Генетика пәні; тұқым қуалаушылық пен өзгергіштікті зерттеудің негізгі аспектілері
Жынысты қалыптастырудың генотиптік және фенотиптік механизмдері
жүктеу/скачать 461.52 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Генотиптік әдіс
- Фенотиптік әдіс
- Жыныстық хромосомалар мен аутосомалар ұғымы.
| Жынысты қалыптастырудың генотиптік және фенотиптік механизмдері.
Генотиптік өзгергіштік — популяциядағы дарақтар құрылымын генетикалық өзгешелікпен қамтамасыз етуші фенотиптік вариансаның бөлігі. Генотиптік варианса дарақтар тобын генетикалық əртүрлілікпен қамтамасыз етеді. Тұқым қуалайтын генотиптік өзгеріштіктің фенотиптік өзгеріштікке қатынасы - тұқымқуалаушылықтың коэффициентін көрсетеді. Фенотип пен генотиптің арақатынасының маңызды айырмашылығы - фенотиптің арақатынасы - белгілі бір белгінің көрінетін өрнегін көрсететін ұрпақтардың салыстырмалы саны немесе үлгісі, ал генотип арақатынасы - генетикалық конституцияға сәйкес ұрпақтардың бөліну үлгісі. Жынысты анықтаудың 2 әдісі бар: генотиптік әдіс және фенотиптік әдіс. Генотиптік әдіс – ұрпақ жынысты ұрықтану кезінде жұмыртқа жасушасының ұрықтануынан және зиготаның қалыптасуынан гаметалардың генетикалық материалы арқылы анықталады. Дамудың келесі сатыларында дара жынысы өзгермейді. Фенотиптік әдіс – жыныс зиготаның хромосомалық жиынтығымен емес, ағзаның қоршаған орта жағдайымен анықталады. Кейбір жорғалаушылардың жынысы, мысалы, қолтырауынның жынысы жұмыртқа дамитын температураға байланысты. Өздерің білетіндей, адам организмінде 46 хромосома болады. Жыныстық хромосомалар мен аутосомалар ұғымы. Жыныстық хромосомалар - құрылымы мен қызметтері аутосомдардан айрықша хромосомдар жұбы және олар жынысты анықтайтын генетикалық механизмге қатысты. Аутосомалар— дара жынысты жануарлар мен өсімдіктер жасушалары ядроларындағы жыныс хромосомаларынан басқа жұп дене хромосомалары (жыныссыз хромосомалар) Әрбір аутосома мыңдаған гендерді сақтайды, олардың әрқайсысы организм жасушаларында ерекше қызмет атқарады . Қалыпты жағдайда әрбір хромосома түрдегі жеке адамдар арасында ортақ пайдаланылатын «карта» бойынша жүреді. Бұл жасушаларға белгілі бір генді білдіргісі келгенде ген экспрессиясын қай жерден бастау керектігін «білуге» мүмкіндік береді.Екіншіден, Autosome қандай көрінеді? Автосомалар қызыл қораптың ішінде және сандармен белгіленген. Жыныс хромосомалары қызыл қораптың сыртында және X және Y әріптері берілген. Бұл кариограмма еркектікі, өйткені еркектерде бір Х және бір Y, ал әйелдерде екі Х хромосома бар. Біздің жұпталған аутосомалар 1-ден 22-ге дейін нөмірленген.Қарапайым, аутосомалар мен хромосомалардың айырмашылығы неде?Аутосомалар - бұл жеке адамның жынысын анықтайтын ешқандай гендері жоқ хромосомалар . Жыныс хромосомаларында жынысты анықтайтын гендер бар (бірақ жыныстық қатынасқа қатысы жоқ көптеген басқа гендер де болуы мүмкін). Бір жұп жыныстық хромосома бар (сүтқоректілерде X және Y); қалғандарының барлығы (адамда 22 жұп) аутосомалар болып табылады. жүктеу/скачать 461.52 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|