Коьрта хьажам
|
Классаш
|
I
| II |
III
|
IV
|
Координационни, кондиционни хаарш тайп-тайпана, комплексни кхиор, юьхьанцара техникотактически вов-шахдазарш карадерзор.
|
III-IV классашна магийна долу ловзарш, I-II классашкахь кхочушдан мегар ду, нагахь санна оьшучул ловзаран кечам белахь. Хьаша ларвар.
Гона чуьра араваккхар.
| Буьрканаш къийсар Кхийсарш яр
Мини-баскетбол
Мини-гандбол
Футболах ловзарийн тайпанаш
Косказаш тIехь лелар
БIов чу буьрканаш етта
Когаш тIехь а, куьйгаш тIехь идар
|
Нуьцкъаллин хаарш кхиор.
|
Муш дIаийзор (перетягивание)
| Декъашхо дIаийзор ГIуркх дIаийзор. |
«Леламе ловзарш» цIе йолчу декъехь ша кьаьстина занятеш.
| Буьрка кхийсарехь, схьалецарехь, дIаяларехь долу шардарш, когашца буьрка сацорехь, цхьана метте лаьтташ а, боларех а, вадарехь а буьрка лелор (ша а, шиммо цхьана а, тобанехь а). И шардарш кхочушдо куьйгашца а, когашца а, иштта мини-опорни ловзарийн процессех а (3-гIачу классера дуьйна). |
Хаарийн баххаш
| Ловзарийн цIераш а, бакъонаш а, гIирс, коьчал, вовшахтохар, леларан а, кхерамазаллин а бакъонаш. |
Яйн атлетикан шардарш
Вадаро а, кхийссаваларш а, кхоссарш а, шаьш боламан юьхьанцара кепаш хиларе терра, жимаха дешархой физически кхиорехь коьртачех меттиг дIалоцу. И шардарш кхочушдарехь хьехархочо ши Iалашо кхочушйо. Цкъа-делахь, берийн боламах долу хаарш кхиадо, тайп-тайпанчу шардарех а, уьш дIадахьаран хьелех а пайда а оьцуш. ШолгIа-делахь, юккъерчуй, лакхарчуй классашкахь оьшуш йолу, боламан пайдехьа йолу техника (кеп) караерзо гIо до. ХIара программин раздел чекхъяьккханчул тIаьхьа, дешархошна карадоьрзур ду хIара тайпа хаарш: еха, йоца дистанцера вадар; чухахкавеллий, лаьттагарий йохаллехьий кхиссарш. Шайн кеп алсам хийца йиш хиларна а, тайп-тайпанчу хьелашкахь кхочушдан таро хиларна а къеста вадар, кхийссаваларшший, кхиссаршший. Цундела цара ладам боллуш тIеIаткъам бо, уггаре хьалха, кондиционни хаарш кхиорна. Цуьнца нийсса доккха маьIна ду церан кондиционни хаарш кхиорехь (сихаллин, сихаллин-нуьцкъаллин, доьналлин).
Тидаме эца деза, цхьана шардарх пайдаэца йиш хилар боламан хаар Iамореххьий, кондиционни, коордиционни хаарш кхиореххьий. Методически хьажамци бен билгал ца бо оцу хенахь хааршний, ловзаршний цара беш болчу Iаткъаман эвсаралла.
Яйн атлетикан шардарш дукхахьолахь ловзаран къийсадаларийн кепехь дIадахьа магадо, берийн самукъа далийтархьама. И шардарш хаддаза дIадахьаро таро хуьлуьйту, дешархошна къийсадаларийн яйн кепаш а, бакъонаш а караерзо, ткъа говза, озабезамаш боцуш хIоттийначу оценко, дог доуьйту церан кхиамаш лакхабаха. Оцу дерригено гIо лоцу берийн гIиллакхе – доьналлин амалш кхио: низам, тешам, доьналла, дог цIеналла, коллективизм, накъосталла хаалуш хилар.
Яйн атлетикан шардарш арахь, диллинчу хIаваэхь кхочушдан магадо, хIунда аьлча могашаллин пайдехьа хуьлан дела.
Яйн атлетикан шардарийн хаарш тIечIагIдархьама а, лакхадахархьама а, тайп-тайпанчу каде ловзарех пайдаэца магадо.
Яйн атлетикан шардарш
Коьрта
хьажам
| Классаш | I | II | III | IV |
Боларан хаарш карадерзор; координационни хаарш кхиор.
Вадаран хаарш карадерзор; сихаллиний, координационни хаарш кхиор.
Доьналла кхиор, вадаран хаарш кхачаме далор.
| Гуттар а санна, кIажош тIехь охьа а таьIна, охьалахваларца тайп-тайпана куьйгаш дIасалеладарца хьехархочун дагардарца, йоца а (30-35 см), юккъера а (50-55 см), еха а (60-65 см) гIулчаца. Боларан бес-бесара тайпанаш юкъахь дагар дарций, варе леккха хьалаайарций, охьалахваларций, билгалонашкахь, 2-3 дуьхьало йолуш толам баккхарций вовшахдахар.
