бөлімше. Шахтаның және шахталық оқпандардың өнеркәсіптік алаңдарын өрттен қорғау

1580. Жер асты өрттерін сөндіру үшін өрт қоры резерві ретінде горизонттар құрылғыларының су төгетін су жинағышы пайдаланылады. Бұл сужинағыштарда шахтаның техникалық жетекшісі анықтайтын мөлшерде бақыланып отыратын, су қоры болады. Егер жобады өрт сөндіру суару желісіне су беру үшін су төгішу құрылғыларды пайдалану көзделсе, олардың сипаттамалары желі сипаттамасына сәйкес келеді.

1581. Бұрғылау бағандарының аяқталу мерзімінде салынып жатқан шахталарды жер үстіндегі өрт суайдындары іске қосылады.

1582. Шахта үстіндегі бағандарды өртке қарсы сақтау үшін шахта үстіндегі ғимаратта диаметрі 70 мм үштен кем емес өрт бұрандалары орнатылады.

1583. Барлық тіке және еңкіш бағандар мен шурфтар ауыздарында суарғыштары бар айналмалы трубақұбырлары орнатылады. Тік бағандар аузындағы айналмалы трубақұбырлары жер үстіндегі өрт суқұбырларымен тікелей қосылады. Айналмалы трубақұбырларға су беру бұрандалары бағандағы немесе шахты үстіндегі өрт кезінде жанатын өнімдер таратылатын, ғимараттың сыртанда орналасады. Айналмалы трубақұбырлар мынадай су шығынын қамтамасыз етеді:

1) бағанның жанбайтын тіреуіші кезінде көлденең қиманың 1 м 2 м / с - тан кем емес;

2) бағанның жанатын тіреуіші кезінде көлденең қиманың 1 м 6 м / с – тен кем емес.

Айналмалы құрғақ трубалы трубақұбырларының шурфтардың аузымен қосатын басымен аяқталатын, жер бетіне шығатын жолы болады.

1584. Шахталық копрлар өрт кезінде шкифтар мен шкиф маңындағы алаңдарды суару үшін су беруге арналған трубақұбырлармен жабдықталады.

1585. Мұнаралы копрлардың барынша өрт қауіпті ғимараттары (кіші станциялар, трансформаторлық кіші станциялар, май толтырылған қондырғылар болған жағдайда және соған ұқсас қондырғылар болған жағдайда таратушы құрылғылар) автоматты өрт сөндіру қондырғыларымен жабдықталады.

1587. Өртке қарсы қорғау жобаларында өрт сөндіру үшін резерв ретінде барлық су төккіш магистральдарды, ауақұбырлары мен шаң құбырларын пайдалану көзделеді, ол үшін тұрақты ауыстырып қосу құрылғысы көзделеді.

Өндірулерде ішкі жану двигателі жоқ өзі жүретін қондырғы, электр кабелі, ағаш тіреуіші болмаған жағдайда, газ немесе шаң бойынша қауіпті емес, және өзі жанатын кен шахталарда өрт қауіпсіздігі трубақұбырларының қажеттілігі АҚҚ, аумақтық өкілетті органның келісімі бойынша шахта басшысымен анықталады.

1588. Жер астындағы өндірулерде өрт - суару трубақұбырлары желісі магистральді және учаскелік желілерден тұрады, магистральді желілер диаметрі өткізу мүмкіншілігінің есебіне байланыссыз 100 мм – ден кем емес, ал учаскелік 50 мм – ден кем емес.

1589. Магистарльды желілер тік және еңкіш бағандар, штоль, баған маңындағы аулаларда, бас және топтық тасып шығару штректерінде, квершлагтар мен еңкіштерде салынады.

1590. Өрт - суару трубақұбырлары ұштары дайындау өндірулердің забойынан 50 м – ден кем емес орналасады және өрт сөндірудің екі жеңі мен өрт бағаны салынған өрт бұрандаларымен жабдықталады.

