Ғылымдар бойынша ХХV республикалық студенттік ғылыми конференциясының
жүктеу/скачать 5.25 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- КӘМЕЛЕТКЕ ТОЛМАҒАНДАРДЫҢ ҚҰҚЫҚ БҰЗУШЫЛЫҒЫН АЛДЫН АЛУ Әбу Д.
| Әдебиеттер
1. Глотова О.Е. Понятие, вазможности и пределы конституциооного контроля // Право и политика.2002. № 6 (30). - С.6. 2. Витрук Н.В. Конституционное правосудие. Судебное конституционное право и процесс. М., 1998. 3. Баишев Ж.Н. Судебная защита Конституции. - Алматы, 1994.- 245 с. ӘОЖ-343.851.5 КӘМЕЛЕТКЕ ТОЛМАҒАНДАРДЫҢ ҚҰҚЫҚ БҰЗУШЫЛЫҒЫН АЛДЫН АЛУ Әбу Д. – ЮМ-21-1к10 Жұманова Қ.Т. – аға оқытушы, құқық магистрі Кәмелетке толмағандар арасындағы құқық бұзушылықтың алдын алу – қоғамдағы қылмыстың алдын алудың аса маңызды шарттарының бірі. Заңды, әлеуметтік пайдасы бар қызметке және қоғамға шынайы көзқарасын қалыптастырып, жас ұрпақты қылмыстық әрекетке жол бермейтін қағидаларға тәрбиелеу заман талабы. Қазақстан Республикасында кәмелетке толмағандардың арасында құқықбұзушылықтың алдын алу мақсатында қоғамда балалардың қадағалаусыз және қараусыз жүруінің алдын алу жөніндегі құқықтық актілерді қалыптастыру және жандандыру жұмысы үнемі жаңартылып тұрады. Яғни ҚР Неке (ерлі-зайыптылық) және отбасы туралы кодекс, ҚР Еңбек кодексі,Мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмек туралы, Қазақстан Республикасындағы арнайы мемлекеттік жәрдемақы туралы, Дене тәрбиесі және спорт туралы заңдар, кәмелетке толмағандар жөніндегі комиссиялардың, кәмелетке толмағандар ісі жөніндегі ішкі істер органдарының қызметін реттейтін нормативтік құқықтық актілерде жан- жақты негізделіп ашып көрсетілген. Кәмелетке толмаған адамды 18 жасқа толған адамның қылмыстық іске тартуы жеке қылмыс құрамы ретінде қарастырылады. Қылмыстың тікелей объектісі – кәмелетке толмағандардың бірқалыпты дамуы және оларға дұрыс тәрбие беру шарттары болып табылады. Қылмыстың объективті жағынан алғанда әр түрлі әдістер қолдана отырып кәмелетке толмаған адамды қылмыстық іске тарту арқылы жүзеге асады. Кәмелетке толмағандар құқық бұзушылығының алдын алуды тікелей, не жанама көздейтін құқықтық актілердің көп болуы қоғамдық қатынастардың кез келген саласында кәмелетке толмағандар тұлғасының дамуын қамтамасыз ететін қолдау жүйесінің даму бағытын айқындайды. Әсіресе бұл қауіпті жағдайда тұрған және ерекше қорғау мен қолдауға мұқтаж жасөспірімдерге қажет. Балалар мен жасөспірімдерді тәрбиелеу мен оқытуда отбасының маңызы зор. Осыған орай Үкімет отбасының, соның ішінде кеңейтілген отбасының тұтастығын сақтауға баса назар аударып отыр [1]. 161 Отбасындағы тұрақтылық пен береке болмаса, осыған байланысты қоғам тарапынан көмек көрсету әрекеттері сәтсіз болған жағдайда тіршілік етудің балама орындарын пайдалану мүмкіндігін қарастыру қажет екендігі белгілі. Яғни, балаларды тұрақты әрі берекелі отбасы жағдайына мейлінше жақындатылған мекемелерде тәрбиелеу болып табылады. Баланың келешегіне кері әсер ететін жағдайларды айтпағанда, олардың ата-анасынан айыруға жол бермейтін ұлттық бағдарлама жасаудың және оны іске асыру қажеттігілігі тууы мүмкін. Қылмыстық іске тартудың әдісі заңда көрсетілмеген, деген мен қылмыстық іске тартудың бірнеше түрлері бар. Мысалы ұру, қорқыту, уәде беру, алдау және тағы басқа. Бұл іс-қимылдар баланы психикалық ауруға ұшыратады. Кәмелетке толмаған жасөспірім амалы жоқтығынан қорқып оны орындайды. Кәмелетке толмағандар құқық бұзушылығының алдын алудың ең маңызды алғышарты болып табылатын, отбасындағы берекені сақтаудың негізінде, субъективтік себептерден басқа, өтпелі кезеңнің әлеуметтік- экономикалық жағымсыз құбылыстары әсер етеді. Ата-анасының материалдық жағдайының нашар болуына байланысты балабақша мен мектептерге бара алмай қараусыз қалған, тастанды, үй-жайы жоқ, сөйтіп, құқық бұзушылық жасауға баратын балалар санының өсуі осы жағдайдың бір себеп-салдары ғана. Демек, балалар мен жасөспірімдер арасындағы қылмыстылық деңгейінің артуына ықпал ететін факторлардың бірі атааналардың төлем қабілеттілігінің төмендеуі және бос уақытты өткізудің барлық түрлерінің коммерциялануы болып табылады [2]. Кәмелетке толмағандар үшін мәні бар мәліметтерді немесе мән-жайларды қасақана айыптау немесе олар жөнінде үн қатпау арқылы жаңылыстырып қоғамға қауіпті іс-әрекетті істеуге тартуды алдау деп түсінеген жөн. Мысалы, ересек адам көмелетке толмаған адамға көрші үйден өзіне тиістің жүкті жол бойына жеткізуді өтінеді, нәтижесінде ол бөтеннің мүлкін ұрлауға көмектескенін бірақ біледі.Кәмелетке толмаған адамды басқа да тәсілдермен қылмыс жасауға тартуға, оларды иландыру, сатып алу, оларды зұлымдық, қараниетті іс-әрекеттерді істеуге жігерлендіру, бопсалау, материалдық тәуелділік жағдайын пайдаланып қалу тағы сондай сияқты әрекеттер жатады. Сөзімді қорытындыласам, қоғамда сан алуан құқық бұзушылықтар орын алады. Сол құқық бұзушылықтарды азайту үшін біздің Ішкі Істер Министрлігінің органдары құқық бұзушылықты азайту үшін қолдан келгеннің барлығын жасап жатыр. Үй тәрбиесінде де балаға бір мезгіл көңіл бөлген жөн. жүктеу/скачать 5.25 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|