Казан —2009 Аллаһы Тәгалә бәндәнең Үзенә мохтаҗ икәнне таныганны, Аңа бу турыда хәбәр иткәнне ярата. Бәндә дога кылуда ныклык күрсәтүне, җавап алуга өметләнүне ташлаганчы, аның догасы кабул ителүгә якын булачак
жүктеу/скачать 1.23 Mb.
|
الْمُبْدِئُ — әл-Мүбди. Һәр нәрсәне бар иткән, яраткан Бөек Барлык — Улдыр димәктер. Аның яратуында үрнәк алган бер нәрсә юк. Ул һәр нәрсәне беренче яраткандыр. الْمُعِيدُ — әл-Мүгыйид. Яратканнарны юк иткәннән соң киредән яратучы, терелтүче димәктер. Үлем белән бөтен нәрсә бетми, киресенчә, чын һәм әбәди-мәңгелек хәят башлана. Моны эшләячәк тә Аллаһыдыр. الْمُحْيِ — әл-Мүхьйи. Яратып тормыш бирүче, яшәтүче димәктер. Аллаһының теләге булмаса, бернинди барлык хәят тапмас иде. Кайбер галимнәр бу исемне гарифләрнең (Аллаһының сөеклеләренең) күңелләрен баеткан, җанландырган мәгънәсендә аңлаталар. الْمُمِيتُ — әл-Мүмиит. Билгеле бер заман яшәгәннән соң барлыкларны юк итүче димәктер. Мәхлукатны яшәтүче — Ул булган кебек, юк итүче дә Улдыр. الْحَيُّ — әл-Хәйй. Бу исем Аллаһының даими тере булуын белдерә. Яратылганнар туар, үсәр һәм үләрләр. Ләкин Аллаһ тумас һәм үлмәс. Ул һәрвакыт тередер, бакыйдыр. Яшәү өчен кайбер шартларга бәйле безнең тормышыбыз узар. Аллаһ исә бернәрсәгә дә бәйле түгел, бернәрсәгә дә ихтыяҗы юк. الْقَيُّومُ — әл-Каййүүм. Күкләрне һәм җирне бер тәртиптә тотучы димәктер. Аның тәртибен беркем боза алмас. Әмма Үзе теләсә, һәр вакыт боза алыр. Ләкин, мәрхәмәтле вә шәфкатьле булганга күрә, Ул моны эшләмәс. Язган вакытына кадәр шушы тәртибен дәвам итәр. الْوَاجِدُ — әл-Вәәҗид. Аллаһ теләгән вакытта теләгәнен табар. Аллаһы Тәгалә Үзе табарга теләгән нәрсәләр өчен көтү, вакыт билгеләү яки чаралар эзләү дигән нәрсә юк. الْمَاجِدُ — әл-Мәәжид. Даны бөек, кәрамы киң мәгънәсендәдер. Аның юмартлыгының чиге юк. Ул кешеләрне башта саф һәм матур яхшы эшләр эшләргә юнәлтер, соңыннан ул эшләр өчен аларга күп нигъмәтләр бүләк итәр. Мондый коллары өчен җәннәтен хәзерләр. الْوَاحِدُ — әл-Вәәхид. Һәр карашта: затында, сыйфатларында, эшләрендә, исемнәрендә ише, охшашы, уртагы, ярдәмчесе булмаган бердәнбер барлык — Аллаһыдыр димәк. "Ихлас" сүрәсе Аның бу сыйфатларын аңлатып бирә. "Ихлас" сүрәсен еш уку бик саваплы. الصَّمَدُ — әс-Самәд. Ихтыяҗларны канәгатьләндерүче, кайгыларны бетерүче — Аллаһыдыр. Кол бары тик Аңа ышаныр, Аңа гыйбадәт кылыр, Аннан гына ярдәм көтәр, Аңа тәвәккәл кылыр. الْقَادِرُ — әл-Каадир. Теләгән нәрсәне теләгәненчә эшләргә хәленнән килгән барлык — Аллаһыдыр. Аның кодрәтенең чиге юктыр, Аның һәр нәрсәгә көче җитә. الْمُقْتَدِرُ — әл-Мүкътәдир. Җир йөзендә куәт һәм кодрәт иясе булганнар бар. Аллаһының алар өстеннән, ягъни алар аша, теләгәнен теләгән вакытта эшләргә көче җитәр. Аллаһының кодрәте каршысында аларның көчләренең бер тәэсире дә юктыр. الْمُقَدِّمُ — әл-Мүкаддим. Аллаһ теләгәнен алга сөрер, кайбер кешеләрне башкаларыннан өстен кылыр. Кыска вакытта аларга мөмкинлекләр бирер, гыйззәт һәм шәрәф-хөрмәт иясе итәр. الْمُؤَخِّرُ — әл-Мүәххыйрь. Ахырга калдыручы димәктер. Аллаһ бер төркем инсаннарны алга чыгарыр, мөмкинчелек бүләк итеп, төрле дәрәҗәләргә ирешергә ярдәм итәр. Кайбер вакыт исә колларының теләгәннәрен шунда ук бирмәс, соңга калдырыр. Аның болай эшләвендәге хикмәтне кешеләр белә алмас, чөнки кешеләрнең белеме чикледер. Аллаһ белеменең исә чиге юктыр. الْأَوَّلُ — әл-Әүввәл. Элек, Барлык — Улдыр. Аның элекке Барлык булуы Аның бер башлангычы булуын күрсәтмәс. Аның өчен "Әүввәл" дию, икенчесе "бардыр" димәк түгелдер. Үзеннән әүвәл бернинди дә барлык юк димәктер. الْآخِرُ — әл-Әәхыйр. Аннан әүвәл бер барлык булмаган шикелле, Аннан соң да бернинди барлык юктыр һәм булмаячак. Беркөнне бөтен нәрсә юк булачак, тик бер Аллаһ кына мәңге калачак. الظَّاهِرُ — әз-Зааһир. Аллаһ ачыктыр. Аны бер барлык буларак күрә алмыйбыз. Әмма күргән һәр нәрсә Аның барлыгын дәлилләр. Күрә алмаган нәрсәләр дә бардыр ки, алар да Аның барлыгына дәлилләр. الْبَاطِنُ — әл-Бәәтыйн. Аллаһының барлыгы ачык булса да, Ул — яшерендер. Без Аның чын халәтен белә алмыйбыз. Ышанабыз да һәм беләбез дә: Ул һәр җирдә бар. Ул булмаган җир юктыр. الْوَالِى — әл-Вәәли. Бөтен галәмне бер Үзе генә юнәлтүче. Ул яратыр да, юк та итәр. Үтерер дә, терелтер дә. الْمُتَعَالِى — әл-Мүтәгаали. Һәр нәрсәдән, һәр халәттән өстен димәктер. Аның өстенлеге мәңгедер. Аның бер нәрсәгә дә ихтыяҗы юктыр. الْبَرُّ — әл-Бәрр. Аллаһ яхшылык эшләүчедер, һәр яхшылык — Аннандыр. Ул колларына һәрвакыт яхшылык эшләр. Коллары да үз араларында бер-берләренә ярдәм итәргә тиешләр. التَّوَّابُ — әт-Тәввәәб. Аллаһ тәүбәләрне кабул итүче, гөнаһларны кичерүче димәктер. Аллаһының тәүбә ишеге һәрвакыт ачык. Күп гөнаһ эшләгән кеше, "Раббымның йөзенә карарлык хәлем калмады" дип, гөнаһка батмасын, шунда ук үкенеп сәждә кылсын, гафу һәм мәгъфирәт сорасын. الْمُنْتَقِمُ — әл-Мүнтәкыйм. Кешеләрнең эшләгән гаепләренә күрә төп-төгәл тиешлесен бирүчедер. Аллаһ тәүбә һәм үкенү өчен кешегә бик күп уңайлы форсатлар бирер. Кол боларның берсен дә кулланмаса, һәм тыелган юлда йөрүен дәвам итсә, Аллаһы Тәгалә аңа гөнаһына тиешлесен бирер. Бераз гына азайтмас, бераз гына да арттырмас. الْعَفُوُّ — әл-Гафүв. Бик гафу итүче димәктер. Аллаһ, үч алган кебек, гафу да итәр. Шуның өчен адәм баласы, гөнаһларыннан һәрвакыт тәүбә итеп, Аллаһы Тәгаләдән гафу теләр. Пәйгамбәребез (с.