Ислам тарИхИндәкИ ролу Мө`минләр анасы Ајишәнин
жүктеу/скачать 0.65 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Дахили мүһарибә башлајыр
- Һәгигәт ашкар олду
- Тәлһә вә Зүбеје һәдәфләриндә тәрәддүд едирләр.
Икинҹи мүһарибә башлајырИлаһи! Сән шәһид ол. Чүнки сән адилсән.“Һәким”Тәбәри јазыр: Осман ибни Һәнифин ҝирифтарчылыг хәбәри “Һәким ибни Ҹәбәлә” (Бәсрәнин танынмыш шәхсләриндән бири иди ) јетишди. Бәсрәлиләрлә Абдуллаһ ибни Зүбејрин јанына ҝедиб, мүгавиләјә әсасән Омсанын бурахылмасына тәләб етди. Һәким ибни Ҹәбәлә ахырда бу ҹүмләни дә әлавә етди. Аллаһа анд олсун ! Әҝәр тәрәфдарым олсајды, мүгавиләни поздуғунуза ҝөрә сизинлә мүһарибә едәрдим. Өлдүрүләнләрин интигамын сиздән аларам. Абдуллаһ! Ынди сизин ганыныз бизә һалалдыр. Чүнки сиз бизим гардашларымызы вә ҝүнаһсыз мүсәлманлары өлдүрмүсүнүз. Абдуллаһ! Мүсәлманлары гылынҹдан кеширдәндә Аллаһдан горхмадыныз? Абдуллаһ деди: – Һәким! Биз онлары Османын гатилләринин әвәзинә өлдүрдүк. Һәким деди: – Аллһадан горхун! Онун гәзәбиндән чәкинин! Онларын һеч бири Османын гатили дејилди. Абдуллаһ ибни Зүбејр деди: – Һәким! Бизим ахыр сөзүмүз будур ки, Әли хилафәтдән узаглачмајынҹа онуназадлығын истәмә. Бу вахт Һәким сәмаја үз тутуб деди: – еј адил Аллаһ өзүн шаһид ол! Мән лазым олан нәсиһәти етдим амма онлар ибрәт ҝөтүрмәдиләр. اللهم انک حکم عدل فا شهد Һәким сонра достларына үз тутуб деди: – Мән бунларла мүһарибә етмәји өзүмә вәзифә билирәм. Һәр кәс дөјүшмәк истәмир достларымын ҹәрҝәсиндән узаглашсын. Һәким бу сөзү дејиб, достлары илә Ајишәнин ордусуна һүҹум етди. Беләликлә онлар арасында ганлы мүһарибә баш верди. Һәкимин башы мүһарибәјә гарышдығы вахт Ајишәнин әсҝәрләринән бири гәфилдән гылынҹы онун ајағына вурду. Һәкимин ајағы кәсилди. Һәким кәсилмиш ајағыны әлинә ҝөтүрүб әсҝәрин бојнундан елә вурду ки, әсҝәр јерә јыхылды. Һәким сүрүнә сүрүнә өзүнү әсҝәрин үстүнә атды вә ону өлдүрдү вә сонра әсҝәрин өлүсүнә сөјкәнди. Һәмин вахт бир јолдан кечән ондан сорушд: Һәким ким сәни бу гара ҝүнә гојуб? Һәким деди: – Мәним архамдакы киши. Һәкимин јаралары чох ағыр олдуғундан аз бир мүддәтдән сонра вәфат етди1. Тәбәри јазыр: Ајишәнин ордусу Һәкимин гәтлиндән сонра јенидән Осман ибни Һәнифи өлдүрмәк гәрарына ҝәлдиләр. Осман деди: – Билирсиниз ки, гардашым Сәһл ибни Һәниф Мәдинәнин һакимидир. Әҝәр мәни өлдүрсәниз ода сизин Мәдинәдә ки аиләнизи мәһв едәҹәк. Буна ҝөрә дә онлар Османы өлдүрмәк фикриндән дөндүләр2.
