Детективті хикаят Алматы, 2021
жүктеу/скачать 3 Mb. Pdf көрінісі
|
| Сүлеймен қарақшы
далаға қарай лап қойды. Талай уақыттан берi байланып, iштерi пысқан жылқылар да ары-берi шапқылап, беталды ойқастап кеп бердi. Сиырлар болса, марғау қалыптарынан жазбаған күйi танауларын көкке ерiне көтерiп, баяу қимылдайды. Жас тана- торпақтар ғана бiр-бiрiмен сүзiсе ойнақ салды. Жетi-сегiз атқа мiнген малшылар “ендi не iстеймiз?” дегендей, жан-жаққа жайылған малдарға қарап, бiр жағы Сүлеймендерге жаутаң-жаутаң етiсiп, анадай жерде шоғырлана қалыпты. — Ау, неғып онда иiрiлiп тұрсыңдар?! Үш-төртеуден бөлiнiп, айдаңдар қой мен жылқыны көрiнген ауылдарға қарай! — Сиырларды айдамай ма сонда? — Қойшы, Төрекелдi, табандап қалғырлардың жүдә жүруi қиын, — дедi Сүлеймен қолын бiр сiлтеп. Сосын манағы ұзын бойлы малшыны шақырып алды: — Осы екпiндерiңмен қойларды қуалап, Момынайға жеткiз! Әр үйге екi-үш қойдан үлестiрiп бер! Мен осында қалып, сенiң не iстеп жатқаныңды бақылап тұрам. — Болды, көке, болды. Айтқаныңызды iстеймiз. Ал бiрақ өкiмет… — Сендер сенiп жүрген өкiметтiң құлағанына екi күн болды. Қазiргi өкiмет — бiзбiз.. Әйдә, орында айтқанымды! Малшы анда-санда жердегi қураған шөптен бiр тiстеп қойып, самал ығымен зуылдап, жан-жаққа бытырай жайылған қойларға қарай серiктерiмен шаба жөнелдi. Лезде бытыраған қойларды жиып, Момынайға түсетiн ылдиға бұрды. Олардың қойларды қуа айдағаны соншалық, әп-сәтте екi-үш отарды ауыл арасына кiргiзiп те үлгердi. — Әне бiр салтаттылар кiмдер? — дедi осы сәт Ленгiр жаққа мойнын бұрған Аязбек. — Жүрiстерi суыт. Ой, мыналар қарулы мiлисалар ғой. Сiрә, бiз жайында оларға бiреулер хабар берген- ау. Бәрi солай жалт қарасты. — Екi күннен берi елдiң iшiнде қылған қылықтарымыз бұлардың құлағына тимей қойсын ба? Қап, әттең-ай, аналар жұртқа қойларды таратып үлгерер ме екен? — Олар тарата берсiн. Бiз мiлисалардың жолын тосайық. — Қалай тосамыз? Мiлисалар оқ ата бастаса ше? 281 Сүлеймен қарақшы — Олар атса, бiз де атайық. — Былай етелiк, — дедi Сүлеймен. — Анау қалың жиденiң ығына барып тұрайық та, аттарын дәлдеп атайық. Аттарын жарақаттап болған соң тауға кетемiз. Әйтпесе бұлардың беттерi қайтпайтыны хақ. Төртеуi батыс тұстағы қалың жидеге шапты. Мұны көрген пәстегi мiлисалар да бағыттарын өзгертiп, сол бетке бұрылды. Жиде тасасына ертерек жеткен қарақшылар аттарын ағашқа байлай сап, мiлисаларды нысанаға ала бастады. Олардың саны — оншақты. Алда есiк пен төрдей кертөбел мiнген бiреу. Бәрiнiң иықтарында мылтық. Сүлеймен бұйырды: — Арамызды жиырма-отыз қадамдай етiп, шеп құрып алайық. Сосын аттарды көздеп ата берiңдер. Алдағы кер-төбел — менiкi. Сүлейменнен басқалары жүгiре басып, жан-жаққа тарасты. Мiлисалар елу қадамдай жақындап қалған кезде Сүлеймен кертөбелдiң қақ шекесiнен дәлдеп тұрып бiр атты. Ат омақаса құлап, үстiндегi мiлиса жерге екi-үш аунап түстi. Осы замат ана жақтан Ажандар да ата бастады. Олар мiнген аттар бұрын мылтық даусына үйренбеген ашқұлақ болса керек. Үстерiндегi иелерiне бой бермей, тулап, тебiне тоңқып, шат-шәлекейлерi шықты. Осы себептi мiлисалардың алғашқыда мылтық атпақ түгiлi, қаруларын қолдарына алулары да мұң болды. Оның үстiне үстiн-үстiн атылған оқтан мiлисалардың өздерi де қорқып кеттi ме, аттарынан секiрiп-секiрiп түсiп, жерге жата-жата қалысты. Оқ тимеген жылқылары Ленгiрдi беттеп, беталды шапты. Әлден соң ес жиған мiлисалар өлген аттардың тасасына тығылып, Сүлеймендерге оқ жаудырды. Тұтасқан жиденiң селдiр бұтақтары арасынан зу-зу етiп өтiп жатқан оқтардан басқа аттар сескенбесе де, Тәңкiден тартып алған бозжорға тебiне үркiп- тулап, ақыры жiбiн үзiп, айдалаға құйғыта шауып кеттi. Ол да оқ дауысына үйренбеген жануар да. — Қап, бозжорғадан айырылып қалдық-ау, ә, — дедi Ажан жерге бiр түкiрiп. — Қан майдан көрген бiздiң аттар сияқты деймiсiң оны? |