Еуропада тұрғындарды вакцинациямен қамту ондаған жылдар бойы өсіп келеді және бірнеше ел жағдайлардың 95% -ында вакцинациямен қамту мақсатында қол жеткізді.Алайда,соңғы жылдары бұл үрдіс көптеген елдер мен аймақтарда төмендеді.Аурулардың алдын-алу және бақылау жөніндегі Еуропалық орталықтың (АҚКЕО)мәліметтері бойынша,көптеген Еуропа елдері вакциналармен алдын-алуға болатын аурулардың бұрын-соңды болмаған өршуін бастан кешуде.
Франция-әлемдегі вакциналарға қатысты ең қарсылық білдіретін елдердің бірі.Француз үкіметі сегіз міндетті вакцинацияны енгізген.Германияда балабақшалар,егер ата-аналар балаларын вакцинациялаудың қажетті дәлелдерін ұсынбаса,Денсаулық Сақтау Органдарына ДСО хабарлайды.Қоғамдық денсаулық сақтау дәрігерлері кеңес алу үшін бағынбайтын ата-аналарды консультацияға шақыруы немесе 2500 евроға дейін айыппұл салуы мүмкін.Осыған қарамастан,Еуропа,Солтүстік Америка,Орталық Америка және Азиямен бірге вакцинацияның жоғары деңгейіне ұмтылады.Австралияда қабылданған «Вакцинациясыз балаға әлеуметтік көмек жоқ» саясаты оң қаржылық ынталандыруды да,жағымсызды да қамтиды.Табысы төмен азаматтар балаға вакцинация күнтізбесі бойынша барлық жоспарланған вакциналарды алған жағдайда отбасына қосымша салық жеңілдіктерін алады.Бұл саяси шешім 2016 жылдың қаңтарынан бастап күшіне енді.Австралияда мектепке дейінгі мекемелерге барлық жоспарлы екпелерді жасаған балалар ғана бара алады деген заң бар.
Канадада балалардың шамамен 85%-ы вакцинация күнтізбесі бойынша вакцинацияланған,ал тұрғындардың 2%-ы вакцинацияға мүлдем қарсы.Қалғандары 1-2 вакцинаны жіберіп алған немесе әлі 1-2 вакцина алмаған тұрғындар.Вакцинацияның барлық жағдайлары тұрғындардың вакцинациялауға қатысты қарсылығына байланысты емес-кейбір жағдайларда вакцинация қызметтеріне қол жетімділіктің болмауы проблема болып табылады.
Ресейде вакцинация мәселесі жыл сайын шиеленісіп келеді. Вакциналардың және вакцинаның алдын алудың маңыздылығын жете бағаламау сөзсіз жұқпалы аурушаңдықтың өсуіне әкеледі. Адамзат тарихында жұқпалы аурулар адамдарды азаптап келген. Мұндай аурулар тұтас ауылдар мен қалаларды күйреткен көптеген жағдайлар белгілі. Вакциналардың пайда болуымен біз сібір жарасы, іш сүзегі, т.б ауруларды ұмыттық.
Роспотребнадзордың «2017-2019 жж. тамыз айына арналған профилактикалық егу жоспарының орындалуы туралы» статистикасына сәйкес, жыл сайын вакцинацияның аяқталу пайызы шамамен 3-4% төмендейді. Мәселен, «2017 жылдың алғашқы төрт айында ауру балалардың 83 пайызы қызылшаға қарсы екпе алмаған, олардың 28 пайызы медициналық себептерге байланысты екпе алмаған. Сондай-ақ ауру жұқтырған ересектердің 67 пайызы екпе алмаған. Оның үстіне, барлық науқастардың 15 пайызы бұрын осы ауруға қарсы екпеден бас тартқан.» Әрине, екпе – медицинаның ең үлкен жетістіктерінің бірі.
Вакцинаның алдын алу бүкіл әлемде инфекциялармен күресудің ең тиімді әдісі ретінде танылған. Мүмкін, аурудың қарсыластары процедурадан бұрын баланы дұрыс тексермеген медициналық қызметкерлердің жауапсыздығынан пайда болды. Бұл мәселені тек ата-аналарға ғана емес, медицина қызметкерлеріне де түсіндіру керек. Вакцинация процесінде таза жеке көзқарас болуы керек.
