Ғылымдар бойынша ХХV республикалық студенттік ғылыми конференциясының
жүктеу/скачать 5.25 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ТЕРРОРИЗМ:ДІНИ ТЕРРОРИЗМНІҢ ҰҒЫМЫ Мырзабек Ж.Е.
| Пайдаланылған әдебиеттер
1. Жайлин, Ғ.А. Қазақстан Республикасының Азаматтық құқығы: 2. Алматы: Заң әдебиеті, 2005. 3. Қыстаубай Ө.С. Қазақстан Республикасының азаматтық құқығы. Оқулық. Алматы: «Асыл мұра», 2011ж 4. Темірғалиев Р.А., Шарттар жинағы: құжаттар үлгілері/ Алматы: Баспа «Аян Әдет», 2000. ӘОЖ 323.28 ТЕРРОРИЗМ:ДІНИ ТЕРРОРИЗМНІҢ ҰҒЫМЫ Мырзабек Ж.Е. - ЮМ-20-1к9 тобының студенті Абутаева С.Б. - құқық магистрі Бүгінде Қазақстан Республикасы қоғамының бар саласында аса маңызды реформаларды жүзеге асыруда. Көп бағытты реформалардың ішіндегі ең күрделі әрі өте байыптылықты қажет ететін бағыты ұлттық қауіпсіздік саясатындағы реформалар. Себебі, ұлттық қауіпсіздік мәселесі адамдардың өмірі мен тұрмыс-тіршілігіне тікелей қатысты болғандықтан; сонымен қатар мемлекеттің елдегі терроризмге қатысты саясаты халықтың назарында болып, оның талқысы мен сынына түсіп отырғандықтан аса маңызға ие. Ұлттық қауіпсіздікке тікелей қауіп төндіретін, қазіргі уақытта жаһандық сипатқа ие болған құбылыс ретінде терроризмге баса назар аударылуы керек. XX соңы мен XXI ғасыр басында жаһандық қауіп төндіріп тұрған құбылыстардың ішінде әлемдік және мемлекеттік деңгейде саяси, этникалық, діни тұрақтылыққа ерекше қауіп төндіріп тұрған –терроризм. Еуразияның ортасында орналасқан Қазақстан үшін мемлекеттік қауіпсіздіктің кепілі терроризмге жол бермеу болып табылады. Ең алдымен, елдегі терроризмге қарсы күресудің басым бағыттарын анықтау қажеттілігі туындады. Терроризмге қарсы күресуде мемлекеттің мүдделі органдары мен күштерін терроризм құбылысының алдын алуға, болдырмауға, жасырын өмір сүруіне жол бермеуге біріктіреді. Екіншіден, терроризмге қарсы күресті ұйымдастыруға елдің саяси басшылығының қауіпсіздігін қамтамасыз етуді көздейді. Саяси басшылықтың террористік актілердің соққысынан қорғалуы елдің тұрақты саяси, экономикалық, әлеуметтік дамуының кепілі бола алады. Үшіншіден, Қазақстан азаматтарын түрлі халықаралық терроистік топтарға тарту шараларының қаупі күшейіп тұр. Оның ішінде исламдық діни экстремистік топтар, «Хизбут Тахрир», ваххабиттік топтарына қазақстандық азаматтардың қатысу фактілері жиі қайталануда. Сондай ақ бұл жерде әлеуметтік жағдайдың төмендігін, ондай ортадан шыққан жастардың арасында радикалистік ислам ұйымдарына енушілердің көбеюіде назар аударуды талап етеді. Төртіншіден, Қазақстанның әр жерінде «Хизбут Тахрир», «Орталық Азия Моджахедтерінің жамааты», «Ислам жихады тобы», «Күрдхалық Конгресі», «Өзбекстан ислам қозғалысы», «Шығыс Түркістанның ислам партиясы», «Таблиғи Жамағат», «Мұсылман бауырлар», «Талибан», «Таза Ислам», т.б. мұсылмандық радикалистік, экстремистік, террористік ұйымдардың қызметтері орын алғандығы анықталған. Терроризм қазір ұлттық шектен шығып халықаралық сипат алуда, терроризм әртүрлі мемлекеттер, топтар арасындағы келіспеушілікті шешу үшін қорқыту және қырып-жоюдың құралына айналып отыр. Осы қылмыс кең масштабты және аса қауіпті қылмыс болғанымен терроризм ғылымда жетік зерттелмеген болып табылады. Терроризмге байланысты қылмыстық заңда қысқаша түсініктер, жекелеген баптар бар, сондай ақ терроризм туралы қылмыстық және криминалистикалық зерттеулерде жекелеген бөлімдер, терроризмнің тарихы туралы біраз оқулықтар да жеткілікті, бірақ та әлі күнге дейін терроризм жөнінде үлкен ғылыми зерттеулер өте аз. Дүние жүзіндегі ғалымдардың арасында да терроризмнің түсінігі жөнінде келіспеушіліктер көп. Әрбір мемлекет терроризмге өз қылмыстық заңы бойынша түсінік береді. Терроризм қазіргі кездегі ең қауіпті қылмыс болып табылады. Бұл қылмыс түрі ұлттық шектен шығып халықаралық сипат алуда, ал халықаралық терроизмнің алдын-алу өте қиын болып табылады. Себебі террористер қылмысты жасауға дайындық әрекеттерін бір мемлекеттің аумағында жүзеге асырып, оны іске асыруды басқа бір мемлекеттің аумағында жүзеге асыруы мүмкін[1]. Негізінен алғанда терроризм актісі әр түрлі сипатта болуы мүмкін, бірақ терроризм актілерін біріктіретін екі түрлі элемент бар. Біріншіден: терроризм – ол мемлекеттік өкімет билігін күйретуге бағытталған. Екіншіден: терроризмді жүзеге асыру арқылы яғни террористердің ұйымдасқан қатыгездік әрекеттері арқылы тұрғындарға үрей, қорқыныш, қорғансыздық сезімін тудыру болып табылады. Жалпы терроризмнің бірнеше түрлері бар. Атап айтатын болсақ, саяси терроризм, ұлттық терроризм, криминалдық терроризм және діни терроризм. Жоғарыдағы атап өткен ақпараттарға сәйкес менің мақаламның бағыты діни терроризм жайында [2]. Діни терроризм Ислам құндылықтарын сақтау жолында үндеу тастаған өздерінің пікірлестерін діни принциптерді бұзушылар деген айыптаулармен кінәлайды. Діни-саяси экстремизм болса, әртүрлі діни пікірлерге негізделгеніне қарамай, олардың іс-әрекеттері Қылмыстық істер кодексінің баптарына сәйкес келеді. Яғни, діни-саяси 212 экстремизм - діттеген саяси мақсаттарына қол жеткізу үшін, дінді қалқан ете отырып әрекет етуші, дінге ешқандай қатысы жоқ іс-қимыл. Діни террористік топтар өте көп. Және Қазақстан тыйым салынған террористік ұйымдар жетерлік. Саясаттанушы Ерлан Кариннің зерттеуі бойынша террористік топтарды саараптау нәтижесінде шартты түрде 3 түрге бөлуге болады: «Диверсиялық» (Сырттан арнайы жоспар мен мақсатпен дайындалған адамдар), «Жамағат» (Діни экстремистік негізде жиналған радикалдар тобы), «Банды» (Көшбасшының немесе басқа бір фактілердің әсерінен радикалданған қарапайым қылмыстық топ). Қазақстанда көбіне аталған топтарды діни және қылмыстық негіз бойынша біріккен адамдар құрайды. Террорлық акт жасау үшін олар ұзақ уақыт бойы дайындалып, нысаналарын зерттеп біледі. Қару-жарақпен өз ұйымдарын қамтамасыз ету үшін құқық қорғау органдары мен полиция учаскелеріне, ҰҚК департа- менті мен әскери бөлімдерге шабуыл жасайды [3]. Елдегі орын алып жатқан террорлық актілерге сырттағы діни топтардың қатысы бар. Себебі олар біздің еліміздегі топтарға үгіт насихат жүргізіп, қылмыстық әрекетке итермелейді. Алайда 2016 жылы Ақтөбе мен Алматы қаласындағы болған террорлық әрекеттерге сыртқы топтардың еш қатысы болмады. Кез келген елде және кез келген қо- ғамда радикалдық идеяны ұстанған адамдар тобы болады. Олар өз ішінде әртүрлі жоспар құруы мүмкін. Аталған топтар халықаралық террорлық ұйымның мүшесі немесе филиалы болмай-ақ, тіпті шетелдік ешқандай топтармен байланыспай- ақ өз еліне қауіп төндіре алады. Осындай адамдардан келетін қауіп – жүйеленген үлкен топтардан келетін қауіптен аспаса, кем емес. Өйткені, олардың іс әрекетін алдын ала болжап білу оңай емес. Сол себепті, біз бұрыннан айтып келе жатқандай, сырттан келетін шабуылмен қатар ішкі радикалдық топтардан келетін қауіпті ескеруіміз керек. жүктеу/скачать 5.25 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|