Гуттар а санна хьехархочун тIедилларца боламан хьажам хийцарехь, йоца а (50-55 см), юккъера а (80-90 см), еха а (100-110 см) гIулчаца 150 м кхочуш боларца хийцалуш дуьхьалонех чекхвийларца толам боккхуш (буьрканаш, гIожмаш и дI.), билгалбинчу гIашлойн некъана тIехула 3х5 м 3х10 м хикеманан вадар, сихаллица вадаран эстафеташ.
Цхьанаэшшарехь, 5 мин. кхочуш меллаша, 1км кхочуш ледара, хартмарте меттигехь (слабопересеченной) кросс.
| ГIулчий йохалла а, сихалла а хийцарца гIантана тIехула вийларца, “сени чохь” аьзнийн хаамашца тайп-тайпанарчу боларехь. ______________________________ 3-4 дуьхьало йолуш толам баккхарца
___________________________
йоца а (60-65 см), юккъера а (90-100 см), еха а (115-120 см) г1улчаца.
______________________________
гIулчан йохаллий, сихаллий хийцарца, варе леккха хьалаайдарца, ког когана юххе хIоттош аьтту-аьрру агIо хьалхахьа берзош, гола юхакарчорца.
__________________________
8 мин кхочуш 10-12 мин кхочуш
|
Коьрта хьажам
|
I
|
II
|
III
|
IV
|
Вадаран хаарш кхачаме далор, координационни а, сихаллин а хаарш кхиор.
Кхийсаваларан хаарш карадерзор, сихаллин-нуьцкъаллин а, координационни а хаарш кхиор.
|
Эстафеташ: «АгIонаш хийцар», «Номершка кхайкхар», гонан эстафета (юкъаметтиг 5-15 м). 10-на т1ера 15 метаре кхочуш сихаллица (1 кл.) 10-на тIера 20 м кхочуш (II кл.) (60 м цакхочуш) къийсадаларш.
|
Сени чохь 30-40 см тайп-тайпанарчу 60 м кхочуш лаккхарчу сихаллица, тайп-тайпанарчу сихаллица (сихалла хийцарца), «билламан саьнгаршна» тIехула кхиссаваларца, аьзнийн а, серлонан а хаамашца, тайп-тайпанарчу дIадолалун меттигашкара.
|
(15-30 м) юкъаметтиг, «ДуьхьалйогIу эстафета» (10-20 м юкъаметтиг. 20-на тIера 30 м кхочуш ( III кл.)
30-40 м кхочуш (IV кл.)
|
Цхьана метте лаьтташ, цхьанна а, шинна а когашна тIехь; 90 дIа-хьовзарца; цхьанна а, шинна а когашна тIехь хьалхатаIарца; цхьана метте лаьттачохь дохалла кхоссавалар; 30 см кхочуш лакхенера; чухахкаваларехь (дIатат-таваларан меттиг билгалйина яц) шинна
|
|
|
180 д1ахьовзарца; билгалйинчу мет-тиге лаьттачохь дохалла; чухахкаваларца дохалла; 60-70 см дIататталучу меттигера; 40 см кхочуш локхалла; 4-5 гIул-чера чухахкаваларца локхалла; лаьттачохь а, жимма
|
Шен семанна гонаха хьийзар (зигзаг еш)
|
180 дIахьовзарца; лаьттачохь билгал-йинчу меттиге локхалла; охьахIуттучу меттигана дуьхьал, агIонца лаьтташ; 30-50см дIататталучу меттигера дохалла чухахкаваларца; 60 см кхочуш лакхенера; дуьххьал
|
Билгалъяьхначу меттигашка тIейиллинчу йохаллехь; 60-110 см юкъ йолуш, 30 см шуьйрачу моханна тIе; цхьана метте лаьт-тачохь дохалла чIо-ггIачу ницкъаца кхийсаваларш ахницкъаца кхийсаваларшца хийцар
|
| I |
II
|
III
|
IV
|
|
а кога тIе лаьтта хIоттарца; цхьана когаца чIапа дуьхьалонаш дIа а тоттуш, чухахкаваларца; чу хIумнаш йоьхкинчу, буьрканашна а (локхалла 30-40 см), машарна а тIехула 3-4 гIулчера леста а лесташ кхозучу тIехкхий-салургана тIехула а; дуккхаза а (3-на тIера – 6 тIе кхаччалц) аьтту а, аьрру а кога тIехь кхийсавалар.
|
чухахкаваларца а; хьалакхозучу хIум-нашка хьалакхачарца; йоцачунна а, еха хьийзачунна а, тIехкхийсаргана тIехула; дуккхаза (8-не кхочуш) кхийсавалар.
