Кален Сыдыкова асылдар

Курсташтар

Эл бекеринен «кортук кочкор кой бузат, корто киши эл бузат» дебесе керек. «Жамандын өзү тең болбосо да сөзү тең» болуп «адамзаттын акыл-эс эркиндиги адатта бардык эркиндиктен, саясий, социалдык-экономикалык эркиндиктен алда канча жогору турарын биз тарых мисалында жакшы билебиз» деп публицист-жазуучу С.Раев айткандай, акыл-эс эркиндигин жүйөөсү менен аздектей албай эркиндик деген ушу деп айрым гезиттер конкреттүү, аттуу-баштуу айымдардын алаасына саякат жасап, төшөгүн ачып, көчүгүн эле аңдып жатып калды. Кээ бирөө үчүн чоң эркиндик ушул экен! Кыргыз элинин жакшыларына тиешелүү толеранттуулуктан, «улууга урмат, кичүүгө ызаат» деген нускасынан караманча кол жууган журналист-гинекологдордун тобу пайда болуп «бөдөнөдөн куйрук издеген» шизофреник жазгычтардын ооматы келиппи же ааламаты түшүппү айтор, ар ким өз деңгээлин коомчулукка көрсөтүп турган учуру.

«Ар бир эркиндик өз чен-өлчөмү менен» (Томас Джефферсон) болгону оңго, Азия менен Европа илгертеден же жашоо-тиричилигинде, философиялык көз карашында, үрп-адат традициясында, атүгүл төшөгүндө деле зор айырма, өзгөчөлүк бар. «Казды туурап карганын буту сыныптыр» болуп акыркы чындык, жетишкендик Европадан бетер аларды обу жок туурай берүү бери болгондо өз элибиздин өзгөчөлүгүн урматтабагандык. Көп же гумандуу нерселерден алар Азиядан өтө артта турушат. Болгон деңгээли ошол.

Интеллектуалдуу прессада профессионал журналисттердин өз этика, нравасы, принциби башынан акыйкат-чынчылдыгы, дүйнөнү туура кабылдашы, калыстыгы, фактынын ишенимдүүлүгү, жеке инсанга кадыр-барк, урмат менен мамиле кылуучу, жеке адамдын укугунун кол тийбестиги, зордук-зомбулукка, адамзатка чоң трагедия алып келүүчү жарыша куралданууга, жек көрүүчүлүктү жана бөлүнүп-жарылуучулукка жол бербей каршы күрөш жүргүзүүсү экенин башы бышкандар билет. Эгер жеке адамга келсек кылмыш кылганда дагы укук коргоо органдары тактап, текшерип бир жыйынтыкка келмейин жалпы айыптоого, каралоого эч кимдин укугу жок. Экинчиден, жеке инсандын өз макулдугу болмоюн анын жеке, ички турмушуна кийлигишип элге жарыялоого эч бир журналисттин, басма сөздүн бүдүрдөй укугу жок.

Кыскасы, маалымдуулуктун мартабасын сатылма, кубулма жазгычтар булгап турушу мыйзам ченемдүү. Сатылма информациянын сели каптайт. Акыл калчаганга кожоюн жол бербейт. Журналисттердин жоон топ армиясы согуш талаасында душманды ылгабай өлтүргөн сыяктуу жазган фактыларды аныктабай, тактабай чампалай берүүсү менен натыйжада, кыйшык күзгүдөн чагылдыргандай далай материалдар терс кайрык алып обого сызат. Мафия менен тилектеш болгон үчүн алар акчадан газеталарга садага беришет. Өзүн актабай калган учурда ошону менен жан багышат.

Ар элде өз рухий дүйнөсүн, түбөлүктүү атрибуттарын кастарлоо, анын ысык-суугуна күйүп бышуучу темалар өтө арбын. Алар жөнүндө сөздөр тайыздап же көңүл бурулбай же гезиттер күнүмдүгүн ойлоп акыйнек айтышып, кермур болуп бүт эле «саясатташып» кетти. Позициялары, принциптеринен эмес, жеке мүдөөлөрүнөн төп келише албай калышты. Калыстык, терең талдоолор неге азайганынын шарты ушул. Неге регионалдык «максат», жеке амбиция биринчи орунга чыкты? Бул коомдун деградациясын ким токтотот? Мыйзам керекпи?

