Ғылымдар бойынша ХХV республикалық студенттік ғылыми конференциясының

208 
деген алаңдаушылықтың артуына байланысты, киберқылмыскерлер жақында сыйлық карталарын жалған пайдаланудың 
негізіне айналды.[2] Нақтырақ айтсақ, зиянды хакерлер шығарылған, бірақ жұмсалмаған сыйлық карталарына қатысты 
ақпаратқа қол жеткізуге тырысады. Сыйлық карталарының деректерін ұрлаудың кейбір әдістеріне оларды сақтайтын 
бөлшек сауда жүйелеріне күш қолданып шабуыл жасайтын автоматтандырылған боттар жатады. Біріншіден, хакерлер 
сыйлық карталарының деректерін ұрлап, сатушының онлайн-қызметі арқылы бар балансты тексеріп, содан кейін бұл 
қаражатты тауар сатып алуға немесе үшінші тұлғаның веб-сайтында қайта сатуға тырысады. Сыйлық карталары қайта 
сатылған жағдайда, шабуылдаушылар қалған қалдықты қолма-қол алады, оны келесі әдіс ретінде де қолдануға болады 
ақшаны жылыстату. Бұл клиенттердің сыйлық карталарының тәжірибесіне, сатушының сауда маркасын қабылдауына 
зиян келтіреді және сатушыға мыңдаған кірістер әкелуі мүмкін. Сыйлық карталарындағы алаяқтықтың тағы бір тәсілі - 
жаңа сыйлық карталарын сатып алу үшін адамның несиелік картасы туралы ақпаратты ұрлау. 
Әлеуметтік медиа және алаяқтық. Адамдар өздері туралы көбірек жеке ақпаратты (мысалы, туған күні, 
электрондық пошта, мекен-жайы, туған қаласы және қарым-қатынас жағдайы) өздерінің әлеуметтік желідегі 
профильдерінде жариялауға бейім.[2] Бұл жеке анықтайтын ақпарат алаяқтар қолданушылардың жеке басын ұрлау үшін 
қолданылуы мүмкін, ал бұл ақпаратты әлеуметтік желілерде орналастыру алаяқтарға оны бақылауды жеңілдетеді. 
Интернеттегі шолулардағы шынайылық мәселесі - бұрыннан келе жатқан және қыңыр мәселе. Сонау 2004 жылы 
болған бір әйгілі оқиғада Амазонканың канадалық сайты кездейсоқ өзінің бұрын-соңды белгісіз болған АҚШ-тағы кітап 
шолушыларының шынайы тұлғаларын анықтады. Қате анықталған бір түсінік - көптеген авторлар өздерінің кітаптарына 
жағымды пікірлер беру үшін жалған есімдерді қолданған.[2] Сондай-ақ, 72% -ы оң пікірлер оларды бизнеске көбірек 
сенуге итермелейді десе, 88% -ы «дұрыс жағдайда» жеке ұсыныстарымен қатар интернеттегі шолуларға да сенеді 
дейді.[1]Алаяқтар қылмыстық іс-әрекеттерді жүргізу үшін әлеуметтік медианың күшін көбірек пайдаланып жатқан 
кезде, тәуекел менеджерлері және олардың сақтандыру компаниялары әлеуметтік алаяқтық ақпараттарды сақтандыру 
алаяқтарымен күресу құралы ретінде пайдалану тәсілдерін табуда.[1] Мысалы, жарақат алған жұмысшы жұмысшының 
өтемақысы бойынша жұмыссыз болды, бірақ жергілікті жартылай кәсіпқой спорт командасында байланыс түрімен 
айналысуға қарсы тұра алмады. Әлеуметтік желілер мен интернеттегі іздеулер арқылы тергеушілер жұмысшының 
команда тізімінде тұрғанын және өте жақсы ойнайтынын анықтады.[2] 
Ұлыбритания әйеліне жергілікті полицияға сәйкес «романтикалы алаяқтық» алаяқтық жасалды. Хабарламалар 
бойынша, 50-ден асқан әйел ата-анасынан алынған 320 000 фунт стерлинг тұратын мұрасынан айрылды, ал кейінірек 
оны жоғалтқаннан кейін одан бас тартты. өзін Тим деп көрсеткен қылмыскер құрбанды 2019 жылы күйеуінен 
айрылғаннан кейін танысу сайтында кездестірді. Ол алдымен кедендік алымдардың атына 68000 фунт стерлинг алып, 
содан кейін оның мердігерлерінің қауіпсіздігін қамтамасыз ету және оның жабдықтарын сақтау үшін аудармашысына 
200 000 фунт стерлингті тікелей төлеуін сұрады, жоғалған ақшаның жалпы сомасы 320 000 фунтқа дейін.[1] 
Сатып алу бойынша алаяқтық. Алаяқ пайдаланылады Дүниежүзілік өрмек жоқ тауарларды немесе қызметтерді 
жарнамалау. Төлем қашықтан жіберіледі, бірақ тауарлар немесе қызметтер ешқашан келмейді.Алаяқтықтың кең тараған 
түрі - тауарларды сату туралы жарнамаларды орналастыру немесе Интернет-сауда алаңдарында белгілі бір қызметтерді 
көрсету. Әдетте, алаяқтар өз құрбандарын арзан бағамен немесе тауарларды тез жеткізіп беретіндігімен қызықтырады. 
