І тарау. Жас ұрпақҚА Ұлттық ТӘрбие берудің Әдіснамалық негіздері 1 Ұлттық тәрбиенің көздері
Бақылау сұрақтары мен тапсырмалары
жүктеу/скачать 417.2 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 1.7 Жалпыадамзаттық және ұлттық құндылықтар – студент тұлғасының құндылық бағдарын қалыптастырудың негізі
| Бақылау сұрақтары мен тапсырмалары:
1.«Сана», «өзіндік сана», «этникалық сана», «ұлттық сана» ұғымдарының мазмұнын айырмашылықтары арқылы ашып көрсетіңіз. 2. «Менің адамзат тарихындағы алатын орным» атты тақырыпқа эссе жазыңыз. 3.Ұлттық сананың ұлттың, халықтың және жеке адамның дүниетанымының құрамдас бөлігі екенін дәлелдеңіз. 4. Тұлғаның ұлттық санасын қалыптастыруға жаһандық үдерістердің әсерін өзіңізге қатысты ашыңыз. Әдебиеттер 1. Әлемдік тарихи ой: - Астана: Фолиант, 2006. - 607 б. 2. Қалиев С. Қазақ тәлім- тәрбиесі. Оқу құралы. – Алматы: Санат, 1995. –352 б. 3. Абай Құнанбаев. Шығармалары. Екі томдық. 1 том. – Алматы: Жазушы, 1968. -320б. 4.Салғараұлы Қойшығара. Қазақтың қилы тарихы: роман-эссе.- Алматы: Жалын, 1992.- 304 бет. 5. Айталы А. Ұлттану. Оқу құралы. - Алматы: Арыс, 2000. - 226 с.; - 2-ші бас. - Алматы: Арыс, 2003. - 226 с. 1.7 Жалпыадамзаттық және ұлттық құндылықтар – студент тұлғасының құндылық бағдарын қалыптастырудың негізі Құндылық категориясы адам әлемі мен қоғамға ғана қолданылады. Бұл ұғымның адамнан тыс және адамсыз болуы мүмкін емес, себебі «құндылық» ұғымы заттар мен құбылыстардың адамзаттық мәніне ие. Олай болса, құндылықтар әлем мен адамға қатысты әлеуметтік үдерістермен өндірілген маңызды жағдайлар мен құбылыстар. Ол қоғамда әлеуметтік, саяси, экономикалық қатынастарға байланысты орнығып, бекітіледі. Сонымен қатар құндылық - әлеуметтік субъектіге, оның қажеттіліктері мен қызығушылығын қанағаттандыру тұрғысынан алғанда маңызы бар материалдық немесе идеалдық заттар. Сондықтан құндылықтар әлемі, кең мағынада, мәдениет әлемі, бұл адамның рухани іс-әрекет саласы, оның адамгершілік санасы, тұлғаның рухани байлығының бағасы мен өлшемі болып табылады. Тарихқа үңілсек, құндылықтар туралы алғашқы түсінік сонау антика заманында өмір сүрген ежелгі грек ғалымдарынан бастау алады. Сократ «құндылық - адамның өмірді бағалауы», Платон «құндылық - өмір сүру», Аристотель «құндылық – адамның даналығы, яғни қандай да болмасын құнды нәрсені таба білуі» деп есептесе, Ф.Ницше құндылықты мәндік категория емес, тек бағалау немесе субьектінің әлемді тануындағы ішкі тәжірибесі деп пайымдайды. Тарихи дәуірде өмірдің әр кезеңіне байланысты қоғамның мақсатына қарай құндылықтарға деген көзқарастар өзгеріп отырған. Қ.А.Иассауи мұсылман философиясының адамгершілік құндылықтарын (адамгершілік, кісілік һәм имандылық және т.б. қасиеттер) әлемдік деңгейге көтеріп, адамды тәрбиелеудің алтын діңгегі деп есептесе, Әл Фараби рухани құндылықтардың ішінен «қайырымдылық» феноменін ерекше атап көрсеткен. «Құндылық» сөзінің екі жақты тілдік мағынасы (объекті құндылықтардан тұра ма, әлде объект дегеніміздің өзі құндылық па?) кездеседі: бірінші жағдайда, заттық құндылық, ол заттардың табиғи қажеттілігі, еңбектен шыққан өнімнің өзіндік құны, әлеуметтік игілік, ғасырлар бойы қалыптасқан мұра, ғылыми ақиқаттың теориялық маңызы және практикалық пайдасы, табиғи және қоғамдық объектілердің эстетикалық қасиеттері; екінші жағдайда, субъективті, яғни сана құндылығы, ол жақсылық пен жамандық, әділеттілік пен әділетсіздік, әдемілік пен ұсқынсыздық, нормалар мен қағидалар, идеал туралы нормативті түсініктер формасында айқындалатын қоғамдық ой, қоғамдық сұраныс пен баға беру, мақсат және оған жетудің жолдары. Философтар заттық және субъективтік құндылықты адамның дүниеге қатынасының екі жағы: объектісі әрі субъектісі ретінде қарастырады. Демек заттық құндылық баға берудің объектісі болса, субъективтік құндылық олардың өлшемі мен әдісі. Құндылық көпмағыналы пәнаралық сипаттағы ғылыми ұғым әр түрлі ғылым салалары тұрғысынан түсіндіріледі: қазақ тілінің түсіндірме сөздігінде, құндылық - нарқы жоғарылық, қымбаттылық, бағалылық, заттың маңызын, мәнділігін, пайдалылығын, қажеттілігін, керектігін білдірсе; орысша-қазақша сөздікте құнды зат, мәнділік, қазына, байлық деп аударылады; жүктеу/скачать 417.2 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|