Issn 305-9397. Ғылым және білім. 2022. №1-1 (66) issn 2305-9397
Ауыл шаруашылығы ғылымдары
жүктеу/скачать 7.12 Mb. Pdf көрінісі
|
| ______ ____________Ауыл шаруашылығы ғылымдары
8 Кҥз маусымында азықтықпротеиндік қҧндылығы бойынша (ШАПБ) қҧмды шӛл жайылымының бҧталы-эфемерлі жайылымдарының жайылым оты ең жақсы жайылым болып табылады, оларды жҥйелі (шартты учаскелік) пайдалау нәтижесіндегі кӛрсеткіші (1,16 ШАПБ), ал эфемерлі жайылымдардың сәйкес кӛрсеткіші ӛз кезегінде 0,36 ШАПБ қҧрайтыны анықталды. Малдарды жҥйесіз (еркін) жаю кезінде кҥзгі кезеңдегі жайылымдардың салыстырмалы тҥрлерінің шӛптері аз болды және сәйкесінше 1,01 және 0,25 ШАПБ қҧрады. Жалпы алғанда, шартты азықтықпротеиндік бірлік шығымы яғни, жайылым шӛп ӛнімділігінің жыл мезгілдері бойынша алынған деректеріне сай (ШАПБ ц/га) бҧталы-эфемерлі жайылымдардың кӛрсеткіштері тау іргесі аймағының эфемерлі шӛл жайылымдарының кӛрсеткіштерінен жоғары болатынын кӛрсетіп отыр. Осылайша, кҥз маусымында малдар жейтін азықтық массаның кӛп мӛлшерімен (қҧрғақ азықтық массаның 2,92 ц/га), азықтық ӛнімділіктің ең жоғары кӛрсеткіші қҧмды шӛл жайылымдарында (3,39 ц ШАПБ/га) болып отыр, олардың азықтық ӛнімділігі ӛсіп келе жатқан азықтық ӛсімдіктердің биологиялық ерекшеліктеріне байланысты тау іргесі эфемерлі жайылымдарының кӛрсеткіштері, кҥзде 0,85 ц ШАПБ/ га дейін тӛмендеді. Кҥз маусымында жайылымдарды пайдаланудың әртҥрлі жҥйесі кезінде жайылымдық азықтардың тапшылығы мен профицитін анықтау бойынша жҥргізілген жҧмыстардың нәтижелері 3-кестеде келтірілген. Кесте 3 – Қҧмды және тау іргесі шӛл жайылымдары азығының қҧрамының кҥз маусымы кезінде оларды пайдалану жҥйелеріне байланысты ӛзгеруі және малдардың қоректік заттармен қаматамасыз етілуі Тҧтынылған жайылым азығы қҧрамындағы қоректік заттары Қызылқҧм қҧмды шӛл жайылымының бҧталы- эфемерлі типі Тау іргесі аймағының эфемерлі типі жайылымы жайылымды жҥйесіз пайдалану жайылымды жҥйелі пайдалану жайылымды жҥйесіз пайдалану жайылымды жҥйелі пайдалану Тҧтынылған жайылым азығының мӛлшері, кг 3,10 3,75 2,10 2,45 1 2 3 4 5 Тҧтынылған жайылымдық азықтың қҧрамында: қҧрғақ заты ВИЖ нормасы (2003), кг 1,90 1,90 1,90 1,90 нақты желінгені, кг 2,53 3,06 1,53 1,79 қамтылуы, % 133,16 161,05 80,53 94,21 азықтық бірлік ВИЖ нормасы (2003), кг 1,36 1,36 1,36 1,36 нақты желінгені, кг 1,58 1,91 1,0 1,18 қамтылуы, % 116,18 140,44 73,53 86,76 айналым энергия сы ВИЖ нормасы (2003), кг 13,65 13,65 13,65 13,65 нақты желінгені, кг 20,71 25,05 13,25 15,46 қамтылуы, % 151,72 183,52 97,07 113,26 қорыты латын протеині ВИЖ нормасы (2003), кг 100 100 100 100 нақты желінгені, кг 99,20 120,0 60,90 71,05 қамтылуы, % 99,20 120,0 60,90 71,05 |