Еј Пејғәмбәр¡-н сәһабәләри намаздан бәрк јапышын(Мүсәлманлар)Биринҹи вә икинҹи муһарибәдә Ајишәнин ордусу галиб ҝәлди вә Бәсрә шәһәрини тамамилә өз әлинә кечирди. Амма сонра шиддәтли вә дахили бир мүһарибә баш верди. Чүнки Тәлһә чалышырды ки, гәләбәдән сонра пиши намазлығы (ки, хилафәт нишанәси сајылырды) әлә кечирсин Зүбејр дә чалышырды ки, бу мәгамы әлдән вермәсин. Беләликлә онлар арасында меһраб вә пиш намазлыг үстә бөтүк бир ихтилаф јаранды. Намазын гәза олмасына аз галмыш Мүсәлманлар фәрјад етдиләр: Намаз, Намаз! Еј Пејғәмбәр¡-ин сәһабәләри намаздан бәрк јапышын. Онун гәза олмасындан горхун! Амма ихтиаф јенә дә давам етди. Ајишә өзү ҝәлиб проблеби һәлл етди. Бир ҝүн Тәлһәнин оғлу пишинамаз, бир ҝүн исә Зүбејрин оғлу пиши намаз олду. Ибни Сәд “Тәбәгат” китабында јазыр: Буна бахмајараг јенә дә ихтилаф һәлл олмады. Биринҹи кимин пишинамаз олмасы һагда ихтилаф дүшдү. Бири меһрабда дурур о бири ону меһрабдан чыхарырды. Ахырда иш пүшк атмагла нәтиҹәләнди. Пүшк атмагда Тәлһәнин оғлу галиб ҝәлди. О намаздаЗүбејрин оғлуну әсәбләшдирмәк үчүн “سال سائل بعذاب واقع” ајәсини охуду 1. Һәгигәт ашкар олдуВај белим сынды“ Зүбејр”Тәбәри Ҹон ибни Гүтадәдән нәгл едир: Мән Зүбејрин јанында идим. Бир атлы ҝәлиб, деди: – Салам олсун сәнә еј Әмир! Зүбејр: Вә әлејкәссалам. Атлы: Әмир! Инди Әлинин ордусу филан јерә јетишди. Амма силаһлары вә әсҝәрләри чох аздыр вә үрәкләриндә горху вар. Ҹон дејир: Әли ™-ын ордусу Бәсрәјә јахынлығына јетишмишди. Бу вахт башга бир атлы ҝәлиб деди: – Салам олсун сәнә еј Әмир: Зүбејр: Әләјкәссалам. Атлы: Әмир Сизә тәрәф ҝәлән бу орду Әлинин ордусудур. Әммар Јасир дә онларын арасында иди. Мән онунла сөһбәт етдим. Зүбејр: Сәһв едирсән. Әммар Әлинин ордусунда олнаналыдыр. Атлы: Әмир Аллаһа анд олсун ки, сәһв етмирәм Әммар Әлинин ордусундадыр. Зүбејр: Аллаһа анд олсун! Аллаһа Әммары Әлинин ордусунда гәрар вермәмәлидир. Атлы: Аллаһ шаһиддир ки, Әммар Әлинин ордусунда иди. Нәһајәт Зүбејр нә гәдәр инкар етдисә, атлы сөзүндән дөнмәди. Зүбејр онун исрарыны ҝөрүб, јахынларындан бирини Әлинин ордусуна ҝөндәрди ки, һадисәни јахындан арашдырсын. Ҹон ибни Гүтадә дејир: Чох кечмәди ки, о гајытды вә деди: – Зүбејр! Аллаһа анд олсун. О дедикләри дүздүр. Мән дә Әммары Әлинин ордусунда ҝөрдүм. Бу вахт Зүбејр һәгигәти дәрк етди. Вә өзүндән өзүндән ихтијарсыз фәрјад етди: Вај белим сынды. Бизи мәһв едәҹәкләр. “Зүбејрин бәдәнини елә титрәјирди ки, силаһы бәдәниндә титрәјирди. Ҹон дејир: Мән бу мәнзәрәни ҝөрәндән сонра елә бил гәфләт јухусундан ајылдым. Өз-өзүмә дедим: Вај олсун мәнә. Мән истәјирдим бу кишинин гошунунда дөјүшүб, онун јолунда өләм. Һалбуки о өзүнү азғын, тутдуғу јолу исә батил һесаб едир. Мүтләг бу һагда Пејғәмбәр ¡ бујуруб: Әммар Һансы тәрәфдә олса, һәмин тәрәф һагдыр.1 Буна ҝөрә дә Зүбејр Әммары Әли ™-ын ордусунда олдуғундан чох нараһат иди.2
