Генетика пәні; тұқым қуалаушылық пен өзгергіштікті зерттеудің негізгі аспектілері
Жасушалық бөліну түрлері, митоз бен мейоздың негізгі айырмашылықтары
жүктеу/скачать 461.52 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 22.Дара жынысты организмдерде жыныстық жасушаларды қалыптастыру мерзімдері мен механизмдері Гамета
| Жасушалық бөліну түрлері, митоз бен мейоздың негізгі айырмашылықтары.
Жасушаның бөлінуінің төрт негізгі жолы бар: тура екілік бөліну, амитоз, митоз, мейоз. Тікелей екілік бөліну прокариоттарға (бактериялар мен цианобактерияларға) тән. Бактерия жасушасында бір дөңгелек ДНҚ молекуласы болады. Жасушаның бөлінуіне дейін ДНҚ екі еселенеді. Алынған бірдей ДНҚ молекулалары цитоплазмалық мембранаға (ЦПМ) бекітіледі. Бөліну кезінде ЦПМ екі ДНҚ молекуласының арасында өсіп, жасушаны екіге бөледі. Митоз және мейоз бөліну саны бойынша ерекшеленеді (бірінші жағдайда ол бір, ал екіншісінде екі). Митоздың нәтижесінде екі диплоидты бөлшек пайда болады. Мейоз төрт гаплоидты жасуша түзеді. 22.Дара жынысты организмдерде жыныстық жасушаларды қалыптастыру мерзімдері мен механизмдері Гамета (грек, gametos — жыныс клеткалары, грек, gamete — әйел, gametes — еркек) — аталық (сперматозоид) және аналық (овоцит) жыныс жасушалары. Соматикалды жасушалардың басқа сорттармақтарымен салыстырғанда гаметалардың біркатар ерекшеліктері болады. Олардың ең бастысы — ядродағы хромосомалардың гаплоидті жиынтығы, ол әрбір организмге тән зиготалардағы хромосомалардың диплоидті санының қалпына келуін қамтамасыз етеді. Шынымен, 23 хромосомалы жұмыртқа жасуша сперматозоидпен ұрыктанғанда, 46 хромосомасы бар зигота түзіледі. Ол адамдардың соматикалық жасушаларына тән. Жыныс жасушаларының түзілу процесі гаметогенез болып табылады. Жасушаның бөлінуі организмдердің өсуі, дамуы және көбеюінің негізі болып табылады. Мейоз және митоздың рөлі. Жыныс жасушаларының пайда болу процесі – гаметогенез. Өсімдіктер мен жануарлардың жыныс жасушаларының түзілу жолдары әртүрлі. Өсімдіктерде жыныс жасушалары соматикалық жасушалардың бөлінуінен, басқа жолмен, митоздан пайда болады. Жануарларда митоздан басқа мейоз да болады. өсімдік гаметогенезі. Гамета түзілу процесінің өзінен бұрын аталық жыныс мүшелерінде микроспоралар түзіледі. Аталық жыныс жасушаларының түзілуі аналық жасушаның митоз жолымен бөлінуімен тікелей байланысты. 23.Генетикалық және эволюциялық көзқарасы бар партеногенез феномені. Бірнеше организмдердің өмірлік циклінде партеногенетикалық және еркін өсіп келе жатқан ұрпақтардың кезектесуі, мұндай гетерогонияның экологиялық рөлі. Популяциялар генетикасы. Эволюциялық теорияны генетикамен байланыстыра отырып зерттеген, орыс генетигі С. С. Четвериков (1882-1959) болды. Ол эволюциялық дамудың негізгі элементтері популяциядан басталатынын дәлелдеді. Фенотиптері біркелкі өсімдіктер мен жануарлардың табиғи популяцияларына жасалынған генетикалық зерттеулер, популяция рецессивті мутацияларға толы болатынын дәлелдеді. Сонымен, эволюцияның қоры популяцияда рецессивті ген түрінде болады. Партеногенез - бұл еркек жыныс жасушасынан генетикалық үлес қоспай, ересек адам болып қалыптасқан немесе дамымай ұрғашы жыныс жасушасынан эмбрионның пайда болуы. Көптеген жағдайларда аталық жыныс жасушаларының ұрпақты болу процесіне қатысуы болмайды. Партеногенез жолымен ұрпақтар пайда болатын қос жынысты түрлерде олар жалпы партеногенетикалық аналықтарды тудырады. Жаңа туып келе жатқан бір жынысты тектілер фенотиптік және генотиптік тұрғыдан екіжынысты конгендерден өзгеше болуы мүмкін. Бұл партеногенетикалық тұқымдарды тудыруы мүмкін бірнеше механизмдер бар. Кейбір басқа балықтар жыныстық және партеногенетикалық көбеюді кезектестіре алады. жүктеу/скачать 461.52 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|