Ибб сессия нжгадс

3. **Қатысу жəне тиесілілік**: Инклюзивті білім беру əрбір оқушы өзін
мектеп қауымдастығының бір бөлігі ретінде сезінетін ортаны құруға
бағытталған. Бұл оқу жəне сыныптан тыс іс-шараларға белсенді
қатысуды қамтиды.
4. **Индивидуалды тəсіл**: Білім беруде əрбір оқушының жеке
қажеттіліктері, қабілеттері мен қызығушылықтары ескерілуі керек. Бұл
жеке білім беру жоспарларын, мамандандырылған көмек пен қолдауды
қамтуы мүмкін.
5. **Ынтымақтастық**: Тиімді инклюзивті білім беру мұғалімдер,
ата-аналар, мамандар жəне оқушының өзі арасындағы ынтымақтастықты
қажет етеді. Ең жақсы нəтижеге жету үшін білім беру үдерісінің барлық
қатысушыларының бірігіп жұмыс істеуі маңызды.
Бұл принциптер əртүрлілікті қолдайтын жəне барлық студенттердің білім
беру процесіне толық қатысуына ықпал ететін білім беру ортасын құруға
бағытталған.
2
2
8
Мектепке дейінгі жастағы қабылдаудың дамуы перцептивті əрекетін
сипаттаңыз.
1. **Қабылдауын дамыту**: Мектепке дейінгі жаста балалардың
сенсорлық қабілеттері белсенді түрде дамиды. Пішіндерді, түстерді,
өлшемдерді, дыбыстарды жəне иістерді ажыратуды үйренеді. Қабылдау
анағұрлым сараланады жəне ұйымдастырылады, бұл балаларға қоршаған
əлемді жақсы түсінуге мүмкіндік береді.
2. **Зейіннің дамуы**: Бұл кезеңде балалардың зейінінің көлемі мен
тұрақтылығы артады. Балалар белгілі бір тапсырмаларға зейін қоя
бастайды жəне ұзақ уақыт бойы зейінін сақтай бастайды. Дегенмен,
мектеп жасына дейінгі балалардың назары негізінен еріксіз болып қалады
жəне заттардың жарықтығы мен жаңалығына байланысты.
3. **Есте сақтаудың дамуы**: Мектепке дейінгі жаста есте сақтау екі
бағытта дамиды: есте сақталатын материалдың көлемін жақсарту жəне
оны есте сақтау ұзақтығын арттыру. Алғашында балалардың жарқын
жəне эмоционалды маңызды оқиғаларды еске түсіргенде, еріксіз есте
сақтау қабілеті басым болады. Ерікті есте сақтау бірте-бірте дамиды, ол
саналы күш-жігерді қажет етеді.
4. **Ойлауды дамыту**: Мектеп жасына дейінгі балалар
көрнекі-тиімділіктен көрнекі- бейнелілікке, содан кейін сөздік-логикалық
ойлауға көшеді. Балалар есептер шығару үшін белгілер мен бейнелерді
қолдана бастайды жəне жалпылау жəне жіктеу қабілетін дамытады.
Ойлау икемді жəне шығармашылық болады.
5. **Сөйлеуді дамыту**: Мектеп жасына дейінгі балалардың сөйлеуі
қарқынды дамып, танымдық əрекеттің маңызды құралына айналады.
Балалар сөздік қорын молайтады, сөйлемдерді грамматикалық тұрғыдан
дұрыс құрастыруға үйренеді, сөйлеу əрекетін жоспарлау жəне реттеу
үшін қолдана бастайды.
6. **Қиялды дамыту**: Мектеп жасына дейінгі балалардың танымдық
іс-əрекетінде қиял маңызды рөл атқарады. Ол ойында, ертегіде жəне
шығармашылық əрекетте дамиды, бұл абстрактілі ойлау мен
шығармашылық қабілеттердің дамуына ықпал етеді.