Биз өзүмүз јолу итирдијимиз һалда башгаларына рәһбәрлик едирик.“Зүбејр”Тәбәри Овф Әрабидән нәгл едир6 Тәлһә вә Зүбејр Бәсрә мәсҹидиндә иди. Бу вахт бир нәфәр мәсҹидә дахил олду вә онлара деди: – Сизи анд верирәм Аллаһа бу мүһарибә вә гијам һагда Пејғәмбәр ¡-дән әмр вармы? Тәлһә ҹаваб тапмағындан өзүн ҹаһиллијә вуруб, мәсҹиддән чыхды. Сонра һәмин шәхс Зүбејрә үз тутуб, јенидән ондан мәсәләјә ајдынлыг ҝәтирмәјә тәләб етди. Зүбејр деди: – Јох, Бу һагда Пејғәмбәр ¡-дән һеч бир әмр вә ҝөстәриш алмамышыг. Бизи бура ҝәтирән сизин бејтулмалынызда ҹәм олмуш бөјүк мал-дөвләтдир. Истәјирик ки, сизинлә бу мал дөвләтдә шәрик олаг. Тәбәри Зүбејрин гуламы Әби Өмәрдән нәгл едир: Бәсрәлиләр Тәлһә вә Зүбејрлә беј`әт етдикдән сонра Зүбејр онлара деди: – Әҝәр мин нәфәр силаһлы вә дөјүшчү мәнимлә һәмкарлыг етсә, Әлијә имкан вермәрәм Бәсрәјә дахил олсун. Амма бәсрәлиләр она ҹаваб вермәди: Зүбејр вәзијјәти белә ҝөрәндә, деди: – Ҹамаат! Бу һәмин фитнә вә фәсаддыр ки, Пејғәмбәр ¡ һәмишә ондан бизә хәбәр веририди. Әбу Өмрә дејир: Зүбејрә е`тираз едәрәк, дедим: Зүбејр: Нијә фитнә-фәсад адландырдығын әмәлә тәрәф ҹан атырсан? Зүбејр деди: – Сус! Биз башгаларына јол ҝөстәрмәјимизә бахмајараг, өзүмүз доғру јолу таныја билмирик. Бәли мән һәјатымда һәр иш ҝөрмәздән әввәл онун агибәтин фикирләшиб, сонра һәмин иши әнҹам верәрдим. Амма бу ишин ахыры мәним үшүн һеч ҹүр ајдын дејил.1 Тәбәри Әлгәмә ибни Вәггасдан нәгл едир: Тәлһә, Зүбејр вә Ајишәнин Әли илә мүһарибә етмәк үчүн Бәсрәјә ҝәлдији ҝүнләрдә Тәлһәјә диггәт едирдим. Ону һәмишә нараһат вә фикирлисән? Нијә ҝөрә нараһатсан? Әҝәр Әли илә дөјүшмәк истәмирсән, ордудан чыхыб, евинә гајыт. Тәлһә деди: – Әлгәмә! Әввәлләр биз мүсәлманлар дүшмәнин гаршысында бир идик. Тәәссүфләр олсун ки, бу ҝүн ики мүхалиф дәстә кими гаршы-гаршыја дајанмышыг вә бир-биримизи дөјүшәчағырырыг. Тәлһә ахырда буну әлавә етди: Әлгәмә! Османын гәтлиндә мән бир хәта етдим ки, дүзәлән дејил. Мәҝәр мәним ганым онун интигамын алмаг үчүн төкүлә2. Бу һадисәләри мөтәбәр мәнбәләрдән нәгл етдик. Бундан сонра белә нәтиҹә алмаг олар ки,Тәлһә вә Зүбејрин һәдәфләринин доғру олмасына инамлары јох иди. Онлар бу ишин пис агибәтиндән горхурдулар. Амма Имам Әли™ онларын әксинә һәдәфинин тамамилә дүзҝүн олдуғуна инанырды. Һәзрәт хүтбәләринин бириндә бу һагда бујурур: Мән инанырам ки,бу дөјүшдә Аллаһ таала мәнә көмәк олаҹаг вә мән галиб ҝәләҹәјәм. Чүнки мәним јәгиним вар ки, мән һаггам. Бу барәдә һеч бир шәкким вә нараһатчылыгым јохдур. жүктеу/скачать 0.65 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|