г.в.) Гайшә анабызга (р.г.) бер Кадер кичәсендә: "Аллаһым, Син гафу итүчесең, гафу итүне сөярсең, мине гафу ит",— дип дога кылырга өйрәткән. الرَّؤُفُ — әр-Раүф. Аллаһ бик мәрхәмәтледер. Мәрхәмәтенең иге-чиге юк, бер үлчәме дә юктыр. مَالِكُ الْمُلْكِ — Мәәликүл-мүлки. Һәр нәрсәнең хуҗасы, иясе — Улдыр. Безнең үз малыбыз дип уйлаган нәрсәләр асылда — Аныкыдыр. Теләгән вакытта кулыбыздан алыр. Без Аның мөлкендә яшибез. Безгә теләгән эшне эшләр. Мөлкәтнең мәңгелек хуҗасы да — Улдыр. Мал-мөлкәт барысы фанидыр. Дөнья тормышында вакыт уздырмак өчен генә булган бер чарадыр. Әмма бик күп кешеләр, мал-мөлкәтне үзләренең асыл максатлары дип уйлап, аның артыннан чабалар. Ләкин ул маллар, ул байлыклар хуҗасының артыннан йөгермәс, ахирәттә хуҗасына һичбер файда китермәс. Ул көнне файда бирәчәк бердәнбер нәрсә — сәламәт кальбтер, ягъни самими күңел. ذُو الْجَلَالِ وَالْإِكْرَامِ — Зүл-җәләәли вәл-икраам. Бөеклек һәм икрам-юмартлык хуҗасы — бары тик Аллаһыдыр. Аның икрамының чиге юктыр. Инсан Аның шул икрамы аркасында яшәр. الْمُقْسِطُ — әл-Мүкъситъ. Аллаһ бөтен эшләрен охшашлык һәм охшату рәвешендә эшләр димәктер. Аның эчендә тигезсезлек, кимчелек булмас. Хаксызлык һәм золым кебек хәрәкәтләр кешеләргә генә хастыр. Аллаһ алардан азаттыр. الْجَامِعُ — әл-Җәәмигъ. Теләгәнен теләгән вакытта, теләгән урында бергә туплаучы димәктер. Таралган нәрсәләрне җыю, без кешеләр өчен генә авыр. Аллаһ исә, үлеп тузан хәленә килгән кешеләрне бернинди авырлыксыз туплаячак. الْغَنِيُّ — әл-Ганий. Бик бай һәм һәр нәрсәсе тәэмин кылынган бердәнбер Барлык — Аллаһыдыр. Аллаһыдан баерак кемсә була алмас. Аның бернәрсәгә дә ихтыяҗы юк. Ләкин һәр нәрсә Аллаһыга мохтаҗдыр. الْمُغْنِي — әл-Мүгни. Аллаһ бай булган кебек, теләгән колларын да бай итәр. Мал һәм байлык бирелгән кешеләрнең бер төркеме бу малларны Аллаһ юлында сарыф иткәндә кайберләре бу малның бөтенесен Аллаһ хупламаган юлда сарыф итәләр. Шулай да Аллаһ аларга мөлкәт бирүне дәвам итәр. Моның сәбәбен, хикмәтен Аллаһ Үзе генә белә. الْمَانِعُ — әл-Мәәнигъ. Каршы чыгучы, тоткарлаучы димәктер. Берәр нәрсәнең мәйданга килүенә кайбер вакытларда