Сатып алушылардан, әдетте үшінші тұлғаға тіркелген шоттарға ішінара немесе толықтай алдын-ала төлем жасау 
сұралады, - дейді Қанат Нұрмағамбетов. 
Оның айтуынша, астаналық полиция бөлімінің қызметкерлері Instagram әлеуметтік желісінде Iphone 
телефондарын сату туралы жалған хабарландыру жариялаған жас жігітті ұстады. Ол 15 алаяқтық фактісі бойынша 
сотталды, жалпы шығын шамамен 3 миллион теңгені құрады.Микрокредиттік ұйымдардың онлайн-несиелерді заңсыз 
тіркеу жағдайлары да жиілеп кетті. Ішкі істер министрлігі қылмыскерлердің Интернет арқылы азаматтардың дербес 
деректерін алудың түрлі жолдарын іздейтіндігін, сондықтан бұл ретте одан сақ болу керектігі ескертілді, деп 
толықтырды өз сөзін басқарма бастығының орынбасары.[2] 
Мысалы, әлеуметтік желіде өзі жоғалтқан құжаттардың табылғандығы туралы хабарландыру жарияланған 
Шымкент қаласының тұрғыны осындай жайсыз жайтқа тап болған. 
Желідегі жеке куәліктің фотосуреттерінен алынған мәлімет бойынша алаяқ еліміздің әр өңірінен ол адамның 
атынан 50-ге жуық онлайн-несие тіркеткен. 
Тағы бір кең таралған алаяқтық түрі - бұл пайдалы инвестиция салуды сылтауратындар. Әдетте, әлеуметтік 
желілерде букмекерлік кеңселерге, биржаларға ақша салу туралы ұсынысы бар жарнама орналастырылады. Сонымен 
қатар, алаяқ өзінің құрбандарын кепілдендірілген пайда табу үшін қажетті ақпаратқа ие екендігіне сендіреді. Бұл әртүрлі 
ойындар мен жарыстардың нәтижелері, белгілі ірі компаниялардың биржалық бағалары болуы мүмкін. Осыған ұқсас 
қылмыстары үшін сеніміне кірген азаматтардың 3 миллион теңгеден астам ақшасын иемденген Қарағанды облысының 
тұрғыны (әйел) ұсталды, - деді ол брифингте.[1] 
Адамдардың банктік карталары және депозиттегі ақшасына қол салу үшін азаматтардың жеке деректерін 
иемденудің кең тараған тәсілі - банк қызметкері ретінде қоңырау шалу. Ол клиенттің картасына қатысты күдікті 
операциялар жүргізіліп жатқандығын айтып, састырып, одан цифрларды сұрап алады.Бұл ретте, полициядағылар, осы 
күдікті операцияны бұғаттау үшін картадағы мәліметтер мен карта артындағы CVV кодты нақтылау сұралады, осы 
алынған мәліметтер көмегімен алаяқ Интернет-банкингке кіріп, шоттарғы ақшаларды қолды қылатынын 
айтады.Ақшаны ұрлаудың тағы бір айласы - алаяқтар қаражаттардың сақталуын қамтамасыз ету үшін оны, шындығында 
өздеріне тиесілі - резервтік сақтандыру шотына аударуды ұсынады. 
Басқа жағдайларға келсек, мәселен, алаяқтар WhatsApp арқылы азаматтарға қоңырау шалып, қандай да бір 
тауарды ұсынады, оны сатып алғысы келсе, алдымен банк картасына алдын ала бір төлем жасауды ұсынады. Тауарды 
сатқаны мен жеткізілуін растау үшін алаяқтар сатушыға электронды сілтеме жіберіп, оны толтыруды сұрайды. Іс 
жүзінде сілтеме фишинг болып табылады, ол азаматтардың телефондағы карт-шоттары туралы ақпарат жинауға 
арналған. Осы деректерді алған алаяқтар жәбірленушілердің банктік шоттарынан қаражатты аударып алады. 

жүктеу/скачать 5.25 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: