Issn 305-9397. Ғылым және білім. 2022. №1-1 (66) issn 2305-9397
ISSN 2305-9397. Ғылым және білім. 2022. № 3-3 (68)
жүктеу/скачать 7.12 Mb. Pdf көрінісі
|
| ISSN 2305-9397. Ғылым және білім. 2022. № 3-3 (68)____ _
9 1 2 3 4 5 кальций ВИЖ нормасы (2003), кг 6,40 6,40 6,40 6,40 нақты желінгені, кг 9,61 11,62 5,88 6,86 қамтылуы, % 150,16 181,56 91,87 107,19 фосфор ВИЖ нормасы (2003), кг 3,70 3,70 3,70 3,70 нақты желінгені, кг 2,48 3,0 1,26 1,47 қамтылуы, % 67,03 81,08 34,05 39,73 Кҥз мезгілінде малазығы ретінде желінген жайылым шӛптері мӛлшерін анықтау бойынша алынған деректерден кӛрініп тҧрғандай, жҥйесіз (шаруашылық) пайдаланылған Қызылқҧм қҧмды шӛлінің бҧталы-эфемерлі жайылымында бір қой тәулігіне 3,10 кг кӛлемінде, ал жҥйелі пайдаланылған жайылымдарда (шартты учаскелік) 3,75 кг кӛлемінде табиғи ылғалдылықтағы жайылым отын тҧтынғаны анықталып отыр. Сурет 1 – Тау іргесі эфемерлі шӛл жайылымдарының кҥз маусымы кезіндегі жалпы кӛрінісі Қҧмды және тау іргесі шӛл жайылымдарында жҥргізілген қой малы ӛз қажеттілігін ӛтеу ҥшін тҧтынған жайылым отының қҧрамындағы қоректік заттардың тапшылығы мен (профицитін) есептеу және талдаулар нәтижелері шӛл жайылымдарды пайдаланудың жҥйелі пайдалану (шартты учаскелік) тәсілінің артықшылығын айқын кӛрсетіп отыр. Мәселен, кҥз маусымында қҧмды шӛл жайылымдарын жҥйелі пайдалану кезінде қой малдарының қҧрғақ заттар концентрациясымен қамтамасыз етілуі 161,05% - ды, жалпы қоректілігінде – 140,44% - ды, алмасу энергиясында-азықтандыру нормалары шегінде 183,52 %, ал қорытылатын протеинмен қамтамасыз етілуі 120,0% - ды қҧраған болса, жайылымдарды жҥйесіз (шаруашылық) пайдалану кезінде қылшық жҥнді саулықтардың қамтамасыз етілуінің кӛрсеткіштері едәуір тӛмен болып отыр, бҧл кӛрсеткіштер тиісінше 133,16; 116,18; 151,72; 99,20% қҧрағандығы анықталып отыр. Сол сияқты, кҥз маусымда тау іргесі аймағының эфемерлі типі жайылымын жҥйесіз пайдалану кезінде бҧл кӛрсеткіштер сәйкесінше 80,53; 73,53; 97,07; 60,90% қҧрап, жайылымдары жҥйелі пайдалану тәсілімен салыстырғанда едәуір тӛмен болып отыр және қойлардың жайылымдық рациондарында негізгі қоректік заттардың тапшылығын тудыруда. Яғни, тау іргесі жайылымын жҥйелі пайдалану кезінде бҧл кӛрсеткіштер сәйкесінше – 94,21;86,76; 113,26; 71,05 % болды. Негізгі факторлардың бірі кҥз маусымда тау іргесі аймағының эфемерлі типі жайылымдарында шӛптердің ылғалдылықтарының тӛмендеуі олардың азықтық қҧндылығы айтарлықтай тӛмендетеді. |