Ул киртә куяр. Бу каршылык кире мәгънәне аңлатмый. Ул мәйданга килә торган хаталарны тоткарлар. Шундый вакыйгалар була ки, аларның хәерле булуын бары тик еллар узгач кына аңларга мөмкин. Ләкин без бу очракта эшебез барып чыкмады дип кайгырабыз. الضَّارُّ — әд-Даарр, النَّافِعُ — ән-Нәәфигъ. Беренче исем зарар биргән нәрсәләрне яратучы, икенчесе исә файдалы нәрсәләрне яратучы димәктер. Һәр нәрсәнең яратучысы — Ул булганга күрә, боларның да яратучысы — Улдыр. Кол: "Зарарлы нәрсәләрне Аллаһ яраткан, минем ни гаебем бар?"— дия алмас. Кол ирадәсен изге юлда кулланырга тиеш. النُّورُ — ән-Нүүр. Галәмнәрне нурландыручы, күңелләргә һидаять утын ягучы — Улдыр. Аллаһ күкләрнең һәм җирнең Нурыдыр. الْهَادِى — әл-Һәәди. Теләгән колына һидаять биреп, туры юлга күндерүче мәгънәсендәдер. Аллаһ, яхшы һәм начарны ярату белән бергә, кешенең начар юлдан китүен теләмәс. Мөселман намазының һәр рәкәгатендә: "Аллаһым! Безне туры юлга күндер",— дип дога кылар. الْبَدِيعُ — әл-Бәдиигъ. Галәмне иң гүзәл вә охшашы булмаган рәвештә яраткандыр. Аллаһының яратучы мәгънәсендәге исемнәреннән берседер. Бу исемнәр арасында бер төркем мәгънә аермалары бардыр. الْبَاقِى — әл-Бәәкый. Соңы, ахыры булмаган барлык димәктер. Аллаһының башлангычы да, соңы да юк. Һәр нәрсә юк булачак. Ләкин Ул бар, бар булуын дәвам итәчәктер. الْوَارِثُ — әл-Вәәрис. Мал-мөлкәт һәм байлыкның чын хуҗасы Аллаһ димәктер. Кешеләрнең дә байлыклары бар, ләкин алар байлыкларына чын мәгънәдә хуҗа була алмаслар. Әҗәл килгән вакытта байлыкның бер файдасы да булмас. Аларның хакыйкый иясе — Аллаһыдыр. Аның исә аларга һич ихтыяҗы юк. الرَّشِيدُ — әр-Рашиид. Галәмне бер мизан, тәртип буенча йөртүче димәктер. Һәр эшне идарә иткән, юнәлткән, күзәткән — Улдыр. Аллаһы Тәгалә кешеләрне бу эштә чара буларак кына куллана. الصَّبُورُ — әс-Сабуур. Аллаһ бик сабырдыр. Гөнаһлыларга, залимнәргә, баш тартучыларга җәза бирергә ашыкмас, аларга вакыт бирер. Бу заман эчеңдә тәүбә итсәләр — аларны гафу итәр, гафу итүне яратыр. Тәүбә итмәсәләр — бер көнне җәза кылыр. Без кешеләр Аның хикмәтләрен аңламаганга күрә, Аллаһ боларга нигә җәза бирсен, дип уйлыйбыз. Хәлбуки, Ул һәр нәрсәне белә һәм күрә. ӨЧЕНЧЕ БҮЛЕК ГЫЙБАДӘТ ДОГАЛАРЫ А. Тәһарәт һәм тәһарәт догалары. Намаз уку, Коръәни Кәримне тоту һәм башка кайбер гыйбадәтләрне үтәү өчен тәһарәт алу шарт. Тәһарәт үзенә күрә бертөрле пакьлектер. Тәһарәт түбәндәгечә алыныр: Кулларны, терсәкләргә кадәр сызганып: "Ният иттем тәһарәт алырга", — диелер.
