«Ежелгі дәуір әдебиеті» «Алып Ер Тұңға» дастаны


-тарау. Сары құмның шапқыны



Pdf көрінісі
бет147/228
Дата05.03.2024
өлшемі3.69 Mb.
#494339
1   ...   143   144   145   146   147   148   149   150   ...   228
Әдебиет пәнінен барлық шығарма талдау 1 (2)

4-тарау. Сары құмның шапқыны
Шақан жолбарыс ізіне қатты шөл қысқандықтан түседі.
Шақан үлкен-кішісіне қарамай, шөнжіктерге тиіспейтін болды.
Шақан мұның көп ұзамай кеңшілік емес, азапты өлімге байлаған ауыр
жаза екенін ұқты.
Қызыл шөнжікті асырайды. Мойнына жіп тағып, жетектеп алған, апта бойы
қасына ертіп жүреді. Жетекте жүрсе де, жүғысар емес. Босатып қоя берген,
бірақ бір ай бойы із қуып арттан жүреді. Бір күні Шақан Іле жағасынан үлкен
қабанды атып береді, бұл қоштасқаны еді.
Арада қаншама замсн өтсе де, шөнжік пен Шақан кездеседі. Қызыл шөнжік
Шақанды ұмытпапты, бір-ақ тарпитын еді, бірақ тарпымады, боршаламады..
Шақан бірінші рет көздегенде мүлт кетеді.
«Аялы көзі қалың түкті, бурыс қабағы, тарам-тарам жібек сақалы…жеті
жыл өтті» Меңсұлу Шақанды күтеді, бірақ Шақанды өлді деп басқа
жанмен отау құрады.
Шақан-Шері деген өлді. Əйелі мен баласын жыртқыш жеген күні емес.
Жаңадан тігілмек жылы ұядан ұшқан күні. Осыдан жеті жыл бұрын.
Жалтақ Жантай өліп қалған. Көк белесте. Патша туының астында.
Тарғыл тонды Тоқай- мерген қара шитімен қапысыз ұрған.
Шақан еліне қайтқанда,алдынан кісен тосып тұрғанын білмеген еді…


« Ұлттық құндылық: Автор осы шығармаға жыртқыш аңды образға
алып,сол кездегі жағдайды суреттеген жəне қазақ халқының аңшылық
өнерін көрсеткен.
« Өз ойым+түсінік::Бұл шығарма оқырманға психология əсер етеді.Жəне
ерекше үлгіде жазылған.
« Ұқсас шығарма: М.Əуезов "Көксерек"
«ҚАҺАР» ІЛИЯС ЕСЕНБЕРЛИН
« Тақырыбы: XIX ғасырдың бірінші ширегіндегі Кенесары бастаған қазақ
халқының еркіндік жолындағы күресі
« Идеясы: еркіндік рухының өшпеуі, тәуелсіздік идеясы; ұлттық идеология
« Жанры: роман(«Көшпенділер» трилогиясының 3-бөлімі)
« Оқиға реті:
Ресей отарлау саясатына шыдамы таусылған халықтың, өз туған жерлерін
тастап үдері көшуі. Ожар мен Сейтен бастаған көш.
Ел басына қайғы түскенде, сеніп, дос деп жүрген Ожардың Сейтенге деген
сатқындығы. Сейтенді Лебедев әскеріне ұстап бергені. Ожар мен Сейтеннің
соңғы сөздерін естіп қалған Таймас.
Жоламан көші мен бастаған көтерілісі. Жоламаннң хабаршы жігіттерді күтуі,
Ақбөкеннің келуі. Жоламан бастаған көтерілісшілердің Карпов пен Серғазы
жасақтарына қарсы күресі.
Саржан мен Есенгелдінің Хиуа және Қоқан хандықтарына кеңес сұрап
баруы. Олардың қастықпен өлтірілуі.
Кенесары мен Наурызбайдың бейнесі, ішкі ойлары. Қасым төренің
Кенесарыға ағалары үшін кек қайтаратуына сөз алуы.
Қоңырқұлжаның ойлары. Әшіраптың кеңесі, Ақмола бекінісіне жасалған
шабуыл.
Кенесарының Сыздықты сынауы. Генс пен Перовскийдің арасындағы әңгіме.
Жүсіп пен Кенесарының әңгімесі.
Кенесарының Ресей патшалығының отарлау саясатына қарсы күрес бастауы.
Хандық билікке отыруы.
Соңғы түсі мен хандық ойлары.
« Кейіпкерлері:


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   143   144   145   146   147   148   149   150   ...   228




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет