Ғылымдар бойынша ХХV республикалық студенттік ғылыми конференциясының
жүктеу/скачать 5.25 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ҚАЗАҚ, ОРЫС, ЖӘНЕ АҒЫЛШЫН ТІЛДЕРІНДЕГІ МАҚАЛ – МӘТЕЛДЕР МЕН ФРАЗЕОЛОГИЯЛЫҚ ТІРКЕСТЕРДІҢ ҚҰРЫЛЫМДЫҚ ЖӘНЕ МАҒЫНАЛЫҚ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ МЕН ҰҚСАСТЫҚТАРЫ
- Төлеген Ұ.
| Әдебиеттер тізімі
1. Қазақстан Республикасы Конституциясы. 1995 жылы 30 тамызда республикалык референдумда қабылданған.(13. 03. 2017 жылғы No52-IV ҚPЗ толықтырулар мен өзгертулер) Алматы: Юрист, 2017-446 2. Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексі 2014 жылғы 3 шілдедегі No 226-V Қазақстан Республикасы Заңымен қабылданды. 17 қарашадағы No 248 V Заңымен енгізілген өзгертулер мен толықтырулармен қатар. Алматы: юрист, 2015. – 204 б. Қазақстан 4 Қазақстан Республикасының Қылмыстық процестік кодексі — No231 ． Республикасының 2014 жылғы 4 шілде де койылып, 2015 жылғы 1 қаңтардан бастап заңымен қол қолданысқа енгізілді Алматы: ЖШС «Издательство»«Норма- К», 2015. 368 б. жылғы 3. Қазақстан Республикасының «Сот-сараптама қызметі туралы» Заңы-2017жылғы 10ақпандағы No44-VІ ҚРЗ 4. Россинская Е. Р. Судебная экспертиза в уголовном, гражданском, арбитражном процессе. – М., 1996. ӘОЖ 811.11-112 ҚАЗАҚ, ОРЫС, ЖӘНЕ АҒЫЛШЫН ТІЛДЕРІНДЕГІ МАҚАЛ – МӘТЕЛДЕР МЕН ФРАЗЕОЛОГИЯЛЫҚ ТІРКЕСТЕРДІҢ ҚҰРЫЛЫМДЫҚ ЖӘНЕ МАҒЫНАЛЫҚ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ МЕН ҰҚСАСТЫҚТАРЫ Төлеген Ұ. – ЮМ 21 1к3 тобының студенті Турсынова Г.И. – аға оқытушы Қазіргі кезде шетел тілінің қажеттілігі күннен күнге артып келеді. Ол қоғамдық-экономикалық, ғылыми- техникалық және жалпы мәдени алға басуында қозғаушы айғақ болып отыр. Бұл айғақ шетел тілдерін оқытудың дәрежесін жоғарлатуда. ЮНЕСКО ХХІ ғасырды полилингвизм ғасыры деп атады. Біздің болашақ ұрпағымыз тек өз ана тілін меңгеріп қана қоймай, сонымен қатар бірнеше шетел тілін меңгеруі хақ. Ал шетел тілін жан-жақты меңгертуде оқыту-тәрбие процесін қызықты, ыңғайлы және ұтымды қылу үшін, 4 тілдегі (қазақ, орыс, ағылшын) қолдануды ұсынамыз. Мақаланың басты мәселелеріне тоқталатын болсақ: шетел тілді жан-жақты меңгерту, балалардың сөздік қорын байыту және шет тілдегі мақал-мәтелдерді қолдануға дағдыландыру, күнделікті қолданысқа енгізу. «Тәрбиесіз берілген білім – адамзаттың қас жауы», - деп Әл-Фараби айтқан. Яғни ең басты мәселелердің бірі балаларға 4 тілдегі мақал- мәтелдердің тәрбиелік маңыздылығын түсіндіру болып табылады. Мақал-мәтелдер – ұзақ жылдар бойы халықтың іс-тәжірибесінен түйінделген даналық жемісі. Мақал-мәтелдер - әр кезеңде ата-бабадан ұлағатты сөз, парасатты ой ретінде ұрпақтың еншілеген мол қазынасы. Тоқсан ауыз сөздің тобықтай түйінінде халықтың өмір сүру барысындағы тәжірибесі, көңілге түйген ақылының кені жатыр. Тегiнде мақал-мәтелдер қай халықтың да жан-дүниесiнiң, мiнез-бiтiмiнiң, тыныс-тiршiлiгiнiң айнасы; ол сол халықтың сөздiк қорының байлығын танытып қана қоймайды, оның уақыт озған сайын құны артпаса арзымас қазына екенiн де сездiрер белгiсi. Кез-келген халықтың даналығы мен рухы сол халықтың мақал-мәтелдерiнде анық көрiнiс беретiнi ертеден мәлiм. Ал басқа тiлдегi мақал-мәтелдердi бiлiп, түсiну – бұл тiлдi жақсы меңгеруiне көмектесiп қана қоймай, сонымен қатар басқа халықтың ой-бейнесiн және мiнез-құлқын түсiнуiне көп үлес қосады, дәнекер болады. Мақал-мәтел, нақыл сөздер тілімізді байыта түсетін халықтың асыл қоры. Оның жұртшылық үшін пайдасы мен рөлі зор. Шетел тiлдi меңгертуде сол тiлдердегi нақыл сөздердi, мақал-мәтелдердi үйретiп, жаттатқызу арқылы оқушының практикалық дағдыларын қалыптастыру әдiсi белгiлi нәтижелердi көрсеттi. Қай елдiң мақал-мәтелдерiн алмасақ та, барлығының ең басты ерекшелiгi – тәрбиелiк маңыздылығы. Ағылшын және неміс тiлiндегi