Детективті хикаят Алматы, 2021
жүктеу/скачать 3 Mb. Pdf көрінісі
|
| Сүлеймен қарақшы
— Жүз елудей үй бар. Бiрақ шаһардағыдай көше бар деймiсiң мұнда. Үйлер қалай болса солай орналасқан. Бiр жерлерде тамдар бiр-бiрiне жақын, ал бiр жерлерде алыс орналасқан. Бiрақ ауыл арасы тегiс. Ұрыс жүргiзуге жеңiл. Осы кезде жақындау тұрған үй жақтан бiр әйелдiң сыңсуы естiлдi. Артынша бiр еркектiң әлдекiмдi балағаттап, боқтаған даусы шықты. Сүлеймендер шеткi тамды тасалап, дауыс шыққан жаққа барды. Тамды айнала бергенде, алдарынан бiр әйелдiң бұрымын тақымына басып, сүйрелеп бара жатқан аттылыны көрдi. Аттылы жалғыз емес. Жанында өзi сияқты торы атқа мiнген, арқасына мылтық асынған қаба сақалды бiреу бар. Онысы әйелдi қамшысымен сабап-сабап қояды. — Әй, қаншық, өлейiн демесең айт! Жылқы қайда? Мұны көргенде Сүлеймен шыдамады. Атына қамшысын басып, ол екеуiнiң жанына жетiп барды. Аналар әйелдiң сыңсуынан мұның атының дүбiрiн есiткен жоқ-ты. Тек Сүлеймен жандарына жеткен кезде ғана байқады. Артта келе жатқаны қамшысын тақымына тыға сап, арқасындағы мылтығын ала берген. Бiрақ үлгермедi. Үлгермеген себебi Сүлеймен оның желкесiнен шап бердi де атынан жұлып алды. Аттан жұлынғанның аяқтары жерге тие бергенде Сүлеймен оның басын тақымына басты. Ал екiншiсi әйелдi жiбере сап, ары қашпақ болған-ды. Алайда қасына жеткен Парманқұл мылтықтың дүмiмен оның бетiнен бiр соғып, жерге жалп еткiздi. Бейiсқожа аттан түсе сап, оны шоқпарымен екi- үш мәрте перiп-перiп жiбердi де мылтығын алды. Демде басы қан-жоса болған басмашының демi бiттi. Сүлеймен де тақымына басқан басмашыны өлтiрiп қояр ма едi, егер: — Оны өлтiрме, Сүлеймен, оны өлтiрме. Ауылда Озғардың қанша адамы бар екенiн бiлiп алайық, — деп Бейiсқожа жүгiрiп кеп, араша түспегенде. — Алдымен мылтығын алсайшы, одан соң жiберемiн бұл найсапты. Бейiсқожа оның мылтығын алғанша, тақымындағы басмашыны жiбермей тұрды. Бейiсқожа оны қарусыздандыр- ғанда, тақымын көтерiп қап едi, анау сорлы екi құлағын басып, шалқасынан түстi. Сүлейменнiң бiр қысқанынан тiл-аузынан 475 Сүлеймен қарақшы айрылып қалғаны былай тұрсын, екi мұрнынан қан сорғалап, екi көзi төңкерiлiп қалыпты. — Шамаң келсе, сөйлет оны. Бейiсқожа басмашының екi бетiн шапалақтап, ары-берi сiлкiлеп, есiн жидыруға қанша әрекеттенсе де, анау өзiне-өзi келмедi. Былқ-сылқ күйi қорылдап жатты. — Сен тақымыңа бiр қысқанда, сорлының миына қан құйылып кеткен-ау, шамасы. Ендi қалсын осылай. Жұртқа бекерден- бекерге зәбiр көрсеткеннiң қандай болатынын ұғып, қиналып жатсын. Ой, жаңағы әйел қайда? Мұрсат, сен байқамадың ба, оның қайда кеткенiн? — Үйiне қашып кеттi. Бiздi таныса да, мына Парманқұлды басмашы деп ойлады-ау, деймiн. Жә, не қыласың оны. Мына екеуiнiң денесiн анау арыққа сүйреп, тастай салайық. Басқалары байқамасын. Екi басмашыны оңай жайғаған қарақшылар ауыл iшiн аралап, бес-алты үйден өткенде, оншақты жылқыны қуып келе жатқан үш басмашыны көрдi. Бiр тамның тұсына олар жылқыларды иiрiп, бiреуi тамның ауласына кiрдi. Басмашылар үй-үйдегi жылқыларды шетiнен жиып, айдап келе жатқан сияқты. Сүлеймен тобы тағы да бiр тамның тасасына жасырынды. — Басмашылардан басқа жан адам көрiнбейдi ғой. Ауыл тұрғындары қайда кеткен? — Сүлеймен, тұрғындардың бәрi үйдi-үйiне тығылып алған да. Бұлар келгенде сыртта бiр адам жүрмейдi, — дедi Мұрсат. — Жаңағыларды оп-оңай алдық. Мыналарды қалай алсақ екен? Әркiм “не iстесек болады?” дегендей үнсiз. Қиыннан жол табатын Парманқұл да жуық арада ештеңе айта қоймады. Осы кезде басмашы кiрген үйден айқай-шу шықты. Айқай-шумен бiрге тарс етiп атылған мылтықтың даусы бiрге естiлдi. Бергi жақта жылқыларды иiрiп, бетiн қайтарып тұрған екi басмашының бiрi мылтық даусы шыққан сәтте қаруын оңтайлады да, атын тебiнтiп, үй жаққа шапты. Ал айқай-шу басылар емес. — Әй, осылай шарасыз тұра беремiз бе. Жақындайық та аналарға, — деген Сүлеймен жылқы иiрген басмашыға қарай құйғыта жөнелдi. Айқай-шу шыққан үйге мойнын созып, атын ары-берi ойқастатып тұрған басмашы Сүлеймендi өзiне жақындаған кезде |