(Таш белән куылган шайтаннан Аллаһыга сыенам). بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ "Бисмилләәһир-рахмәәнир-рахиим". (Рахмән һәм Рахим булган Аллаһының исеме белән башлыйм) дип, куллар беләзеккә кадәр өч мәртәбә яхшы итеп юыла. Тәһарәт алучы кеше, әгәр йөзеге булса, аның астын да, бармакларының арасын да юар. Куллар беләзеккә кадәр юылганда түбәндәге дога укыла.
(Суны чиста һәм Исламны нур итеп яраткан Аллаһыга мактаулар булсын). Куллар юылгач, уң учка су алып, өч мәртәбә авыз чайкала. Авызга су алганда ошбу дога укыла: اَللَّهُمَّ اسْقِينِي مِنْ حَوْضٍ نَبِيِّكَ كَأْسًا لاَ أَظْمَأُ بَعْدَهُ أَبَدًا "Әллааһүммә әскыинии мин хаудый нәбиййикә кәэсән ләә әзъмәъү бәгъдәһүү әбәдә." (Аллаһым! Пәйгамбәрнең хавезеннән (күленнән) миңа шундый бер касә су эчер, аннан соң мин башка сусамасам иде). Авызны чайкаганнан соң борынга өч мәртәбә су алына. Бу да шулай ук уң кул белән эшләнә. Әгәр тәһарәт алынган җирдә башка кеше булмаса, борынга алынган су сул кул белән сеңгерелә. Әгәр башкалар булса, аларга ишетелмәслек итеп эшләнә. Борынга су алганда ошбу дога укыла: اَللَّهُمَّ اَرِحْنِي رَايِحَةَ الْجَنَّةِ وَارْزُقْنِي مِنْ نَعِيمِهَا وَلا ﺘرِحْنِي رَايِحَةَ النَّارِ "Әллааһүммә әрихнии райихәтәл-җәннәти вәрзукънии мин нәгыиимиһәә вә ләә түрихнии райихәтән-нәәр." (Аллаһым! Миңа җәннәтнең исен иснәт, җәннәт нигъмәтләрен ирештер, ләкин миңа җәһәннәм исен иснәтмә). Борынга су алганда түбәндәге доганы да укырга мөмкин:
(Аллаһым! Миңа нигъмәтеңнең һәм җәннәтеңнең хуш-исләрен хәрам кылма). Моннан соң ике учка су алына һәм йөз юыла. Битләрне юганда да бөтен җире өч мәртәбә юыла; күзләр, әгәр булса, сакал һәм мыекның асты да су белән чылатыла. Йөзне юганда түбәндәге дога укыла: اَللَّهُمَّ بَيِّضْ وَجْهِي بِنُورِكَ يَوْمَ تَبْيَضُّ وُجُوهٌ وَتَسْوَدُّ وُجُوهٌ "Әллааһүммә бәййидъ вәҗһии бинуурикә йәүмә тәбйәдду вүҗүүһүн вә тәсвәддү вүҗүүһ." (Аллаһым! Кайбер йөзләр агарачак һәм кайбер йөзләр каралачак Кыямәт көнендә минем йөземне агарт!) Аннан соң сул кул белән уң кулны терсәкләр белән бергә өч мәртәбә юалар. Уң кул юылганда ошбу дога укыла: اَللَّهُمَّ اَعْطِينِي كِتَابِي بِيَمِينِي وَحَاسِبْنِي حِسَابًا بَسِيرًا "Әллааһүммә әгътыинии китәәбии бийәмиинии вә хәәсибнии хисәәбән йәсиираа." (Аллаһым! Китабымны уң ягымнан бир һәм хисабымны җиңел кыл). Сул кул, шушы рәвешчә, уң кул белән өч мәртәбә юыла һәм түбәндәге дога укыла:
(Аллаһым! Китабымны сул ягымнан һәм аркамнан бирмә, мине авыр хисапка да ташлама!) Чират буенча баш мәсех ителә. Ике кул учы чылатылып башка мәсех кылына. Башны мәсех иткәндә ошбу дога укыла: اَللَّهُمَّ غَشِّنِي بِرَحْمَتِكَ وَأَنْزِلْ ﻋﻠﻲَ مِنْ بَرَاكَتِكَ "Әллааһүммә гашшинии бирахмәтикә вә әнзил галәййә мин бәраакәтикә". (Аллаһым! Башымны рәхмәтең белән урат һәм өстемә бәрәкәтеңне иңдер). Бу урында башка дога да укырга мөмкин:
(Аллаһым! Чәчләремне һәм тәнемне җәһәннәмгә хәрам кыл, мине кыямәт көнендә Синең күләгәңнән башка күләгә булмаган гаршеңнең (тәхетеңнең) күләгәсе астында ышыкландыр). Баш мәсех ителгәннән соң башта уң, аннан сул колак мәсех ителә. Учларны чылатып, бармаклар белән колакларның эче, баш бармаклар белән колакларның тышы астан өскә таба мәсех ителә. Колакларны мәсех иткәндә ошбу дога укылыр: اَللَّهُمَّ اجْعَلْنِي مِنَ الَّذِينَ يَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ "Әллааһүммәҗгальнии минәлләзиинә йәстәмигуунәл-каулә фәйәттәбигуунә әхсәнәһ." (Аллаһым! Әйтелгәннәрне ишетеп, сүзнең иң яхшысына — Коръәнгә ияргән колларыңнан кыл.) Колаклардан соң бармакларның тышкы ягы белән муенга мәсех ителә. Мәсех кылганда ошбу дога укыла:
(Аллаһым! Муенымны җәһәннәмнән азат кыл, мине богаулардан, чылбырлардан сакла). Аякларны юганда сул кул белән башта уң аякны, аннан соң сул аякны юалар. Аяк тубыклар белән бергә юылганда ошбу дога укыла:
(Аллаһым! Аяклар таячак кыямәт көнендә аякларымны сират күпере өстендә нык тот.) Сул аяк юылганда исә ошбу дога укыла:
(Аллаһым! Миңа охшаган һәм кабул була торган бер эш бир, гөнаһларымны гафу итеп, табышлы һәм мәкъбүл сәүдә насыйп ит). Госел. Бөтен тәнне су белән юу госел дип атала. Госел фарыз яки сөннәт буларак башкарылырга мөмкин. Кеше ике очракта госел коенырга тиеш.
Чөнки Аллаһы Тәгалә "Бәкара" сүрәсенең 222 нче аятендә әйткән: "Алар синнән күрем һәм бу вакытта хатыннары белән якынлык кылу турында сорыйлар. Аларга әйт, күрем – ул хатыннарның авыру вакыты. Аларның күремнәре беткәнче, һәм алар пакьләнгәнче аларга кагылмагыз. Алар пакьләнгәч, аларга Аллаһ сезгә әмер иткән урыннан килегез". Җөнүб хәләте ике сәбәп нәтиҗәсендә була. Беренчесе шәһвәт тәэсирендә кагылу, караш, поллюция яки җенси якынлык сәбәпле ир-атларда – мәни, хатын-кызларда сыеклык бүленеп чыгу. Җөнүблекнең икенче сәбәбе – мәни бүленеп чыгу яки чыкмауга карамастан, табигый юл белән якынлык кылу. Җомга намазы алдыннан госел коену сөннәт санала. Чөнки бер хәдистә хәбәр ителгәнчә, Пәйгамбәр галәйһиссәләм: "Әгәр берәрегез җомга намазына килергә җыенса, госел коенсын", – дип әйткән. Гәет намазлары алдыннан госел коену да сөннәт. Чөнки Ибне Габбас, Аллаһ аларның икесеннән дә разый булсын: "Гадәттә Аллаһының Рәсүле галәйһиссәләм Рамазан гаете һәм Корбан гаете көнне госел коена иде", – дигән. Хәбәр ителгәнчә, Зәдән болай дигән: "(Бервакыт) мин Галидән, Аллаһ аннан разый булсын, госел турында сорадым, һәм ул: "Теләгән вакытыңда коен", – дип җавап бирде. Мин: "Юк, кай вакытта госел коену сөннәт булуы турында сорадым", – дип