І-ші деңгей Санитарлық микробиологияның даму тарихы туралы жазыңыз. Санитарлық микробиологияға пән ретінде түсіндірме айтып беріңіз
Гигиена мен санитария ғылымдарының дамуына үлесін қосқан ғалымдарды тізбектеңіз
жүктеу/скачать 221.53 Kb.
|
| 10. Гигиена мен санитария ғылымдарының дамуына үлесін қосқан ғалымдарды тізбектеңіз.
• Гигиенаның эмпирикалық дамуы кезеңінде адамдар инстинкт арқылы өздерінің денсаулығын және өмірін сақтауға тырысты. Археологиялық зерттеулер мен қазбалар ежелгі дәуірден бастап адамдардың денсаулықты сақтау жөніндегі ережелерді білгендігін және де тамақтануға, жек бас гигиенасына, тұрмыс жағдайларына көп көңіл бөлінгенін анықтады. Б.з.б. 1500 жылы Мысырда,Хорезмде тазалық сақтау шаралар қолданылған. Адам денсаулығын жақсартып, нығайтатын-таза ауа мен су екенін, табиғи факторлардың адам денсаулығына әсерін сипаттайтын « Ауа, су және елді-мекендер туралы» еңбегінде ежелгі грек дәрігері Гиппократ атап көрсеткен. Гиппократтың сол көзқарасын ортағасырлық ғұлама ғалым Әбу әли ибн Сина жалғастырды. Оның әлемге әйгілі «Дәрігерлік ғылымның каноны» деген энциклопедиялық еңбегінде денсаулықты күні бұрын сақтап,дұрыс тамақтана білудің теориялық негіздері баяндалған . Сол кездері Үргеніш,Самарқанд,Отырар,Тараз т.б. қалаларда мал сою,сүт сату, балық сақтау,ауыз суды тазарту істеріне жергілікті билік органдары тарапынан бақылау жасалып отырған. ХІХ ғасырдың орта кезінде гигиенада қоршаған ортаны зерттеудің экспериментальді және статистикалық әдістері қолданыла бастады. Бұған биология,физика,физиология және т.б. Ғылымдардың дамуы әсер етті.Бірақ ең басты рөлді жұқпалы аурулар қоздырғыштарының адам ағзасына ену жолын зерттеген және олармен нәтижелі түрде күресуге мүмкіндік берген Л.Пастер,Р.Кох,Н.Ф.Гамалей,И.И.Мечников т.б. Ғалымдардың ашқан жаңалықтары атқарады. Экспериментальді гигиенаның дамуына көп үлес қосқан М.Петенкофер болды.Ол өзінің көп жылғы лабораториялық және статистикалық зерттеулерінің нәтижесінде гигиенаны нақты ғылымға айналдырды.Осы кезеңде көп елдерде бірінші қоршаған орта факторларын зерттеумен айналысатын гигиеналық басқармалар,лабораториялар пайда болжды. Қазақ жерінде тазалық сақтау туралы мағлұматтар ертеден белгілі. Атап айтқанда ХҮ ғасырда жазылған Ө.Тілеуқабылұлының «Шипагерлік баян» атты энциклопедиялық қолжазбасында халық медицинасы,адамның он екі мүшесін күту,тазалық сақтау туралы көп мәліметтер келтірілген. Х.Досмұхамедұлының «Оқушылардың саулығын сақтау» ,«Адамның тән тіршілігі» атты еңбектерінде берілген. Қазақстанда гигиеналық зрттеулер 1925 жылы Қызылорда қаласында Өлкелік санитарлық бактериология институты ашыоғаннан кейін басталып,Қазақ ұлттық мемлекеттік медицина университетінің санитарлық гигиеналық факультетінде,Семей,Ақтөбе,Қарағанды,Астана қалаларындағы медицина университеттерінің гигиена кафедрасында дамытылды. Қолданбалы гигиена немесе санитария Ғылыми немесе теориялык гигиенанын талаптарын санитарлык зандар мен 4. Ө - сымалда Сани аукатын. бакылаулар аркылы практикада iске асырумен айналысады. Гигиена жеке ғылым ретінде XIX ғасырдың ортасында ка- тыруга да ендел лыптасты. Гигиенанын дамуына үлес коскан отандық ғалымдар: А.Н. Доброславин (1842 -1889) жалпы әскери және тагамдык гигиена саласынын iрi маманы, орыстардын гигиеналык мекте- бiн калаган, медико-хирургиялык академиянын гигиена кафед- расынын 1-меңгерушiсi. Ол тагамдык енiмдердiн (азық - түлік- тердiн ) тагамдык кундылыктарын зерттейтiн зертхана ашты. Сани гиеналы ЖИЫНТЫ санитар Сани расын - Ф.Ф. Эрисман (1842-1915) - Ресейдегі ғылыми гигиенанын негiзiн салушы, МГУ гигиена кафедрасынын профессоры. Ре- сейдегi алгашкы тагамдык енiмдер экспертизасы және олардын Фильсификациясымен күресу әдістерін өндеуге арналган сани- тарлы-эпидемиологиялык стансаны (1891) ұйымдастырды. Л.В. Хлопин (1863-1923) Ұлы Ресейлік врач-гигиенист, әсерін з Сани сы фра ластану басталд робиоло "Основы гигиены" кітабының және "Тағамдык енiмдер және сусындарды зерттеу әдiстерi" нұскауының авторы. Тағам гигиенасына сонымен катар М. Н. Шейерникова (1870- рым-кат Санитар және ба 1939), А.А. Покровский, К.С. Петровский, О.П. Молчанов, А.Н.Уголев, т.б. орасан зор үлестерiн коскан. Сан Тағам гигиенасы тагамдык енiмдердiн санитарлык та- залығын сақтау және өндiрiстiк шикiзаттардын кауiпсiздiгiн камтамасыз ету, оларды өндеу, когамдык тамактану орындары- на таркату жағдайлары және халыктын сауықты тамақтануы жайындагы гылым. Тамак гигиенасы жалпы гигиенанын бiр саласы болып табылады. жүктеу/скачать 221.53 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|