|
дIачухахкавалрца локхалла; лакхенехь тIа-рийн тата дак-кхарца (тIараш вовшахтохорца); дуккхаза (10-не кхочуш) цхьана метте лаьттачохь кхолха а, пхоь-алгIа а.
|
(дIакъевлинчу бIаьр-гашца нийса охьахIот-тарехь); 70 см кхочуш лакхенера хIаваэхь 90-120 хьовзарца а, беасоне нийса охьахIоттарца а; дохалла чухахкаваларца (когаш саттийна); локхалла дуьххьал дIа а агIонера а чухахкаваларца; дуккхаза кхийсавалар (кхоалгIа, пхоь-алгIа, уьтталгIа).
|
|
I
|
II
|
III
|
IV
|
Кхийсаваларийн хаарш тIечIагIдар, сихаллин-нуьцкъаллин а, координационни а хаарш кхиор.
Кхийсаран хаарш карадерзор, сихаллин-нуьц-къаллин а, ко-ординционни хаарш кхиор
|
__________________
Аьттучуьнца лаьттачохь жима буьрка кхоссар, цул тIаьхьа 3-4 метарера аьрру куьйгаца анан гIокхе (по горизонтальной мишени); коьрта тIехьара дохалла, ний-салгIа тIейиллинчу меттиге; чу хIумнаш йоьх-кина 1 кг хир йолуш буьрка шинна а куьйгаца дохалла; шишшаммо йоккха буьрка шинна а куьйгаца кхийссар а, схьалийцар а.
|
Лаьттан лакхенашна а, диттийн гIаддашна а и дI. кх. ТIехула; шиъ цхьана.
_____________________
2-на тIера 6-на тIе кхаччалц йолчу юкъаметтигера жима а, йоккха а буьрка анан а, ирх а Iалашоне; тIейиллинчу меттиге а, дохалла а (лаьттачохь); жима буьрка лаьттара а, пена тIера а юхасхьакхетаран йохалла; некха тIера чу хIумнаш йоьхкина буьрка; лахенера шинна а куьйга; коьрта тIехьара йоккха буьрка шинна а куьйга кхийсар а, шинна а куьйга схьалацар а (шишшаммо).
|
Цхьанна тIехь кхийсаваларийн эстафета (10 тIе кхаччалц).
____________
4-на тIера 8 м тIе харцсхьакхетаран кхаччалц.
_____________
(цхьана метте лаьттачохь а, чухахкаваларца а) тайп-тайпанчу кепашца. Белш тIера цхьана куьйгаца (шишшаммо, кхоккхаммо).
|
_____________
Тайп-тайпана диаметр йолчу гонийн 1алашоне (юкъаметтиг 3-8 м) юха-схьакхетаран йохалла а, нийсалла а, чухахкаваларца а.
____________
Тайп-тайпанчу кепашца (шишшам-мо а, кхоккхаммо а, беъсенан а, гонан а юккъехь).
|
|
I
|
II
|
III
|
IV
|
Кхийсаран хаарш карадерзор, сихаллин-нуьц-къаллин а, координационни хаарш кхиор
|
|
Готтачу ирх Iалашоне «сени чухула», билгалйинчу меттехь нийсса соцун йолчу а, лелаш йолчу а Iалашоне.
|
|
|
|
|
|
Меллаша, 4-6 м юкъаметтиг йолуш, керчаш йогIучу йоккхачу буьрканна тIе.
|
|
Разделехь шайн лаамехь йолу занятеш.
Хаарийн лардаш (основы)
|
6 мин кхочуш цхьанаэшшарехь вадар, йоцачу дистанцешкахь къийсадаларш (30 м кхочуш); цхьанна а, шинна а когаш тIехь кхиссаваларан шардарш; гIеххьа (40 см локхалла йолуш) ма-ярра йолу вертикальни а, ирх а(100 см кхочуш) дуьхьалонашна тIехула кхиссавалар; кегий а, яккхий а буьрканаш кхийссар; кхин йолу хIумнаш геналла а, Iалашоне а (нийсалла) аьтту а, аьрру а куьйгашца кхиссар.
Шардарийн цIераш: йоца дистанци; «сихаллина» а, «доьналлина» а вадар; кхуьйсуш болчу гIирсийн цIераш; йохаллий, локхаллий кхиссаваларан шардарийн; кхоссаваларан коьчалан.
|
12 мин кхочуш
__ __ __ __ __ __ __ (50 м кхочуш)
__ __ __ _ (50 см локхалла йолуш)
__ __ __ __ __ __ (110 см кхочуш)
__ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __
Эстафетех лаьцна кхетам, командаш «старт – финиш», темпах лаьцна кхетам; вадаран дохалла, могашаллин хьолана беш болчу Iаткъаман; вадарехь, кхоссаваларехь, кхийсаршкахь долчу къийсадаларийн бакъонех лаьцна юьхьанцара хаамаш.
|
Достарыңызбен бөлісу: |
