Дипломдық жұмыс Тақырыбы: «Жүкті әйелдердегі темір тапшылығы анемиясының алдын алудағы мейірбикенің рөлі»
жүктеу/скачать 401.44 Kb.
|
| ТАҚЫРЫПҚА ШОЛУ
Ағзадағы темір теңгерімі әйелдер үшін аса маңызды Қандай азық-түлікте темір бар? Әйелдер темір тапшылығына ерлерден жиі шалдығады – сіздердің темірге мұқтаждығыңыз өте жоғары! Жүкті болуға әрекет жасағанда және жүктілік кезінде фолий қышқылына назар аудару керек Жүктілік кезінде фолий қышқылының қанша мөлшерін қабылдау керек? Бұл өнімдердің құрамында фолий қышқылы бар Магний тапшылығы әйелдерге етеккір және жүктілік кезінде аса қатты әсер етеді Жүктілік кезінде магний тапшылығының белгілері. Магний тапшылығы етеккір ауруларын күшейтуі мүмкін. Қандай өнімдердің құрамында магний көп? Ағзадағы темір теңгерімі әйелдер үшін аса маңызды Әр адамның ағзасында 4 г темір бар. Темірдің жеткілікті мөлшерінің келіп түсуі қызыл қан жасушаларының синтезі үшін және, демек, біздің ағзамызда оттек тасымалдау үшін шешуші мәнге ие. Әйелдер үшін темірдің қан түзетін минералдары жүктілік кезеңі мен бала емізу кезінде ғана емес, етеккір кезінде де өте қажет. Тұрақты түрде қан жоғалту, көптеген әйелдерде темірдің жоғалуына алып келеді және бұл тіпті кеш сатыда анемия түрінде байқалатын және шаршағандықпен, концентрацияның төмендеуімен және физикалық әлсіздікпен байланысты болып табылатын темірдің дәлелденген тапшылығына әкелуі мүмкін. Мұндай тапшылықты дәрігермен кеңескеннен кейін қолайлы дәрілік заттың көмегімен емдеу қажет. Темірдің жетіспеушілігі тырнақтардағы жырашықтар, тырнақтың сынуы, шаштың түсуі және суыққа сезімталдық, сонымен қатар ең алдымен, ерін мен беттің бозаруы түрінде байқалады. Сізге темір жетіспейді деп ойласаңыз, дәрігерге қаралыңыз! Қандай азық-түлікте темір бар Бауыр, қанды шұжық және тауық жұмыртқасы сияқты жануар тектес өнімдерде темір мөлшері көп. Вегетариандықтар жасымықты (6,9 мг / 100 г, темірдің өте жақсы қайнар көзі) және басқа да бұршақ тұқымдастарды темірге қажеттілікті қанағаттандыру үшін балама ретінде қолданғаны жөн, өйткені олардағы темір мөлшері жоғарыда аталған қанды шұжықтан да көп. Тіпті қызыл қызылша сияқты қызыл көкөністер және дәнді дақылдар (тары, қарабидай және сұлы) темірге бай тағамға жатады. Алайда адамдар тағамнан алынатын темірді әртүрлі жолмен сіңіреді, осылайша жануар тектес өнімдерден алынатын темірдің 30%-ы ғана сіңіріледі. Салыстыру үшін, өсімдік өнімдерінен темірдің 5%-ы ғана сіңеді. С дәруменімен бірге қабылдау, темірдің өсімдік өнімдерінен сіңуін арттырады. Демек, С дәруменінің жеткілікті мөлшеріне әрдайым назар аудару қажет. Егер темір тапшылығының белгілері сақталса, кофені, қара шай мен сүтті шамадан тыс мөлшерде тұтынуды тоқтату керек – осының бәрі темірдің сіңірілуін төмендетеді. Әйелдер темір тапшылығына ерлерден жиі шалдығады – сіздердің темірге мұқтаждығыңыз өте жоғары! Макс Рубнер институты жүргізген зерттеу көрсеткендей, Германияда 14-50 жастағы барлық әйелдердің 75%-ға жуығы 15 мг темірді тұтынудың ұсынылатын тәуліктік нормасына жетпеген соң, темір тапшылығына шалдығады. Өмірлік жағдайларға байланысты, тамақтану қоғамдары темірге қажеттілікті қанағаттандыру үшін тіпті аса жоғары мәндерді ұсынады. Атап айтқанда, жүкті әйелдер және бала емізетін әйелдер өз балаларының қосымша қажеттіліктеріне байланысты темірге аса жоғары қажеттілікті сезінеді. Вегетарианшыл әйелдер және көп мөлшерде қан кетумен қатар жүретін етеккірі бар әйелдер ағзадағы темір деңгейіне назар аударуы керек. Қанның бір миллилитрінде 0,5 мг темір бар, сондықтан ай сайын өте көп мөлшердің орнын толтырып тұру керек; айтпақшы, сол себепті донор-әйелдерге ер адамдар сияқты мөлшерде қан тапсырудың қажеті жоқ. Балаларға ағзаның денсаулығын сақтау және мидың дамуы