Тәжірибелік жұмыс № 5,6
Тақырыбы:
«Өзеннен су алу мақсатында ауылшаруашылық өнімдерін суландыру»
Тапсырма:
1. Дренаж түрлерін ажырата білу, негізгі түсініктемелерін көшіру
2. Суару жүйесі қойылатын негізгі талаптар
3. Ашық-атыз жүйесі суретін салу
4. Есеп.
Саратов облысы, Аткар ауданының Ленин колхозында көлемі 252 га жерде ауыл шаруашылық дақылдарын суаруды ұйымдастыру қажет.
Учаске Малиновка өзеніне жақын маңда орналасқан. Учаскіде 6-егісті мал азықты ауыспалы егіс орналасқан. Саратов облысының климаты құрғақ жазбен және қатал қыспен сипатталады. Қыста топырақ 1,5 м тереңдікке дейін қатады. Қарлы жамылғы 0,4 м. дейін жетеді. Аязсыз уақыт 200 күн. Жауын-шашынның орташа есеппен жылдық түсуі – 140 мм. Салыстырмалы ауа ылғалдылығы 54—55%. Жыл сайын мамырдан бастап қыркүйекке дейін жылы жел үрлейді. Жазда топырақ қатты құрғайды.Үстіңгі жағынан топырақ балшық аралас, бірақ жер асты сулармен көп мөлшерде суарылған болып келеді. Грунттық сулар топырақтан 20 м тереңдікте жатады. Ауданның табиғи шарттары егіс шаруашылығы үшін және жерді суландыру үшін қолайлы.
Жер суландырудың қайнары ретінде өзеннің жарамдылығын бағалау.
Судың қажетті максималды шығыны Qmax (л/c) мына формула арқылы анықталады:
мұнда q — есеп айыратын ордината, л/c - га ;
ωуч.н. — нетто учаскесінің ауданы, га ;
η — к.п.д. жер суаратын жүйе көлемі.
Есеп:
1. 240 га көлеміндегі учаскені суландыруға кететін су мөлшерін анықтау.
Берілген :
ωуч.б. = 240 га;
q = 0,5 л/с-га;
η= 0,8;
к.з.и.=0,9.
Суарылатын учаске көлемі:
ωуч.н. = ωуч.б.*к.з.и.
Суару үшін 135 л/с су қажет, ал Малиновка өзенінің шығыны 800 л/с. Демек, әр жылға өзеннің суару көлемі жеткілікті болып табылады.
Кесте 1. Мал азықтық егістік айналымдағы әр дақыл үшін суару мөлшерлері
Дақыл
|
Дақыл үшін егіс саны
|
Суару саны, мерзімі және мөлшері
|
Жалпы суару мөлшері, нетто, м3/га
|
Суару №
|
Егу мөлшері, нетто, м3/га
|
Суарудың орташа күні
|
Көпжылдық шөптер
|
2
|
1
|
500
|
20.05.
|
2800
|
2
|
600
|
10.06.
|
3
|
700
|
01.07.
|
4
|
1000
|
20.07.
|
Мал азықтық және қант қызылшасы
|
1
|
1
|
500
|
20.06.
|
1600
|
2
|
600
|
10.07.
|
3
|
500
|
01.08.
|
Сүрлемге және астыққа жүгері
|
1
|
1
|
500
|
15.07.
|
2900
|
2
|
600
|
01.07.
|
3
|
800
|
20.07.
|
4
|
1000
|
10.08.
|
Күздік арпа+көпжылдық шөптер
|
2
|
1
|
700
|
20.05.
|
2300
|
2
|
1000
|
15.06.
|
3
|
600
|
10.07.
|
Тәжірибелік жұмыс № 7,8
«Малазық ауыспалы егіс дақылдарын суару графигін құрастыру»
Суару ұзақтығы Тп (тәулік) келесі формула бойынша анықталады:
Т – суару арасындағы мерзім;
n – ауыспалы егістіктегі егіс саны.
Малазықтық ауыспалы егіс дақылдарының дұрыс суару мөлшерлерін анықтау үшін дақыл арасында тепе-теңдік сақтау керек:
мұнда: Тк – ауыспалы егістің бір танап көлемін культивациялау уақыты;
ωп – ауыпалы егіс танабының көлемі, га;
ωс – культивациядағы трактордың тәулік өндірісі, га. (8-16 га);
nт – біруақытта жұмыс істейтін тракторлар саны.
Су шығынын Q (л/га) келесі формула бойынша анықтайды:
m – суару мөлшері, м3/га;
n – ауыспалы егісте дақыл алып жатқан танап саны;
ω – танаптың жалпы көлемі, га;
86,4 – су шығынын м3 л/с ауыстыру коэффициенті
Достарыңызбен бөлісу: |