әйттем. Шунда ул: "Һәр җомгада, Рамазан гаете, Корбан гаете һәм Гәрәфә көнне госел коен", – диде". Шулай ук ихрам халәтенә кергәндә госел коену да сөннәт. Хәбәр ителгәнчә, Ибне Гомәр, Аллаһ аларның икесеннән дә разый булсын, болай дигән: "Ихрам халәтенә керергә теләгән кешегә госел коену сөннәткә туры килә". Госел алу түбәндәгечә башкарыла. Әүвәл куллар һәм гаурәт җирләре яхшы итеп юыла. Юа башлаганчы шушы рәвешле ният ителер:
(Аллаһым! Ният иттем, пычраклыкны бетереп, шакшылыктан котылырга). Аннан соң ошбу дога укыла:
(Аллаһым! Кальбемне һәм тәнемне шакшылык һәм пычраклыктан арула). Тәһарәт алынып, тәннең һәр җире коры калмаслык итеп юыла. Юынып бетергәч, кыйблага туры басып, ошбу дога укыла: أَشْهَدُ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ "Әшһәдү ән ләә иләәһә илләллааһү вә әшһәдү әннә мүхәммәдән габдүһүү вә расүүлүһ." (Аллаһыдан башка илаһ юклыгына, Мөхәммәднең Аның колы вә илчесе булуына таныклык китерәм). Уразада булмаса, бераз су эчкәннән соң, ошбу дога укыла:
(Аллаһым! Миңа Синең шифаң белән шифа бир, дәваң белән дәва бир. Мине афәтләрдән, авырулардан вә кайгылардан сакла). Моннан соң бер яки өч мәртәбә "Кадер" сүрәсен уку саваплы. Бу тәһарәтнең әдәпләреннән саналыр. "Кадер" сүрәсе һәм аның мәгънәсе: بِاِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَانِ الرَّحِيمِ . إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ . وَمَا أَدْرَكَ مَا لَيْلَةُ الْقَدْرِ . لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ . تَنَزَّلُ الْمَلاَئِكَةُ وَالرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ كُلِّ أَمْرٍ . سَلاَمٌ هِيَ حَتَّى مَطْلَعُ الْفَجْرِ "Иннәәә әңзәлнәәһү фии ләйләтил-кадер. Вә мәәә әдераакә мәә ләйләтүл-кадер. Ләйләтүл-кадери хайрум мин әлфи шәһер. Тәнәззәлүл-мәләәәә-икәтү вәр-руухү фииһәә биъизни раббиһим миң күлли әмр. Сәләәмүн һия хәттәә мәтъләгыйль-фәҗер." (Без Коръәнне Кадер кичәсендә иңдердек. Кадер кичәсенең нәрсә булуын син беләсеңме? Кадер кичәсе мең айдан да хәерлерәк. Фәрештәләр вә Рух ул кичне төрле эш өчен иңәрләр. Ул кичәдә таң атканчы тынычлык, сәламәтлек һәм исәнлек сөрер.) Сөйләп узылган бу догаларны уку мөстәхәбтер, ягъни саваплы эш. Бу догаларны уку, һичшиксез, мәҗбүри түгел, болардан башка догаларны да укый ала. Доганың гарәпчәсен белмәсә, үз телендә дә укырга була. Коръәннән кайбер дога аятьләрен дә, күңеленнән чыккан догаларны да укырга мөмкин.
Намаз – Исламның биш баганасыннан берсе булып, иң мөһим гыйбадәтләрдән санала. Мөэминнәргә Коръәни Кәримдә фарыз намазларын укырга кирәклеге турында кабат-кабат әмер ителә. Намаз асылда бер догадыр, ләкин ул башка гыйбадәтләрнең дә асылын үз эченә ала. Намазлар фарыз, вәҗеп һәм сөннәт (нәфел) дигән өч зур төркемгә бүленә.
