Әбу Насыр әл-Фарабидің «Китаб әл-Әәдаб әл-Мулукийа уа әл-Ахлақ әл-ихтийарийа» атты трактатына қысқаша
жүктеу/скачать 1.34 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Зерттеу нысаны
| Мақаладағы негізгі мақсат – әл-Фараби-
дің қазақ тіліне аударылмаған тың трактатын ғылыми айналымға енгізу. Трактат туралы жалпы ақпарат беру. Трактаттың түпнұсқа нұс- қаларымен жұмыс жасап, оларға салыстырмалы түрде текстологиялық талдау жасау. Түпнұсқа мәтіндегі ұғымдарды оқырманға мейлінше түсінікті етіп жеткізу болып табылады. Зерттеу нысаны – «Китаб әл-Әәдаб әл- Мулукийа уа әл-Ахлақ әл-ихтийарийа» ( باتك ةيرايتخلإا قلاخلأاو ةيكولملا بادلآا) (қысқаша «Китабул Ақлақ») атты трактат мәтінінің қолжазба нұсқалары. Ғылыми зерттеу әдіснамасы Бұл зерттеу мақалада нысаны қолжазба мәтін болғандықтан негізінен салыстыру, талдау, дәйектеу, сипаттау, баяндау, түйіндеу әдістерімен қатар ішінара диахрониялық, синхрониялық және герменевтикалық әдістер қолданылды. Зерттеу нәтижелері және талқылама Әбу Насыр әл-Фарабидің күні бүгінге дейін қазақ тіліне аударылмаған, ғылыми айналымға ене қоймаған трактаттарының бірі – «Китаб әл- Әдаб әл-Мулукийа уа әл-Ахлақ әл-ихтийарийа» ( لإا قلاخلأاو ةيكولملا بادلآا باتك ةيرايتخ ) атты трактат. Бұл трактаттың қазірше бізге белгілі бірнеше нұсқалары бар. Олар Түркия, Мысыр, Иран кітапханаларында әртүрлі атаулармен тіркеліп сақталуда. Нақтырақ айтсақ, Ыстамбұлдағы Сүлеймания кітапханасындағы Фадл Ахмет Паша коллекциясында 1228 нөмірінде «Китаб фи Тақвимус-сийасатул-Мулукийа уал-Ахлақул- Ихтийарийа уа Маъан Табиьиа мин Кәлам Афлатун» ( قلاخلأاو ةيكولملا ةسايسلا ميوقت يف باتك نوطلافأ ملاك نم ةيعيبط ناعمو ةيرايتخلإا) атауымен тіркелген бұл трактат 863 хижри (милади 1458) жылы Дауд бин Фарис әл-Фарраш ( سراف نب دواد شا َّرفلا) тарапынан көшірілген нұсқа екендігі жазылған. Осы трактатта бұл трактатты Әбу Насыр әл-Фараби Платонның айтқан сөздерін жинақтағандығы туралы жазба кітаптың алғашқы бетінде жазылған. 1-сурет – Fazıl Ahmed Paşa koleksiyonu 1228 нөмірлі нұсқаның 1-беті. Асты сызылған сөйлем. فسلف ناعمو ةيرايتخلإا قلاخلأاو ةيكولملا ةسايسلا ميوق يف نوطلافأ نع ةعومجم هنع الله يضر يبارافلا دمحم نب دمحم رصن يبأ عمج ةي ) Келесі нұсқа Сүлеймания кітапханасындағы Есат Ефенди коллекциясында 1882 нөмірімен тіркелген. Бұл нұсқа 893 хижри (милади 1487) жылы Юсуф бин Абдуллаһ тарапынан көшірілгендігі туралы ақпарат бар. Ал келесі бір нұсқасы Айасофия кітапхана- сында 2820 нөмірімен тіркелген. Трактаттың атауы «әл-Алфаз әл-Афлатунийа фи тақуим әс- сийасат әл-Мулукийа уа әл-Ахлақ әл- Ихтийарийа» ( ظافللأا ةيكولملا ةسايسلا ميوقت يف ةينوطلافلأا ةيرايتخلإا قلاخلأاو) деп аталады. 80 Әбу Насыр әл-Фарабидің «Китаб әл-Әәдаб әл-Мулукийа уа әл-Ахлақ әл-ихтийарийа» атты трактатына қысқаша ... Трактаттың бұл нұсқасы хижри жыл санауы бойынша 680 – (милади 1281) жылы Бағдат қаласында Йақут әл-Мустасими тарапынан кө- шірілгендігі жазылған. Айасофия кітапханасын- да 3990 нөмірімен де тағы бір нұсқасы тіркел- ген. Мұнан бөлек, Топкапы Сарайы ІІІ-інші Ахмед кітапханасында 2598 және 3249 тіркеу нөмірлерімен тіркеліп, сақталған нұсқалары да бар. Трактаттың тағы бір нұсқасы Нуруосма- нийа кітапханасында 2598 нөмірімен тіркелген. жүктеу/скачать 1.34 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|