Иммундау Үндістандағы Қоғамдық денсаулық сақтау саласындағы ең тиімді шаралардың бірі.Ол алдын алуға болатын ауру мен өлім-жітімнен тікелей және тиімді қорғауды қамтамасыз етеді.Бұл жасқа дейінгі балалардың өлім-жітімнің айтарлдықтай төмендеуіне әкеледі.Үндістан халқының 12-15%-ы 5 жасқа дейінгі балалар.Балаларда ауру мен өлім негізінен инфекцияларға байланысты.Үндістанда жыл сайын әрбір бесінші бала вакцинация арқылы алдын-алуға болатын ауруларға байланысты қайтыс болады.Үкіметтік және үкіметтік емес ұйымдардың барлық күш-жігеріне қарамастан,вакцинациямен аз қамтылған топтар әлі де бар.Үндістанда иммундау қызметі мемлекеттік секторда тегін.Алайда,кейбір аудандар иммундаумен қамту жағынан артта қалып отыр.Үндістанда отбасының денсаулығын Ұлттық зертеуге сәйкес 1-2 жас аралығындағы балалардың тек 56,3 %-ы негізгі иммунизацияны алады.
Вакцинопрофилактика қауіпсіздігі мәселесі бүгінгі күні бұрынғыдан да өзекті,өйткені иммундаудан кейін түрлі жағымсыз әсерлерді дамыту өте толғандыратын мәселе болып қала береді. Вакциналар туралы білім мен тәжірибе,вакциналардың қауіптілігі мен пайдасы,ауру қаупі туралы ақпарат және вакциналар туралы басқа ақпарат иммундау саласындағы оқу бағдарламасының бөлігі болуы керек.Қазақстанда иммунопрофилактика ерекше орын алады.Балалар мен жалпы халықтың эпидемиялық саулығы мақсатында,сондай-ақ инфекцияның алдын-алу үшін екпелер күнтізбесі әзірленіп,бекітілді.Осылайша,Қазақстандағы балаларға бала тіркелген емханада міндетті профилактикалық екпелер тегін беріледі.Олардың тізімі ҚР Қаулысымен бекітілген.Егер 2010 жылы дәрігерлер тек 300 вакцинациядан бас тартуды тіркесе,2018 жылдың басында олардың саны 12,7 мың адамға дейін өсті.Қазақстанда вакцинациядан бас тарту саны өсуде.Рас, бас тартудың шамамен 40%-ы діни көзқарастармен бекітілген.Соңғы 5 жыл ішінде елімізде вакцинацияның шамамен 85 тіркелген жанама әсерлері тіркелді.
Қазіргі медицинада белсенді иммуниттеті қалыптастырудың негізгі әдісі 200 жылдан астам уақыт бойы қолданылып келе жатқан вакцинация (иммунопрофилактика) болып табылады.Вакцинацияның көмегімен шешек сияқты қауіпті ауру жойылды,полиомелит ауруларының саны азайтылды және 2025 жылға қарай бүкіл әлемде полиомелит вирусының айналымын тоқтату жоспарлануда.Соңғы бірнеше жыл бойы вакцинциямен жаһандық қамту мәліметі бойынша-ұсынылатын вакциналарды алатын әлемдегі балалрдың үлесі-бір деңгейде сақталуда.2019 жылы әлемдегі сәбилердің шамамен 85%-ы(116 миллион) күл-көкжөтел-сіреспеге қарсы вакцинаның (АКДС) үш дозасын алды,бұл оларды үлкен қайғы-қасіретке,мүгедектікке немесе өлімге әкелуі мүмкін жұқпалы аурулардан қорғады.2019 жылға қарай 125 мүше мемлекет АКДС-ты кемінде 90%деңгейінде қамтуға қол жеткізді.В типті гемофильді таяқша менингит пен пневмонияны тудырады .2019 жылдың соңына қарай Hib-ге қарсы вакцина 192 мүше мемлекетте енгізілді.Осы вакцинаның үш дозасымен ғаламдық қамту 72%деңгейінде бағаланады.Аймақтардағы қамту деңгейі деңгейі үлкен шектерде өзгереді.Егер ДДҰ-ның Оңтүстік-Шығыс Азия аймағында қамту 89%деңгейінде бағаланса,ДДҰ-ның Батыс Тынық мұхиты аймағында ол 24% құрайды.
Достарыңызбен бөлісу: |