мақал-мәтелдердi үйрету негiзiнде бiз балаларды тек ағылшын және неміс халқының көп ғасырлық өмiрлiк тәжiрибесiмен, әлеуметтiк, этикалық және эстетикалық көзқарастары мен дүниетанымымен таныстырып қана қоймай, ең бастысы сол нақыл сөздер мен мақал-мәтелдердiң тәрбиелiк мәнiн түсiндiрiп, сөздiк қорын байытамыз. Ағылшын және неміс тiлiнен қазақшаға аударуда қиыншылықтар кездесетiнi де сөзсiз. Аударманы жасаған кезде басқа тiлдiң көмегi арқылы белгiлi бiр тiлдегi мазмұнды мүмкiндiгiнше дәл жеткiзу, ағылшын және неміс тiлiндегi мақалды немесе мәтелдi түсiнiп, оны өз туған тiлiнде түсiндiруге және керiсiнше жасау iскерлiгiне ие болу мiндетi қойылады. Төрт тiлдегi мақал-мәтелдердегi немесе нақыл сөздердегi мағыналық реңктiң ұқсастықтары мен айырмашылықтарын ұғыну, ағылшын тiлiн үйренуiне елеулi көмек көрсетедi. Қазақ, орыс және ағылшын тілдеріндегі мақал-мәтелдер жан-жақты қарастырылып талданды. Мәселен: 1. Ағылшын, қазақ, орыс тілдеріндегі мақал-мәтелдер жеке тақырыптар бойынша сараланды; а) Адам және оның қасиеті; ә) Еңбек және кәсіп; б) Ғылым-білім. т.б. 2. Мақал-мәтелдер мағыналарына қарай сараланды; а) Мақал-мәтелдердің 4 (қазақ, орыс, ағылшын) тілде сөздік баламасының әр түрлі мағыналарының бірдей болуы; ә) Мақал-мәтелдердің 4 (қазақ, орыс, ағылшын, неміс) тілде сөздік баламасының дәл келуі; Мыcалы: Білім – қуат. Знание – сила. Knowledge is power. Бұл мәтелде 3 тілдегі сөздік баламасы және де мағынасы дәл келіп тұр. Бұл синонимикалық мәтелдер, яғни аудару барысында тiкелей аудару арқылы аударылған, мағыналары да, сөздерi де бiрдей. Бұндай ұқсас синонимикалық мақал-мәтелдердi шетел тiл меңгеруде қолдану өте қолайлы. Екінші мысал: Бір қарын майды бір құмалақ шірітеді. Паршивая овца всё стадо портит. One drop of poison spoils the whole tun of wine. 267 Ал бұл мәтелде3 тілдегі сөздік баламасы әр түрлі, бірақ мағынасы бір. АДАМ және ОНЫҢ ҚАСИЕТI (ЧЕЛОВЕК и ЕГО КАЧЕСТВА HUMAN BEING and HUMAN NATURE туралы 1) Әр елдің салты басқа, иттері қара қасқа. Сколько стран, столько обычаев. Every country has its customs. 2) Сырты жалтырауықтың іші қалтырауық. Наружность обманчива. Appearences are deceptive – never judge from appearence. ҒЫЛЫМ- БIЛIМ (ЗНАНИЕ и НАУКА KNOWLEDGE and SCIENCE туралы 1) Бiлiм – қуат. Знание – сила. Knowledge is power. 2) Өмір бойы үйрен. Век живи – век учись. Live and learn. 3) Ақылды көндім десе, ақымақ жеңдім дейді. Дурак считает себя умным, а умный признаёт глупцом. The fool does think he is wise, but the wise man knows himself to be a fool. ДЕНСАУЛЫҚ (ЗДОРОВЬЕ HEALTH туралы 1) Денсаулық – зор байлық. Здоровье дороже богатства. Good health is above wealth 2) Демі бардың емі бар. Чем ушибся, тем и лечись. Take a hair of the dog that bit you. 3) Тазалық бар жерде денсаулық бар. Чистота – залог здоровья. If each would sweep before his own door, he should have a clean city. 4) Кесел батпандап кіріп, мысқалдап шығады. Здоровье выходит пудами, а входит золотниками. Agues come on horseback but go away on foot. Мақал-мәтелдерге тән көркемдiгi, ырғақты суреттеуi арқылы олар өте тез есте сақталып, ағылшын тiлiн үйретудiң әр түрлi аспектiлерi мен кез-келген басқа мақсат үшiн иллюстрация ретiнде қолданыла алады. Мағыналары бiр төрт фразаны төрт тiлде салыстыру қандай болса да тақырыпта әңгiме жүргiзуге мүмкiндiгiн бередi. Бұл қысқа нақыл сөздердiң терең мағынасы оқушылардың ой өрiсiн кеңейтiп, дамытып қана қоймай, өзiнiң тәрбиелiк маңыздылығымен құнды болып табылады. Мақал мен мәтелдердiң мағыналық кең диапазонына байланысты оларды оқушылар мен студенттермен жұмыс iстеуде ғана емес, сонымен бiрге тiлдi өз бетiмен меңгеруге бел байлаған адамдарға да қолдануға болады. жүктеу/скачать 5.25 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|