«Журналист баарыдан мурун личность болуш керек». Эл трибунасы делген басма сөздө плюрализм болуу менен бирге протекционизмди, жердештикти, жеке аймактык кызыкчылыкты көздөбөгөн салкын кандуу сын, мамлекеттик масштабдагы терең аналитикалык материалдар азайып, уруулар аралык, ушак-айың, бирин-бири өлтүрө каралоо, шекшинүү, кайым айтышуучу терс эмоциялар басымдуу болуп баратканы уруучул деңгээлдеги кыргыз эркин басма сөзүнө мүнөздүү көрүнүш. Өлкөнү экономикалык кризистен алып чыгуу үчүн комплекстүү омоктуу сунуштар дээрлик жок экени альтернативдүү президенттик шайлоодо кандидаттардын жармачтыгынан даана көрүндү. Конструктивдүү иштиктүү сунуштардан көрө бир беткей тыңсынуу, табалоо, айыбын чукуу, какшыктоо, какмалоо, ашынуу, чоң-кичине интрига көп экенин эл көрдү. Көрсө деле кээ жерде куру намыстын, жек-жаатчылыктын курмандыгы болушту. Ушуну басма сөз калыс таразалап элге таасын жеткире алышпады. Жан тартканын көкөлөтө бир беткей мактаса, жектегенин жерге киргизе көкбөрү тартышты. Чөнтөгүндө диплому бар көпчүлүк журналистпис деп жүргөндөрдө профессионалдуулук жетишпейт, өң карама, өз алдынча пикир-жыйынтыгы жок жагалданмалар. Ошондонбу, кээде мага массалык маалымат каражаттарында, гезиттерде тоголок арызчылардын тобу иштеп жаткандай туюлат. Аныкталбаган бир жактуу пикирлердин күзгүсү, трибунасы болуудан сөз жаратуучулар качан бошонот? Журналисттин коом алдындагы кесиптик, атүгүл граждандык жоопкерчилиги кайда? Сын жазуунун этикасы, маданияты деген профессионалдык чен-өлчөм жеке менчик эркин улуттук басма сөздө эмдигиче калыптана элек. Кыйыны кызыл чеке болгонго өтөт. Коомдук пикир жана журналисттик көз караш, позициянын айырмасы эмнеде? Журналистикадагы пессимизм, жеке амбицияга алдырып долулануу, шизофрения канчалык деңгээлде коомго зарылчылыгы бар? Журналист жеке кызыкчылык менен мамлекеттик кызыкчылыкты кандайча айкалышытырууга тийиш. Деги же акчага жалданып дөгүрсүп, кул болуп дамбалды аңдыган журналисттердин ойлоо масштабы бүгүнкү окурманды алымсындырабы?

Ашмалтай трайбализмди жасалма жандандыруучулар, бийликке жетпеген ич-күптүлөр, регионалдык «саясий топтор» басма сөздү бийликти тартып алуунун же мамлекеттин коопсуздугун, бүтүндүгүн деградациялоонун, дискридациялоонун стратегиялык, идеологиялык куралына айлантууга тийишпи? Эркин гезиттер дегеле эркинби? «Кожоюн» эркинби же жалданган журналисттер эркинби? Макул, «эркин» басылмалар мамлекеттик бюджеттен, мамлекеттик бийликтен «эркин» экен, а бирок, алар коомдон, гуманизм салтынан, нарк-насилден, традиция- нравадан, үй- бүлө, инсандык жоопкерчилигинен эркинби? Кыргыз журналистикасында кесиптик тазалык канчалык деңгээлде? (эгер ал бар болсо...) Өмүр бою кесиптик көксөгөнүм: кыргыз журналистикасында журналист-международник, журналист-экономист, журналист-юрист, журналист-социолог, телерадио журналисттер атайын адистешсе деп тилек кылып үмтөтчү элем, тилекке каршы, эркин менчик басылмаларда жаңы квалификацияга ажырымдалды, «журналист-калкалоочу», «журналист-жазалоочу», «журналист-кудайист», «журналист-жалапист», «журналист-трайбалист», «журналист-жанбагаров» жана башка. Кыйла адистешип энесин эки тыйынга сатууга даяр. Тутунган, коргогон, башын сыйган- ыйыгы жок. Пул берем десе баласынын боорун жейт.

Качан окусам эркин басма сөздө «оппонентерди» мазактоо, аракканада отурушкансып басмырлоо, кордоо, омуроолоп өч алышмай, бир беткей саясий нике кыю, саясий кызтекелик, тыңдысынуу, элди алдоо басымдуу. Арасында жылт эткен табылгасы барлары дагы жок эмес. Эйфорияга чекит коюп, прессанын эл алдындагы жоопкерчилигин күчөтүү зарыл, кандай болгон күндө дагы териштирилген, такталган, ылганган материалдар «жети өлчөп бир кесилип» жарыкка чыгышы керек. Журналисттер өз кадыр-баркына доо кетирбей иштеши деле зор сыймык. Байыркы даанышман бабабыз Баласагын «акча үчүн ар ким иштейт, а акыйкат үчүн ким иштейт?» деген талабы бүгүн дагы өтө актуалдуу. Айдакталган иттей пулга кул жазгычтардын бири-бирине асылуусу, бирин-бири түбүн түшүрө чукуп талкалоосу, ажылдоосу акыркы эки жылда өз апогейине жетти. Кой деген бир эстүүсү жок ушундай да коом болобу? Демейде аксакал-көксакалмын деп жеңин түрүнүп дасторкон жээктеп төрдө отурган аксакалдарды аң алып кеткенби? Тигилердин тирешүүсүнө, кайым айтышуусуна эл турат табасы канып, шыпшьшып, «суктанып» «көзүм көрбөсө көчүгүмдү бөрү жесин» болушуп. Мындан алар абийири төгүлгөндөн башка утаары не? «Жаманды жасоол койсо, жалгыз баласынын көзүн чыгара чабат» болуп, ыйкы-тыйкылыктан элди көзүнө илбей, бирин-экин көзгө көрүнгөн басма сөздөр журналисттик тилектештик принцибин тутунгандын ордуна «бирөө акырдан жем жедим, сен бок жедиң» болуп этикага, нравага сыйбас жол менен ыпластыкка, өчүгүшүүгө жол берүүнү эпидемиялык мүнөздө өрчүтүүдө. Акыйкат камчысы кимдин колунда? Бул эмне буржуазиялык Кыргызстанга вульгардык прессанын күргүштөп киришиби? Ушундан эле жыйынтык чыгарсак «адеп алкагына кирбегендер, оозуна келгенди оттогондор, пас тартма аксымдар, сөз эркиндигинен эсиргендер алда канча көп экени» (С.Жигитов) өкүнүчтүү.

Учурдун күрөө тамырын туя билген, саясий-экономикалык маселеде баамчыл, кылдат, аналитикалык ой чабытынын кенендиги, жүйөөнүн молдугу, өзгөчө, коомго калыс сынчыл көз менен караган интеллектуалдык прессага буржуазиялык Кыргызстан качан жетер экен? Эл атына жамынып калемди камчыга айландырып кекенген, ойдо жокту бар кылган калпыс сындардын мезгили өттү. Эгер сын туура болсо, жалпы иштин кызыкчылыгын көздөсө анын ат көтөргүс куну бар. Басма сөз качанкыга чейин өз нугунан ашып бейжайлана жээкти жайпай берет? Деги эле эркиндиктин этикасы эмне? Же эркиндик ээн ооздукпу? Анын парзын, жоопкерчилигин ким көтөрөт? Менин өзгөчө капа болгонум эркин, жеке менчик гезиттердин элге эмгеги сиңип, мамлекеттик ишмер болуп, элге төбөсү көрүнгөн кыргыздын аттуу баштуу бир топ кадырлуу кыздарын обу жок маскаралап, кордогону болду. Байкасам баары эле алардын алаасына жабышыптыр. Тээ артта калган жортуулчул кылымдарда эркекти улук тутуп үрп-адатта өзүнүн сабырдуулуугу, кең акылы менен төш койгулап алдыга чыкпаган көтөрүмдүү зайыптардын тарбиясы каяша айтканга, текеберденбегенге жол бербегендей эле, демейде иште, акыл-эс талашында астына ат салдырбаган айымдар «аяк астыга келгенде» үй ичи араздашып, ичинен кан өтүп зилдеп, кыжаалаттанып, коломтосу бузулуп турса дагы салт жолун бек кармап (аны эси жоктор корккондой көрөт) элге чыкпай унчукпай отуруп беришти. Алар кой-ай, деп коер эр азаматтарга, элине ишенди. Эл эмне, өз кызынан башкага эч качан түбү түрүлө урмат көрсөткөн эмес. Таба кылышпаса дагы шыпшынып, түйшөмөлдөнүп коюшту.

«Эркин Тоо» гезити бийликтегилердин кызыкчылыгынан алыс чыкпаган гана коомдук пикир түзө алат. Ал эми «Аалам» гезити жомокко окшогон окуяларды примитивдүү жана чала сабат жазгандан деле жалка элек. Көпчүлүк билген «Асаба» гезити караламан калктын таламын көздөп, бей бечарага жан тартып көрүнгөнү менен иш жүзүндө анын позициясы профессионалпык платформада эмес, жеке бир адамдын амбициясын канааттанттырган каражат боюнча калууда. «Кыргыз маданияты», «Кыргыз руху» гезиттери өздөрүнүн ички ишенимине караганда, тышкы саясий фактылардан көбүрөөк көз каранды экендиги эч кимге жашыруун эмес. Бөтөнчө «Кыргыз маданияты» өзүнүн профессионалдык айдыңы-адабиятты таза эле унутту» (Кубатбек Чекиров, «Кут билим» 1995. ноябрь «Өксүгөн демократия», Кыргызстанда басма сөз эркиндиги ээн ооз, ээн бaш эркеликке айланып бараткан жокпу?)

Дидар кайып экен, туз насип буйруп, Роза, Топчугүл, Фатима, Зияда бешөөбүз кыялыбыз, мүнөзүбүз беш башка болсо да, биринчи курстан баштап үч жыл чогуу бир бөлмөдө жашап, беш жыл бирге окудук. Ал ошондо эле ар нерсеге обу жок чарпылбаган, оор басырыктуу, жети өлчөп, бир кескен ойчул, ашыкча шаан-шөкөттү сүйбөгөн, зээндүү, акылгөй, арык чырай, узун бойлуу кыз эле. Окууга өтө ынтызар, ынтаа койгондуктан, баш-оту менен берилип, казып окуду. Элден башкача күндөп-түндөп окуду. Ар нерсени ар тараптан терең талдап, ынандыра алган чечендиги, чеберчилиги бар эле. Байкашымча Топчугүл дээринен, зээнинен тубаса аналитик, буга алган терең билими кошулду. Мен аны эстегенде эсиме Баткендин өрүгү түшөт. Педагог ата-энеси Баткендин Кара-Булак айылынан посылка кылып, өрүк салып жиберишчү. Ал өрүктөр базардан биз көргөндөй тунук сары, кызгылтым болбостон, таңдайына салсаң эрип кеткен даамы, жыты башка, эттүү, каралжын, табигый өрүктөр боло турган. Данеги бармактай, өзгөчө таттуу. Келген посылканы сактап жегенди билбей, ар кимге ооз тийгизип, таратып, талап-булап жеп, ошол келген күнү түгөтчүбүз. Ал мага аңгемелерин кээде көрсөтө калчу, бирок, ал башка курсташтардай көбүрүп-жабырып ыр окуп, жазгандарын жарыялоо үчүн басма сөзгө алып чуркабай, талкууга салбай, өзүнүн чыгармачылыгына өтө этият, токтоо мамиле кылды. Аны сөзсүз окумуштуу болот деп боолголочумун. Кыязы, буга анын бизди уктатпай, таң аткыча китеп окуп чыккан адаты түрткү болсо керек.

Анын публицистикалары, илимий макалалары жаш адамдын инсандык жетилүүсүнө, ой жүгүртүүнүн өз алдынчалыгына, адамдык жоопкерчиликти сезе, туя билүүгө үйрөтөт жана калыс, жүйөлүү ой-пикири аркылуу ар бир адам бул дүйнөнү өзгөртө аларын, ага кожоюн болушу керектигин сездирет. Пикирлердин контрасттуулугун чагылдыруу менен бирге аны философиялуу жыйынтыктайт. Деги эле профессионал журналист эл көзүнө дароо урунуп, көп катмарлуу окурмандардын урматына татып, аны издеп окууга мажбур кылат эмеспи. Кокус жазбай калса, аны окурман жакшы акындай күтөт, талаш проблема болуп калса, ал эмне дээр экен деп, анын позициясы ме­нен эсептешет, кээси сынаакы көз карашта турат.

Топчугүл жеткен мээнеткеч, өтө сабырдуу адам, ал өзүн аяганды билбейт. Исаак Ньютон: «даанышмандык – бул мээнет, мандай тер» -десе, мамлекеттик ишмер Д.Сарыгулов: «Мээнет адамды тазалаган, аны тарбиялаган, этегинен кармап жерге байлаган зор күч», – деп таасын айтыптыр. Эки уул, бир кыздын энеси Топчугүл үй-бүлөлүк турмушунун, чыгармачылыгынын, педагогдук ишинин түмөн түйшүгү жетишпей жаткансып, башына дагы кошумча мээнет илип, өзү иштеген БГУ жогорку окуу жайында «Даткайым» клубун негиздеген коомдук ишмер.

Чоң окурман, физика-математика илимдеринин кандидаты, «Аялдарга көмөк көрсөтүү» уюмунун төрайымы Р.Айт­матова анын чыгармаларын бирден талдап, тамшанып чоң баа берди: «Чет өлкөгө сапарга баратып андан такыр алагды боло албай, самолет кандай келип жерге конгонун билбей калыпмын. Ар бир чыгармасындагы образдар, таң каларлык идеялар, адамды кош көңүл калтырбайт (эмнегедир Чеховдун аңгемелери эсиме түшөт. Канчалаган проблемалар, трагедиялар...)». «Бир канча адамдардын образында тазалык, ишенимдүүлүк жана мээримдүүлүк, кечире билүү, кандай гана кыйынчылык болсо да жеңип чыгуулар. Аялдар - үйдүн куту, алар эч кандай үй-бүлөнү ажыратпайт, алар үй-бүлөнү түптөндүрөт, өмүр бою кала турган өмүр көчүн улайт. Аялдар ушундай асыл жан экенин жазуучунун ар бир аңгемесинен табууга болот» («Азия нуру», №25 (51). 2000-ж.).

Кыргызстан маданиятына эмгек синирген ишмер, филология илимдеринин кандидаты, жазуучу, драматург Мырзабек Тойбаев тартынбай эле Топчугүл Шайдуллаеваны классик деп туура атаптыр. Өзүңүздөр баамдап, күбө болгула: «Т. Шайдуллаеванын жаңы чыккан «Жан шерик» аңгемелер жыйнагын окуй баштап, таштап кое албадым. Мени арбап алганы жаш автордун чыныгы турмушту жасап-түзөбөй, боегун боебой, бирок, купулга толгондой ошону менен бирге анын жогорку интеллектиси, акактай таза дили жана ар кыл каарманга мүнөздүү элдик элпек тили болду. Бал жыйнаган аарыдай көп изденгендиги, тур­муштук ар башка түркүн-түркүн көйгөйлүү материалды таба билгени кызыктырды. Аңгемелери абдан кыска жана нуска, ой дүйнөсү бийик жана масштабдуу экен. Саясий-экономикалык, маданий-социалдык жактан мааниси күчтүү, курч коллизиялар ачуу чындык менен ишенимдүү айтылган. «Газенек» аңгемесинде автордун турмуштук позициясы айдан ачык: баш каармандын ички дүйнөсү кристаллдай таза, бактысын сактап калгысы келет. Демек жаштарга берээр тазалык, туруктуулук менен үй-бүлөсүн сактап калуу сыяктуу тарбиялык мааниси зор. Дагы бир аңгемеси «Долу» деп аталат. Бул чыныгы долу аялзаты тууралуу, окуп бүтүп, «баракелде!» деп, эзелтеден эңсеген сыр түйүнүн тапкандай, бир чоң рахатка батасың. Мындай долу байбичени жайкысын ашып-ташкан, тегерегиндегилерди бүтүндөй жалмап жутуп, ээ-жаа бербей, эч кандай күчкө башкарылбай калган дарыяга салыштырганы табигый зор күчкө ээ

Долу дарыя да, долу байбиче да экөө жаралгандан коңшу жашашат, суу ашкан маалда бул байбиче да «толкуй баштайт». Чалы же балдары саал эле айтканына көнбөй койсо болду, «дайрага агып өлөм» деп алкынат. Ошондо үйдөгүлөрдүн баары тең ичинен жаман көрсө да, тышынан билдирбей, кемпирдин көзүн ка­рап, аны агып өлбөсө экен деп бүжүрөп калышат. Акыры анте берип тажашат да, кемпир өлөм деп сууну карай жүгүрсө да, эми барбай коюшат. Байбиче өлө албайт. Бул окуя автор тарабынан күлкү келерлик ситуацияда өзүнчө бир трагикомедия ыкмасында сүрөттөлөт, бирок натыйжада, акыркы иретте агып өлгөнү келгенде абышкасы эле күйүп, артынан келип, үйүнө алып кетип баратканда, келбеген келин-уулдарына таарынып, өмүр бою нааразы болуп келаткан абышкасына биринчи жолу ыраазы болот. Ошентип, абышкасын мындан ары эч капа кылбай жүрөйүн деген ой көңүлүнө кылт этет. Бирок, тагдырдын тамашасын кара, кийинки эле жазда абышкасы да каза табат. Эми дайрага чуркаганын коет. Көрсө, кемпирди оолуктуруп, алкынтып дайрага чуркаткан абышкасынын деми тура. Бул чыгарма ушунча кыска, ушунча көркөм, ушунча оригиналдуу. Кылчаңдабай туруп эле кыргыз адабиятында жаңы жаралган классика деп кыйкыргың келет. Китептин атына коюлган «Жан шерик» аттуу аңгемесинде чоң энесиндей шариятка ишенген сүттөн ак келинчегинин балдарын багып үйдө отурганда көзүнө чөп салган эринин башка ойнош күткөнү онтобос оорусунун ызасы баяндалат. Акыры врачтын дарысы ал ооруну кетирет. Бирок, «Көңүлүнө көк муштум болуп түйүлгөн ызаны эмне кети­рет?...» Бул суроого жооп табуу жалпы адамзат турмушундагы маанилүү маселелердин бири эмеспи. Жыйынтыктап айтканда, жазуучу Топ­чугүл Шайдуллаеванын аңгемелери биздин адабиятта өзүнө таандык үнү бар, турмушка новатордук көз карашы бар, нукура элдик элпек тил менен жагымдуу, назик жана мээримдүү жүрөгү бар келечектүү бир таланттын келгендигин далилдейт» («Тунук», №2(5), 31-январь,2001-ж.)

Белгилүү жазуучулардын, профессионалдардын Топчугүл жөнүндөгү пикирлери ушундай болгон соң, ага ылайым адабий сапары байсалдуу болушун тилейбиз. Жазуучу аталгандардын баары эле нукура жазуучу эмес, Топчугүлдөй түпкүлүгү, дээри, гени таланттуу жазуучуну башкага чаташтырууга болбойт. Жазуучу акындардын арасында эл акыны Майрамкан Абылкасымова айткандай «ар бир адам менсинет, куурай гүлгө теңсинет» болуп чын чыгаандарга чыгармачылык дарамети, талан­ты менен эмес, жалган атагы, же байлыгы менен атаандашкысы келгендер арбын. Эң чоң сынчы, сот, тараза, калыс - Мезгил. Ал баарын иргеп, өз-өз ордуна коет. Алдыга талант гана озот.

Өткөндө Топчугулдун «Айгүл тоого» деген ырына жазылган Апас Жайнаковдун обонун телевизордон көрүп, абдан кубандым. Демек, анын жүрөгү да ырчы торгой турбайбы. «Ачыла элек сандыкта бычыла элек кундуз бар» дегендей, көп кырдуу талант жер алдындагы кендей өз мезгилинде жарк деп ачыла берет тура. Дегеле Топчугүл чыгармачылык табиятында бийиктикти, тазалыкты, аруулукту көксөйт экен. Анын бул тилеги ар бир чыгармасынын деминен сезилип турат. Көрсө, пендең түшкүр бакытын издеп жашайт экен, деле бул дүйнөдө бакытка маарыган адам бар болду бекен? Эмнеге адамдар оомат, бак-таалайга какап-чакап, тунуп жашабай, дайым эле дооматы көп турмушта түйшүк менен сар-санаадан, убайымдан башы арылбайт? Чиркин, турмуштун миң катмар кытмыр бүктөмүндө өкчөлүп жүрүп, «топурактан башкага тойгузбаган шум дүйнөдө» (Н.А.) «бакыт жакка келгенде жолум катуу» (Т.Аман) деп өксөгөндөрдүн ички дүйнөсүн миң алакетке түшүргөн сар-санаасын, болкулдаган, дикилдеген жүрөгүнүн түрсүлүн, турмуш гармониясын таланттуу жазуучу Топчугүл эң бир кылдат, чебер ачып бергени тамшандырып, суктантат. Өз чыйырына түшкөн жаркын талант, асыл баш жазуучуну оомат жылоолоп, адабий асыл наркта зоболосу көтөрүлсүн дегим келет. Бар бол! Шумкар гана көктү көксөп, көккө атылат, көктө эркин чабыт салат.