үшін көп темір қажет. Белсенділігі төмен адамдарға қарағанда жарысқа қатысатын спортшыларда темір көп мөлшерде бөлінеді, сондықтан бұлшықет жұмыс істеуі және ағзаны қалпына келтіру үшін оларға темір қажет. Ерлер үшін тамақтану бойынша ұсыныстар төмен, өйткені олар әйелдерге қарағанда етті орта есеппен көбірек жейді. Жалпы, олар темір тапшылығы қаупіне ұшырамайды және темірді қажетті мөлшерден артық тұтынады. Жүкті болуға әрекет жасағанда және жүктілік кезінде фолий қышқылына назар аудару керек Фолий қышқылы (оның толық атауы – птероилмоноглутамин қышқылы немесе B9 дәрумені), әсіресе болашақ аналар үшін маңызды. Негізінен жануар тектес өнімдерде кездесетін B12 дәруменімен қатар, фолий қышқылы ұрық жасушаларын бөлу мен саралауда маңызды рөл атқарады, сондай-ақ ДНҚ синтезі үшін де қажет. Жүктіліктен басқа, фолий қышқылының жеткілікті мөлшерін тұтыну маңызды, өйткені ол қан түзуге қатысады және гомоцистеиннің қалыпты метаболизміне ықпал етеді. Жүктілік кезінде фолий қышқылының қанша мөлшерін қабылдау керек? Жүктілік кезінде фолий қышқылының жеткілікті қорына ерекше назар аудару керек: Жүкті әйелдер үшін фолий қышқылының ұсынылатын тәуліктік мөлшері 550 мкг құрайды. Ол ДНҚ, тимин және маңызды амин қышқылдарының құрылыс блогын синтездеу үшін қажет болғандықтан, жүктіліктің алғашқы апталарында фолий қышқылының тапшылығы эмбрионның ауыр дәрежеде зақымдануына әкелуі мүмкін. Жыл сайын 800-ге жуық жаңа туған нәресте ми мен жұлынның даму ақауларын тудыратын былайша айтқанда «жүйке түтігінің ақауымен» туады. Егер жүктіліктің алғашқы аптасында ағзаға фолий қышқылының жеткілікті мөлшері келіп түссе, жүйке түтігінің ақаулары аз болуы мүмкін. Алайда, барлық жас тобындағы әйелдердің 86%-ы фолий қышқылын ұсынылған мөлшерден аз қабылдайды. Бұл қиындық туғызады, өйткені тиімділікті қамтамасыз ету үшін фолий қышқылының көп мөлшерін жүктіліктің алғашқы төрт аптасында қабылдау керек, ал мұндай ерте кезеңдерде әйелдер көбінесе өз жүкті екенін сезе бермейді. Демек, Неміс тамақтану қоғамы жүктілікті жоспарлайтын әйелдерге осы кезеңде фолий қышқылының аса жоғары мөлшеін қабылдауды ұсынады: Ұрықтануға дейін оларға қосымша синтетикалық фолий қышқылын (400 мкг-ға дейін) қабылдау керек. Бұл өнімдердің құрамында фолий қышқылы бар Адам ағзасы бұл маңызды дәруменді синтездей алмайды, сондықтан оның тағаммен бірге келіп түсуіне тәуелді болады. Фолий қышқылы, мысалы, бидай ашытқылары мен ұрықтарында, сондай-ақ асжапырақта, жасымықта, сиыр бауырында, жұмыртқаларда және күнбағыстың тұқымдарында бар. Фолий қышқылы жоғары температураға төзбейді және тамақ дайындау барысында бұзылады. Бұдан бөлек, (фолий қышқылын шын мәнінде қамтымайтын) ет қосалқы өнімдерінің құрамында А дәруменінің мөлшері жоғары болғандықтан, оны жүктілік кезінде тұтынбаған жөн. Әдеттегі азық-түліктен фолий қышқылына өте жоғары мұқтаждықты қанағаттандыру қиын болғандықтан, гинекологтар жүкті әйелдер мен жүкті болуға әрекет жасап жатқан әйелдерге тағамдық қоспалар қабылдауды жиі ұсынады. Магний тапшылығы әйелдерге етеккір және жүктілік кезінде аса қатты әсер етеді. Магний негізінен біздің сүйектеріміз бен бұлшықеттерімізді болады. Ол, адамның ағзасында сүйектер мен тістерді сақтау сияқты кейбір маңызды қызметтерді орындайды, сондай-ақ біздің бұлшықетіміздің босаңсуы мен қалпына келуіне жауап береді. Магний кальциймен бірге бұлшықет жұмысын реттейді. Кальций бұлшықет тонусы үшін пайдаланылады, ал магний ағзадағы барлық бұлшықетті тұрақтандыруға және босаңсытуға көмектеседі. Осылайша, магний тапшылығы етеккір мен жүктілік кезінде әйелдерге өте күшті әсер етуі мүмкін бұлшықет спазмдарында және күшенуінде білінеді. жүктеу/скачать 401.44 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|