Өрт бұрандалаларынан шығатын су қысымы 0,5 - 1,0 МПа (5 - 10 кгс/см), жер астындағы өртті сөндірумен нормаланатын шығынмен, ал трубақұбырлары олардың мықтылығымен қамтамасыз етіледі. Қысымы 1,0 МПа (10 кгс/см ² ) артық трубақұбырлары учаскелерінде өрт бұрандасының алдында редуцирлеуші құрылғы орнатылады.

1591. Өрт - суары трубақұбырлары нөмірленіп, орналастырылатын біртиптегі өрт бұрандаларымен жабдықталады:

1) Ленталық өндірулерде - әрбір 50 м; Бұл жағдайда конвейердің көтерме головкасының екі жағынан қосымша одан 10 м қашықтықта екі өрт бұрандасы орнатылады. Өрт бұрандаларының жанында екі шетінен қосылатын головкамен қамтмасыз етілген диаметрі 19 мм шашыратқышы бар баған және диаметрі

66 м, ұзындығы 20 м жең сақталатын жәшік орнатылады;

2) барлық камераларда ауа кіретін жақтан өрт бұрандаларының жанынан 10 м қашықтықта. Ұзындығы 20 м жең және өрт бағаны орналастырылады;

3) әрбір ходоқтың жанында жарылғыш материадар қоймасында 10 м қашықтықта. Өрт бұрандасының жанында ұзындығы 20 м жең болатын және өрт бағаны орнатылады;

4) жер асты өндірулердің қиылысы мен ажыратылуында;

5) қиылысулары мен ажыратылушылары жоқ көлденең өндірулерде, еңкіш бағандар мен штольдерде - 200 м сайын (тік орналасқан бағандардың құлайтын трубақұбырларында өрт бұрандаларын орнатуға болмайды);

6) қиылысулары мен тарамдары жоқ еңкіш өндірулерде әрбір 100 м сайын;

7) камералары жақ баған маңындағы аулаларды - әрбір 100 м сайын;

8) бағандарды баған маңындағы қиылысатын жерінде бағанның екі жағынан. Өрт бұрандасымен қатар ұзындығы 20 м бір жең болатын және өрт бағаны орнатылады;

9) ұзындығы 50 м артық емес тупикті өндірулерде әрбір 50 м сайын. Өрт бұрандасымен қатар, ұзындығы 20 м екі жең болатын және өрт бағаны орнатылады;

Өрт жеңдері сақтауға арналған жәшіктер мен бағандарға (өрт жеңі, баған) жазуы жазылады.

Шахтада сақталуға тиіс өрт жеңдері, шіруге берілмейтін материалдардан жасалады немесе антисептикалық құрамдармен өңделеді.

1592. Өрт - сөндіру трубақұбырлары сөндіру үшін немесе бір өрт участогына су беру үшін трубақұбырларда бұрандалар келесі орындарда орнатылады:

1) суқұбыры желісінің барлық тарамдарында;

2) тарамдары жоқ су құбыры жоқ желілерде әрбір 400 м сайын.

1593. Өрт - сөндіру трубақұбырлары бірізді нөмірленетін және оларды қолдану тәртібі көрсетіле отырып, сызбаға салынатын қысымды таратушы және реттеуші құрылғылармен жабдықталады.

1594. Барлық трубақұбырлар жер үстінде қатып қалудан сақталады.

1595. Жер асты трубақұбырлары үшін ГОСТ 9.015 - 74 «Жер асты ғимараттар. Жалпы техникалық талаптарға» сәйкес тот басу мен адасқан токтардан сақтайтын қорғаныс көзделеді.

1596. Шахтаның тұтастай өрт - сөндіру трубақұбырлары танушы қызыл түске боялады.

Бояуды трубақұбырлар ұзындығы бойынша ені 50 мм жолақ ретінде немесе әрбір 150 – 200 мм сайын салынатын ені 50 мм дөңгелек түрінде орындауға болады.

1597. Өрт - сөндіру трубақұбырлары жекелеген учаскелерін сөндіру шахтаның техникалық жетекшісінің жазбаша рұқсатымен жүргізіледі. Әрбір сөндіру туралы шахта диспечеріне хабар беріледі.

