Булгакова Д. А. Мемлекет жəне қҰҚЫҚ теориясы
Құқықтық қатынастардың объектілері
жүктеу/скачать 0.85 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 8. Субъективтік құқықтар жəне заңды міндеттер.
| 7. Құқықтық қатынастардың объектілері – бұл құқықтық
қатынастар субъектілерінің құқықтары мен міндеттері бағыт- талған жəне осыған байланысты олар заңды байланысқа түсетін категория. Аталған категорияны түсінуде екі бағытты бөліп қа- растырады: - олардың біріншісіне сəйкес, құқықтық қатынастың объектісі болып тек субъектілердің əрекеттері табылады; - екінші көзқарасты көптеген ғалымдар жақтайды, оған сəйкес, объектілердің түрлері өте көп, олар: 1) материалдық игіліктер (заттар, құндылықтар, мүлік жəне т.б.); 2) материалдық емес игіліктер (өмір, денсаулық, қадір-қасиет, абырой жəне т.б.); 3) рухани шығармашылық өнімдері (əдебиет, өнер, музыка, ғылым туындылары жəне т.б.); 4) құқықтық қатынастар қатысушыларының əрекеттерінің нə- тижелері (мысалы, тасымалдау шартының, мердігерлік шартының нəтижесінде туындайтын құқықтық қатынастар); 5) бағалы қағаздар мен құжаттар (ақша, акциялар, диплом жəне т.б.). 8. Субъективтік құқықтар жəне заңды міндеттер. Егер қо- ғамдық қатынастар құқықтық қатынастардың материалдық мазмұны болып табылса, субъективтік құқықтар мен міндеттер субъективтік мазмұны болып табылады. Құқықтар мен міндеттер арқылы құқықтық қатынастар қатысушыларының арасындағы заңды байланыстар жүзеге асырылады. Субъективтік құқық – бұл субъектінің өз мүдделерін қана- ғаттандыруға мүмкіндік беретін заңды мүмкін жүріс-тұрыс ша- масы. Заңды міндет – бұл заңды қажет жүріс-тұрыс шамасы. Міндет – бұл субъективтік құқықтың жүзеге асырылуының кепілі. Субъективтік құқық пен заңды міндеттің арасындағы айырма- шылықтар: - егер субъективтік құқық тұлғаның өз мүдделерін қанағаттан- дыруға бағытталса, заңды міндет бөтен мүдделерді (мысалы, мемлекеттің, басқа тұлғалардың) қанағаттандыруға бағытталған; - егер субъективтік құқық заңды мүмкін жүріс-тұрыс шамасы болып табылса, заңды міндет қажетті жүріс-тұрыс шамасы болып табылады. жүктеу/скачать 0.85 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|