Танымдық дамудың бұл аспектілері өзара байланысты жəне бір-біріне
қолдау көрсетеді, мектептегі табысты оқуға жəне одан əрі
интеллектуалды дамуға негіз жасайды.
2
2
9
Мектепке дейінгі жастағы қалыпты дамушы баладағы элементтерді
көрсетіңіз.
2
2
10
Аутизм бала мен сау баланың даму ерекшеліктерін салыстырыңыз.
1. **Физикалық даму**:
- **Нейротиптік бала**: Физикалық дамуы жас нормаларына сəйкес
келеді, қозғалыс
белсенділігі мен қозғалыстарды үйлестіру дəйекті түрде дамиды.
- **Аутизмі бар бала**: моториканың дамуында кешігулер немесе
айырмашылықтар болуы
мүмкін, соның ішінде өрескел (мысалы, жүгіру, секіру) жəне жақсы
(мысалы, объектілерді манипуляциялау).
2. **Когнитивті даму**:
- **Нейротиптік бала**: когнитивті даму жады, зейіні жəне логикалық
ойлауы жақсара
отырып, жасына сəйкес келеді.
- **Аутизмі бар бала**: когнитивті даму біркелкі болмауы мүмкін; Кейбір
балалар кейбір
салаларда қалыпты немесе тіпті ерекше қабілеттерін көрсетеді, ал
басқаларында айтарлықтай қиындықтарды бастан кешіреді (мысалы,
əлеуметтік өзара əрекеттесу немесе бейімделу дағдылары).
3. **Эмоционалды даму**:
- **Нейротиптік бала**: өзін-өзі тануды, эмоцияны білдіру жəне түсіну
қабілетін дамытады,
эмоционалды тұрақтылықты дамытады.
- **Аутизмі бар бала**: эмоцияларды тану, білдіру жəне түсіндіру қиын;
қоршаған
ортадағы шамалы өзгерістерге аффективті реакциялар болуы мүмкін.
4. **Əлеуметтік даму**:
- **Невротиптік бала**: Достық орнату жəне қолдау, əлеуметтік
нормаларды түсіну жəне
құрметтеу қабілеті.
- **Аутизмі бар бала**: əлеуметтік қарым-қатынастағы қиындықтар,
соның ішінде
басқалармен байланыс орнату жəне қолдау, вербалды емес белгілерді
(бет-əлпет, ым- ишара) түсіну жəне əлеуметтік нормаларды сақтау.
5. **Сөйлеу əрекеті**:
- **Нейротиптік бала**: Біріктірілген жəне грамматикалық жағынан
дұрыс сөйлеуді, диалог
жүргізіп, əңгімелесушіні түсіну қабілетін дамыту.
- **Аутизмі бар бала**: Сөйлеу кешігумен немесе бұрмаланумен дамуы
мүмкін; Кейбір
балаларда эхолалия (сөздерді немесе сөз тіркестерін қайталау), сөйлесу
үшін сөйлеуді пайдалану қиындықтары немесе сөйлеудің толық болмауы
болуы мүмкін.
6. **Шығармашылық даму**:
- **Нейротиптік бала**: Қиялдың дамуы, шығармашылықтың əртүрлі
түрлеріне

қызығушылық, жаңа ойындар мен əңгімелер ойлап табу.
- **Аутизмі бар бала**: Шектеулі жəне стереотиптік қызығушылықтар
мен ойын, қиялдағы
қиындықтар, қайталанатын əрекеттерге ықтимал берілгендік жəне
қызығушылықтардың тар шеңбері.
7. **Мінез-құлық**:
- **Нейротиптік бала**: Өзгерістерге бейімделу қабілеті, мінез-құлықтың
икемділігі.
- **Аутизмі бар бала**: Қатты мінез-құлық, өзгерістерге бейімделу қиын,
салт-жоралар
мен қайталанатын қозғалыстарға (мысалы, тербелу, қағу) қатысуы
мүмкін.
Бұл айырмашылықтар аутизмі бар балалардың жүйке-психикалық
дамуының бірегей ерекшеліктеріне байланысты жəне оқуға жəне
əлеуметтік бейімделуге жеке көзқарасты талап етеді
2
2
11
Қазақстандағы инклюзивті білім берудің дамыту жолдарына мысал
келтіріңіз.
Қазақстанда инклюзивті білім беруді дамыту ерекше білім беру
қажеттіліктері бар балаларды (БМБ) жалпы білім беру ұйымдарында
құрдастарымен бірге оқыту үшін жағдай жасауға бағытталған бірнеше
негізгі бағыттар мен бастамаларды қамтиды. Қазақстанда инклюзивті
білім беруді дамыту жолдарының мысалдарына мыналар жатады:
1. **Заңнамалық шаралар**:
- инклюзивті білім беруді қолдауға бағытталған заңдарды қабылдау
жəне жетілдіру. 2016 жылы «Қазақстан Республикасындағы баланың
құқықтары туралы» Заң қабылданып, ерекше білім беру қажеттіліктері
бар балалардың жалпы білім беретін мектептерде білім алу құқығын
бекітті.
2. **Педагог кадрларды даярлау жəне олардың біліктілігін арттыру**:
- Мұғалімдер мен педагогикалық қызметкерлерге инклюзивті білім беру
əдістері бойынша курстар мен тренингтер ұйымдастыру, ерекше білім
беруді қажет ететін балалармен жұмыс жасау жəне бейімделген білім
беру бағдарламаларын құру.
- педагогикалық жоғары оқу орындары мен колледждерде инклюзивті
білім беру саласындағы мамандарды даярлауға бағытталған
мамандандырылған курстарды енгізу.
3. **Ресурстық орталықтарды құру**:
- ерекше білім беруді қажет ететін балаларға көмек көрсету үшін
мектептерде түзету-дамыта оқыту бойынша ресурстық орталықтар мен
кабинеттер ашу.
- барлық балалар үшін оқу үдерісінің қолжетімділігін қамтамасыз ету
үшін мектептерді қажетті ресурстармен жəне құрал-жабдықтармен
жабдықтау.
4. **Ата-аналарға арналған ақпарат жəне қолдау**:

- Ата-аналарға ерекше қажеттіліктері бар балалардың құқықтары мен
инклюзивті білім беру мүмкіндіктері туралы хабардарлығын арттыру
мақсатында ақпараттық науқандар мен семинарлар өткізу.
- ерекше білім беру қажеттілігі бар балалардың отбасыларына
консультациялық-психологиялық қызмет көрсетуді ұйымдастыру.
5. **Халықаралық ынтымақтастық**:
- Инклюзивті білім беру саласында халықаралық ұйымдармен өзара
əрекеттесу жəне басқа елдермен тəжірибе алмасу.
- инклюзивті білім беруді дамытуға бағытталған халықаралық жобалар
мен бағдарламаларға қатысу.
6. **Бейімделген оқу материалдары мен бағдарламаларын құру**:
- Ерекше білім беруді қажет ететін балалардың ерекшеліктері мен
қажеттіліктерін ескеретін бейімделген оқу бағдарламалары мен
материалдарды əзірлеу жəне енгізу.
- Білім берудің қолжетімділігін қамтамасыз ету үшін заманауи
технологиялар мен цифрлық ресурстарды пайдалану.
7. **Мониторинг жəне бағалау**:
- Инклюзивті бағдарламалар мен бастамалардың тиімділігіне тұрақты
мониторинг жəне бағалау жүргізу.
- нəтижелерді талдау жəне инклюзивті білім берудің стратегиялары мен
тəсілдеріне түзетулер енгізу.
Бұл шаралар əрбір бала өзінің қабілетіне қарамастан сапалы білім алып,
дамыта алатын қолайлы жəне қолайлы білім беру ортасын құруға
бағытталған.
2
2
12

жүктеу/скачать 4.15 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: