимиялық әдістер жиі қолданылады. Микроорганизмдердің жасушаішілік метаболиттері физиологиялық және биохимиялық әдістермен бөлінген кезде, жасуша мембранасының бұзылуы, әрине, жұмсақ түрде жүзеге асырылады (мысалы, литикалық ферменттердің көмегімен жасушалардың бөлінуі). Жасушалардың ыдырауының ферментативті әдісі әсіресе механикалық немесе химиялық әдістермен жасушалардың ыдырауы кезінде ыдырайтын субжасушалы құрылымдарды шығаруда пайдалы. Ферментативті ыдырау әдістерінің дамуы ферменттік препараттардың салыстырмалы түрде жоғары құны мен жоғары тазартылған литикалық ферменттердің болмауымен шектеледі. Литикалық ферменттік препараттар әдетте тұрақсыз және стандартты емес. Бұл қиындықтарды жеңудің бір жолы — иммобилизацияланған ферменттерді қолдану. Жемшөп биомассалары (белсенді емес), негізінен жемшөп ашытқысы культуралық сұйықтықты бөлу, жасуша массасының плазмолизі, булану, кептіру және орау арқылы алынады. Наубайхананың ашытқысы плазмолиз және буланусыз шығарылады. Азықтық ащытқы өндірісі Биотехнологиядағы ең ірісі болып табылады, жүздеген зауыттар жұмыс істейді, оларды алу технологиясы бойынша көптеген кітаптар қол жетімді. Сондықтан біз биотехнологиялық өнімнің осы түрін атап өтумен ғана шектелеміз. Классикалық биотехнологияның аз дәстүрлі бөлімдері-вакциналар, бактериалды тыңайтқыштар, сүт қышқылы бактериялары, сүрлем ашытқысы және басқа да белгілі препараттар өндірісі бұрын да жеткілікті сипатталған. Қорытындылай келе, жоғарыда айтылғандарды Биотехнология өнімдерін оқшаулау, тазарту және шоғырландыру әдістері туралы жалпы түсінік ретінде қарастыруға болатындығын тағы бір рет атап өткен жөн. Олар өте ерекше, өте тез дамып келеді және іс жүзінде өнеркәсіп шығаратын көптеген өнімдердің ерекшелігі мен дайындық нысандары туралы толық шолуды ұсынуға болады. Алайда, проблемаларды тереңдету біздің міндетіміз емес және біздің құзыретімізге кірмейді. Бір ғана зертханалық әдістер өте көп және осы саладағы ғылыми зерттеулердің нәтижелері бірінші кезектегі міндеттер ретінде Технологиялық жабдықтардың жекелеген бірліктерінің (сепараторлар, дезинтеграторлар, экстракторлар, термолабильді материалдарға арналған буландыру қондырғылары, кептіргіштер, ион алмасу және ультрафильтрациялық қондырғылар және т.б.), сондай — ақ микробтық метаболиттердің әртүрлі тауарлық нысандарын алуға арналған жиынтық технологиялық желілердің конструкциясын әзірлеу мен жетілдіруді ұсынуға мүмкіндік береді. Сонымен бірге, тазартудың перспективалық әдістерін, оның ішінде ультрафильтрацияны, басқа мембраналық және сорбциялық процестерді зерттеуді одан әрі дамыту қажет. Бұл ретте сорбенттер мен ультрафильтрациялық мембраналардың өнеркәсіптік шығарылымын әзірлеуге және ұйымдастыруға басты назар аудару керек. жүктеу/скачать 0.95 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|