Әбу Насыр әл-Фарабидің «Китаб әл-Әәдаб әл-Мулукийа уа әл-Ахлақ әл-ихтийарийа» атты трактатына қысқаша
жүктеу/скачать 1.34 Mb. Pdf көрінісі
|
|
Қорытынды Әл-Фарабидің ой-тұжырымдарында ахлақ пен саясаттың арақатынасы тығыз. Бұл екеуі өмірдің мақсатын айқындау мәселесі аясында тоғысады әрі екеуі де адамның жан-жақты жеті- ліп, кемелденуіне қызмет етеді. Әл-Фарабидің айтуынша, философия ақиқатқа жету үшін әрбір адам үшін мүмкіндігінше қажетті және міндетті. * «Мағарыж» сүресi, 19-21 аяттары 84 Әбу Насыр әл-Фарабидің «Китаб әл-Әәдаб әл-Мулукийа уа әл-Ахлақ әл-ихтийарийа» атты трактатына қысқаша ... Ұлы ойшыл өзіне дейінгі Платон мен Арис- тотельдің зерттеулері сыртқы көріністе әр түрлі болғанымен мақсатта – бір деген тұжырым жасайды. Әбу Насыр әл-Фараби өзі өмір сүрген сонау ортағасырларда адам тәрбиесіне ерекше мән беріп, тәрбиелеу дегеніміз – халықтардың бойына білімге негізделген этикалық ізгіліктер мен практикалық өнерлерді дарыту деген сөз дейді. Отандық фарабитанушы зерттеуші ға- лымдардың бірі А.Көбесовтің: «Фарабиге дейінгі «ғылым пайғамбарлары» (Аристотель- дің өзін қоса) теорияны эксперимент, тәжірибе арқылы тексеру, жөндеу мәселесін шешпек түгіл мардымды түрде айтқан да емес» (Көбесов, 2004: 30) деген тұжырым жасаған. Дегенмен де кейбір батыстық философтар, мысалы Е.Ж. Розенталь: «... «мұсылманның саяси философиясы», оның этика-эстетикалық және басқа да ойлау жүйелері толықтай «Платон мен Аристотельден алынған», ал әл- Фарабидің «ұлы еңбегі» ол тек «екі өркениеттің (эллиндік-грек ойлары мен ислам қағидалары) кемел ойларын бір арнаға тоғыстыратын ортақ негіз жасай алды». Платондық және ислам ойларын бойына сіңірген қайырымды қоғамның басшысын жасап шығару арқылы әл-Фараби исламның саяси философиясына үлкен үлесін қосты» (Розенталь, 1953: 157-159) деген пікір айтқан. Ал басқа батыстық ғалымдар шоғыры: Платонның «Заңдарымен» әл-Фараби жақсы таныс болғандықтан, оның негізгі мазмұнын тек «жеткізуші» (Журнал ближневосточных иссле- дований, 1961) деп баға берген. Осы мақалада талқыға түскен трактатта әл- Фараби Платонның айтқан сөздерін жинақ- таушы, жеткізуші ретінде көрініс табады. Қолда бар қолжазбаларды негізге ала отырып зерттеп қарағанда аталмыш трактатта Платонның 383 даналыққа толы ақыл-кеңестері топтастырыл- ғандығы анықталды. Қолжазбаның кей нұсқа- сында мұндай ақыл-кеңестер арнайы тақырып- тарға бөлініп берілгендігі белгілі болды. Біз бұл туралы алдағы зерттеу мақалаларымызда арнайы айтатын боламыз. жүктеу/скачать 1.34 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|