Грамматикасы



бет86/153
Дата01.03.2024
өлшемі1.05 Mb.
#493877
1   ...   82   83   84   85   86   87   88   89   ...   153
dokumen.pub 9786012473537

Заттанған етістіктің


күрделі бастауыштың құрамында келуі
Әдетте негіз етіс конструкциясынан кейін заттанған етістіктің
«to» шылауы түсіп қалса да, ырықсыз етістен кейін заттанған етістік «to» шылауымен келеді.
We saw children play in the garden (Біз балалардың бақта ойнағанын көрдік).
The children were seen to play in the garden (Балалардың ойнап жүргені көрінді).
Соңғы сөйлемнің бастауышы – күрделі. Бұл конструкция сөй­ лемнің бастауышы қызметін атқарып тұр және бастауыш ырықсыз етістен кейін келген зат есім (немесе есімдік) мен заттанған етіс­ тіктің тіркесі арқылы жасалып тұр. Бұл конструкцияның екі элементі бір­бірінен алшақ тұрғанмен, өзара тығыз байланысып, бір синтаксистік бірлік құрайды. Яғни, бұл сөйлемдегі («The
children to play in the garden» деген тіркес «were seen» баян­ дауышына күрделі бастауыш болып тұр. Бұл «What was seen іs children playing in the garden» дегенді білдіреді.
Күрделі бастауыш мынадай сөздермен тіркесіп келеді:

  1. рұқсатты, өтінішті, бұйрықты, іс­әрекетті орындауға итер­ мелеуді білдіретін «allow, permit, order, force, make, request, mean, intend» т.б. етістіктермен келеді.

The students are allowed to use a dictionary in transla­ tion the text (Мәтінді аударғанда студенттерге сөздікті пайдалануға рұқсат беріледі).
We were made to do the task in written form (Бізге тапсырманы жазбаша орындаттырды).

  1. сезімді білдіретін «see, hear, feel, notіce» т.б. етістіктермен келеді.

She noticed the dog chase a cat (Ол иттің мысықты қуғанын байқады).
We heard somebody cry (Біз біреудің жылағанын естідік).

  1. адамның ақыл­ой танымын білдіретін «expect, know, belіeve, thіnk» етістіктермен келеді.

The weather was expected to be fine the next day (Келесі күні ауа­райы жақсы болады деп күтілді).
Many scientists were believed to take part in the work of the conference (Конференция жұмысына көптеген ғалымдар қатысады деп тұжырым жасалған болатын).

  1. «say, report» т.б. бір нәрсе жайлы «хабарлау, айту» деген мағынаны білдіретін етістіктерден кейін келеді.

The air is said to be very polluted (Ауа өте ластанған дейді). The presidents are reported to sign an agreement betweeen two countries (Президенттердің екі ел арасындағы келісімге қол қойғанын хабарлайды).
Күрделі бастауыш әдеби, ресми тілде және газет мақалала­ рында кеңінен қолданылады.
It was reported that 75% of electorates took part in the elec­ tion (Сайлауға 75 пайыз сайлаушылардың қатысқанын хабарлады).


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   82   83   84   85   86   87   88   89   ...   153




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет