«Ежелгі дәуір әдебиеті» «Алып Ер Тұңға» дастаны



Pdf көрінісі
бет13/228
Дата05.03.2024
өлшемі3.69 Mb.
#494339
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   228
Әдебиет пәнінен барлық шығарма талдау 1 (2)

«Қобыланды батыр» жыры
« Тақырыбы: Қобыланды батырдың ерлігі
« Идеясы: Жері мен елін сыртқы жаудан қорғау, осы жолда ерлік көрсеткен ер-азаматтар-
дың батырлық істерін көрсету.
« Жанры: Эпос (батырлар жыры)
« Композициялық талдау:
Басталуы: 
Қобыланды батырдың дүниеге келуі
Байланысуы: 
Қобыланды мен Құртқа қыз
Дамуы: 
Тайбурылдың тууы, өсуі
Шиеленісуі: 
Қобыланды мен Қараман батырдың жорыққа аттануы
Шарықтау шегі: 
Екі батырдың Көбікті хан еліне жасаған шабуылы, Қарлыға қыз
Шешімі: 
Қобыландның Алшағырды жеңіп, елін жаудан азат етуі
« Кейіпкерлері:
Қобыланды 
– негізгі кейіпкер
Аналық
пен Тоқтарбай – Қобыландының ата-анасы
Қарлығаш
– Қобыландының қарындасы
Естеміс –
Тоқтарбайдың жылқышыларының, тоқсан құлының бастығы


Көктім аймақ
– Қызылбас елінің ханы
Құртқа
– Көктім аймақ ханның қызы, Қобыландының сүйген жары
Қызыл ер
– Қызылбас елінің батыры
Қазан 
– Қызылбас елінің батыры
Сейілдің ұлы Қараман –
Қобыландының жолдасы, Қазанға қарсы күресетін батыр
Алшағыр 
– қалмақтың ханы
Тайбурыл 
– Қобыландының тұлпары
Көбікті 
– хан
Қарлыға 
– Көбікті ханның қызы
« Маңызды деректер:
Тоқтарбайдың жасы 80-ге, Аналықтың жасы 50-ге келгенде Қобыланды мен Қарлығаш дүни-
еге келеді.
Қобыланды бала күнінен ерекше болып өседі: «...Өзі алты жасында / Кәмшат бөркі басында,
/ Тобылғы торы ат астында, / Қаршығасы қолында, / Тазысын ерткен соңында...»
Арыстан туған Қобыланды алты жасында қазынадан қамқа киген.
Алты жасында атқа мініп, беліне садақ байлайды, күнде киік аулайды, кейін «Ай астындағы
теңгені екі бөліп ұшырып», Құртқаға үйленеді.
Қобыланды батыр үйде емес, түзде, далада шынығады. Оны әкесі Тоқтарбайдың Естеміс де-
ген ері баулиды: «Тоқтарбайдың жылқыда / Тоқсан құлы бар еді. / Тоқсанының бастығы, /
Естеміс деген ер еді. / Қобыландыны барғасын / Естеміс ерің баулиды.»


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   228




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет