«Инклюзивті білім беру» пәнінен дәрістер жинағы Мамандықтар: 6B01701- Қазақ тілі мен әдебиеті», «6B01704- шетел тілі: екі шет тілі»
дәріс. Қазақстанда инклюзивті білім беру жүйесін құрудың модельдері
жүктеу/скачать 117.56 Kb.
|
| 4 дәріс. Қазақстанда инклюзивті білім беру жүйесін құрудың модельдері
Инклюзивті білім беру маңыздылығы мен оның әлемдегі өзектілігі бірқатар стратегиялық құжаттар арқылы анықтлады: БҰҰ бала құқығы туралы Конвенция, Балаларды қорғау және дамыту жөніндегі Дүниежүзілік декларациясы, Баршаға арналған білім беру жөніндегі Дүниежүзілік декларация, Мүгедектер үшін тең мүмкіндіктерді қамтамасыз етудің стандартты ережелері, Саламан декларациясы, Дакар іс-әрекет негіздемесі, Қазақстан Республикасының Конститутциясы, «Қазақстандағы бала құқығы жөніндегі», «Мүмкіндігі шектеулі балаларға арналған әлеуметтік және медициналық-педагогикалық қолдау туралы», «Қазақстан Республикасында мүгедектерді әлеуметтік қорғау туралы» Қазақстан Республикасының Заңы және т.б.. Инклюзивті білім беру жөнңндегі негізгі идеяның бастауы болған құжат 1948 жылы БҰҰ қабылданған Адам құқығы жөніндегі декларация. Ол құжатта «Білім тұлғаның жан-жақты дамуына және де адам құқығын құрметтеуге бағытталуы тиіс. Білім халықтар арасында достықтың, түсініспеушіліктің, төзімділіктің болуына ықпал етуі тиіс»-деп көрсетілген. Келесі мүмкіндігі шектеулі балалар жайлы қарастыратын құжат, 1959 жылы БҰҰ-ның Бас Ассамблеясында «Бала құқығы декларация» болды.Декларацияда баланың денсаулығы баса мән беріледі, «физикалық,психологиялық, әлеуметтік тұрғыда жетіспеушіліг бар бала міндетті түрде :арнайы күнтәртібімен,біліммен жіне қамқорлықпен қамтамассыз етіліп. Бала міндетті және қолжетімді білім алуға құқылы екендігі. Алған білім арқылы бала, өз жасына сай мәдениеттілікке, өз мүмкініктеріне ие болатындығы» жөнінде сөз қозғалған. Инклюзивті білім болу үшін жолда маңызды құжат 1960 жылы ЮНЕСКО қабылдаған Білім беру саласындағы кемсітушілікке қарсы конвенция болды.Сол құжатқа сәйкес мемлекеттік «кез келген жарғылық ережелерін және кез келген әкімшілік нұсқауларды күшін жоюға міндетті болды және де білім беру саласындағы кемсітушілікке тартудағы кез келген әкімшілік тәжірибесін тоқтатуға ие болды. 70-ші жылдары Мүгедектерге қатысты дүниежүзілік іс-әрекет бағдарламасы бар құрастырылады. 1971, Біріккен Ұлттар Ұйымы (қаулысымен 2856 бекіткен 20 желтоқсанда 1971 БҰҰ Бас Ассамблеясының (XXVI)) Ақыл-есі кем тұлғалардың құқықтары туралы Декларациясын қабылдады. 1975 жылы Мүгедектер құқықтары туралы Декларациясы (Желтоқсан 9, 1975 БҰҰ Бас Ассамблеясында қабылданды. 1981 жылы мүдделері мен мүмкіндіктері шектеулі адамдардың құқықтарын қорғау үшін Біріккен Ұлттар Ұйымының қызметінің нәтижесінде мүгедек жылы деп жарияланып, Мүгедектерге арналғын бағдарлама құрылды. 80 жыл оқу орындарында мүмкіндігі шектеулі балаларға арналған білім беру идеясын қарқынды дамуымен сипатталады болатын. 1989 жылы Бала құқықтары туралы конвенцияны қабылдады, ол конвенцияда қатысушы мемлекет кез келген түрдегі кемсітусіз, әрбір баланың құқықтарын құрметтеу және қамтамасыз ету үшін өзіне міндеттін атқарады. 1990 жылғы наурыз айында Білім туралы Бүкіләлемдік конференциясында Jomtien (Тайланд) іс-әрекет бағдарламасы қабылданды, ол анық іс-қимыл бағыттарын және осы мақсаттарға қол жеткізу үшін іс-шаралар белгілейді, және Баршаға арналған білім жөніндегі Дүниежүзілік Декларацияның бекіткен, студенттердің қажеттіліктеріне сәйкес олардың білім беру жүйесін құру үшін барлық елдер үшін деп аталатын екі құжат мақұлданды. Жоғарыда құжаттарға инклюзивті білім туындауына қажетті шарты болып табылады, онда инклюзивті білім беру басталуы өзі Испания (Саламанка қаласы) қағидаттары туралы «Саламанка дикларациясы қабылдаған ерекше қажеттіліктері бар адамдарға білім жөніндегі Дүниежүзілік конференция өтті 1994жылы ұйымдастырылған болатын. 2000 жылы Дакар, білім беру қызметіне (Дакар Frame workfor Action) тұжырымдамасы қабылданып, Дүниежүзілік білім форумы (Мыңжылдық жоғарыдағыға Goalson білім беруді дамыту) жаңа мыңжылдықтың білім беруді дамытудың негізгі мақсаттарын атап өтті. «Мүгедектердің Халықаралық Есеп беруінде» 40 жылдан астам мүмкіндігі шектеулі бар адамдардың мүгедектігін және емдеулері туралы талдау жасалынды. Мүгедектігі бар адамдардың кемсітушілікке проблемаларды қоғамдық денсаулық сақтау саласындағы оңалту қызметтеріне қолдау болмауы, ғимараттар мен ақпараттық және коммуникациялық технологиялардың қолжетімсіздігі талқыланды. Инклюзивті білім беру мектептер мен басқа да оқу орталықтарының өзгерісті қамтитын процесс анықталады. Оның мақсаты әлеуметтік маргиналдықты жою, теріс көзқарастар мен нәсіліне айырмашылықтар, экономикалық мәртебесі, әлеуметтік мәртебесі, этникалық шығу тегіне, тіліне, дініне, жынысына, жыныстық бағдар мен қабілеті тиісті жауап болмауы салдары болып табылады. Инклюзивті білім беру мәселелеріне тікелей шешімдер «2011-2020 жылдарға арналған Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың мемлекеттік бағдарламасы» бойынша анықталады, ол инклюзивті білім беру келесі мүмкіндіктерді және міндеттерді анықтайды: - мүгедек балаларды оқыту мен тәрбиелеу тең қол жеткізу үшін 3030-жылы мектептерде құрылатын болады (логопедтер мен балаларды психологиялық-педагогикалық қолдау, арнайы жеке техникалық және компенсаторлық құралдардың болуы); - 70% -ға мектептердің жалпы санынан инклюзивті білім беру үшін жағдайлар жасаған мектептердің үлесін арттыруға мүмкіндік береді; - мүмкіндігі шектеулі балаларға арналған «кедергісіз қол жеткізуді» жасайтын мектептердің үлесі, мектептердің жалпы саны - 20%; - инклюзивті біліммен қамтылған балалардың үлесі даму, даму мүмкіндігі шектеулі балалардың жалпы саны - 50%. Осылайша, құқықтық құжаттарды инклюзивті білім беру саласындағы талдау бізге мүмкіндігі шектеулі адамдарға қоғамның көзқарасы әлеуметтік үрдістерді ұйымдастыруға, оларды білім алуға қол жеткізу үшін мүмкіндік берді және берді: Инклюзивті білім берудің қалыптасуы мен дамуы эмпирикалық негізі демократиялық қоғамдардың даму стратегиясы болып табылады. Инклюзивті білім бердің негізгі көзі - мүгедектік, ол жаһандық мәселе. Білім беруді дамыту жаһандық тренді Қазіргі болашақ маман инклюзивті мектепте жұмыс істеуге оқыту проблемасы өте өзекті екенін көрсетеді. жүктеу/скачать 117.56 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|