4 бөлімше. Өрт сөндірудің бастапқы және автоматты

құралдарын орналастыру. Өрт сөндіру есіктері
1598. Өрт сөндіру құралдары 13 - кестедегі талаптарға сәйкес орналастырылады.
13 – кесте

№ р/н	Орналасу орны	Қолмен өрт сөндіруші		Құм, м	Күректер, дана	Автоматты өрт сөндіру құрылғысы (50 - 100 ж), дана
		Зарядталған, ұнтақ түрдегі. 10 кг, дана.	Көпіршік, дана
1	2	3	4	5	6	7
1.	Шахта үстіндегі ғимараттар	4	2	0,4	1	-
2.	Мұнаралы копр:
	Әрбір белгіде	2	-	-	-	-
	Кіші станциялар	4	4	-	-	2
	Трансформаторлық кіші станция	4	4	-	-	2
	Таратушы құрылғылар	4	4	-	-	2
3.	Баған маңындағы аулалар	4	4	0,2	2	-
4.	Орталық электро кіші станция	6	-	0,2	1	4
5.	Түрлендіргіш кіші станциялар мен зарядтау камералары	4	4	0,2	1	2
6.	Электровозды депо	2	4	0,2	2	2
7.	Ішкі жану двигательді машиналар гараждары, жанар - жағар материалдар қоймалары	6	4	0,4	2	2
8.	Жарылғыш заттар қоймасы	4	4	0,4	2	2
9.	Участкелік трансформаторлық кіші станциялар, электротаратушы пункттер, сутөккіш камералар	2	2	0,2	1	-
10.	Лебедка камерасы	2	2	0,2	1	-
11.	Селенді түзеткіш камерасы	4	2	0,4	2	1
12.	Жер асты жөндеу шеберханалары	2	2	0,4	2	-
13.	Жер асты құрал-жабдық камералары мен денсаулық пункттері	2	2	-	-	-
14.	Авариялық ауа жинау камерасы (ААЖК)	2	2	-	-	-
15.	Камера - газдан сақтану баспанасы	10	6	0,2	2	-
16.	Еңкіш бағандар, шурфтардың жоғарғы және төменгі аулалары	2	2	0,4	1	-
17.	Ленталық конвейерлермен жабдықталған өндірулер
	Көтерме станциялар	1	1	0,2	1	1
	Тартпа станциялар	1	1	0,2	1	1
	Таратушы пункттер	2	-	0,2	1	-
	Конвейер ұзындығы бойынша әрбір 10 м сайын	1	1	0,2	1	-
18.	Жылжымалы электр кіші станциясы	2	-	0,2	1	-

1599. Автоматты өрт сөндіру құрылғысына тұрақты қызмет көрсететін адам болмайтын камералар үшін, қорғалатын қондырғының қасында камераға енетін орыннан 10 м кем емес таза ауа кіретін жақтан камераның сыртынан өрт сөндіруші, құм және басқалар орналастырылады. Тұрақты кезекшілігі бар камералар кезекші персоналдың жұмыс орнында.

Теріс температуралы өндірулерде тек ұнтақты өрт сөндірушілер қолданылады.

Өрт сөндіру құралдарын арнайы жәшіктерде (ыдыстарда) сақтау кезінде, оларға «Өрт сөндіруші», «Құм», және тағы басқа жазулар жазылады.

Өрт сөндірушілер, құм салынған жәшік, өрт құралдарының жеңдері қызыл түске толық боялған; бояудың ені 50 мм – ден кем емес жолақ түрінде орындауға болады.

1600. Тау өндірулерде өртті оқшаулау үшін жанбайтын материалдардан жасалған өрт сөндіру есіктері (лядалар) орнатылады. Олардың екі жағынан 5 м – ден кем емес ұзындықта жанбайтын тіреуіш салынады. Өрт сөндіру есіктері (лядалар бір адамның көмегімен, өндірулердің қималарын тығыз жабады және оны екі жақтан ашатын тұтқасы болады. Едәуір депрессиясы бар өндірулерде еңкіш бұрышы 35 ° артық өндірулерде орналасқан өрт сөндіру есіктерін (лядалар) ашу (жабу) үшін арнайы құрылғылар (терезе, рычагтар, лебедкалар және тағы басқалар).

Еңкіш және тіке өндірулерде орналасқан өрт сөндіру лядалары және есіктерді ашуға арналған құрылғылары, апатты жоюдың осы позициясында желдетудің қабылданған бағытын ескере отырып, таза ауа ағыны жағына қарай горизонт өндірулеріне шығарылады.

Бұл құрылғылар шахта үстіндегі ғимараттарда түтіндеу және өрт таралуы мүмкін тыс аумақтарға шығарылады.

1601. Таза ауа берілетін, желдеткіш және калорифер арналары берілетін тіке бағандар мен шурфтар ауыздары өрт сөндіру лядаларымен, ал еңкіш бағандар мен штолендер өрт сөндіру есіктерімен жабдықталады.

Конвейерлермен жабдықталған еңкіш өндірулерде өрт сөндіру есіктері конвейерді жергілікті демонтаждаусыз жармалардың жабылуы үшін фигуралы ойындылармен жасалады. Өндірулер қимасының бөлігін жабылмаған есікпен герметизациялау үшін есік маңында арнайы қуыста материалдың (саз және құм) қажетті қоры сақталады.

1602. Таза ауа беретін баған маңындағы аулалар мен штолен ауызында таза желдеткіш ағын қозғалысының бағытында жабылатын екі қабат есік орнатылады.

1603. Таза ауа беретін тұтқасы бар барлық жер асты камераларының әрбір шығатын жерінде өрт сөндіру есіктері және желдеткіш терезелерде металл лядалар болады. Өрт сөндіру есіктері ходка камерасының іргелес орналасқан өндірулермен қиылысуында 3 м – ден артық емес қашықтықта орналастырылады немесе авариялық жабылуға арналған автоматты құрылғылармен жабдықталады. Есіктер сыртқа ашылады және ашық түрде өндірулерге кедергі жасамайды.

Конвейер көтермесі, лебедкалар, төгу және итергіш камераларында, сонымен қатар жылдам жанатын материалдар (күту залы, диспечер пункті және тағы басқалар.) болмайтын камераларда өрт сөндіру есіктері орнатылмайды.

1604. Майлау материалдарын сақтау және құю жүргізілетін конвейер көтермесі мен камераларында маймен толтырылған қондырғылар орнатылады, едендерінің бүршіктері болады, олар ластанған жағдайда ауыстырылатын, жанбайтын материалдардан жасалады, және құм себіліп, ластанғанда ауыстырылып отырады.

№ р/н	Қондырғылар, құрал - жабдықтар мен материалдар	Өлшем бірлігі	Жер бетіндегі қоймалар	Жер асты қоймалары
1.	Өрт сөндірушілер:	дана
	ұнтақ	-«-	20	-
	көпіршік	-«-	20	-
2.	Өрт сөндіру жеңі (резина шланг)	м	300	100
3.	Өрт бағаны	Дана	2	2
4.	Ломдар	-«-	5	2
5.	Қайла	" "	5	2
6.	Жынысты күрек	" "	5	4
7.	Көлденең ара	" "	5	2
8.	Балта	" "	5	2
9.	Темір шелек	" "	5	5
10.	Жұмыс тасығыш	" "	4	2
11.	Шегелер 100 - 150 мм	кг	20	10
12.	Полиэтилен қаптағы гидрофобты цемент	т	1	-
13.	Бетониттер немесе 25 х 25 х 50 см мөлшерлі жеңілдетілген блоктар	дана	1200	600
14.	Құм	м	10	3
15.	Саз	-«-	10	3
16.	Көпірік генераторы	дана	2	1
17.	Көпірік жасаушы	т	2	1
18.	Ұнтақ өрт сөндіруші құрылғы	дана	1	-
19.	Өрт сөндіруші ұнтақ	т	2	-