Болар Аллаһы Тәгалә тарафыннан мөселманнарга үтәлүе мәҗбүри дип әмер ителгән намазлар. Иртә намазының ике, өйлә намазының дүрт, икенде намазының дүрт, ахшам намазының өч һәм ястү намазының дүрт рәкәгатьлек фарызлары бар. Бу көнлек биш вакыт фарыз намазлардан тыш, ирләр җомга көнне өйлә урынына җомга намазы укырга тиешләр.
Мәҗбүрилеге фарыз намазлар кебек үк катгый рәвештә әмер ителмәгән намазлар. Гает намазы һәм витер намазы шундыйларга керә. 3. Сөннәт (нәфел) намазлар. Болар фарыз һәм вәҗеп намазларга кермәгән намазлар. Фарыз намазлардан элек яки соң кылына торган намазлар да бу төргә карый. Иртәнге намазның фарызыннан элек ике, өйлә намазының фарызыннан элек дүрт, соңыннан ике, икенде намазының фарызыннан элек дүрт, ахшам намазының фарызыннан соң ике, ястү намазының фарызыннан элек дүрт, соңыннан ике булган барлыгы егерме рәкәгать сөннәт намазы бар. Сөннәт намазлары да үз араларында катгый яки катгый булмаганнарына карап, "сөннәти мүәккәдә" һәм "сөннәти гайри мүәккәдә" дип икегә аерыла. Икенде һәм ястү намазларының дүрт рәкәгать намазлары катгый булмаган сөннәт намазлары, ягъни "гайри мүәккәдә" сөннәт намазлары дип атала. Иртә намазының сөннәте, өйлә намазларының сөннәтләре, ахшам намазының сөннәте белән ястү намазының ике сөннәте катгый сөннәтләргә карый. Бигрәк тә рамазан аенда махсус кылынган тәравих намазы да катгый, үтәлергә тиешле булган бер сөннәт намазы дип санала. Һәр гыйбадәтнең асылы намазда чагыла. Кылачак намазыбыз теләсә фарыз, теләсә нәфел булсын, аларны чын ихлас белән кылырга һәм билгеле бер догаларны уку мәҗбүриятендә булырга тиешбез. Биш вакыт намазны уку өчен әүвәл намаз вакытының җитүе кирәк. Намаз вакытының җитүе кояш белән беленер. Намаз вакыты кергәч иң элек азан әйтелер. Фарыз намазлары алдыннан камәт укылыр. Биш вакыт намазлардан элек азан әйтү һәм фарыз алдыннан камәт уку "сөннәти мүәккәдәдер". Азан — Исламның һәм мөселман иленең бер билгеседер. I. Азан һәм Камәт Азан шул рәвешле укылыр: اَللهُ أَكْبَرُ ، اَللهُ أَكْبَرُ ، اَللهُ أَكْبَرُ ، اَللهُ أَكْبَرُ . أَشْهَدُ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ ، أَشْهَدُ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ . وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا رَسُولُ اللهِ ، وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا رَسُولُ اللهِ . حَيَّ عَلَى الصَّلاَةِ ، حَيَّ عَلَى الصَّلاَةِ . حَيَّ عَلَى الْفَلاَحِ ، حَيَّ عَلَى الْفَلاَحِ . اَللهُ أَكْبَرُ ، اَللهُ أَكْبَرُ ، لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ . "Әллааһү әкбәр. Әллааһү әкбәр. Әллааһү әкбәр. Әллааһү әкбәр. Әшһәдү әлләәә иләәһә илләллаааһ. Әшһәдү әлләәә иләәһә илләллаааһ. Әшһәдү әннә Мүхәммәдәр-расүүлүллаааһ. Әшһәдү әннә Мүхәммәдәр-расүүлүллаааһ. Хәййә галәс-саләәәһ. Хәййә галәс-саләәәһ. Хәййә галәл-фәләәәх. Хәййә галәл-фәләәәх. Әллааһү әкбәр. Әллааһү әкбәр. Ләә иләәһә илләллаааһ". (Аллаһы Тәгалә һәр нәрсәдән Олуграк (4 мәртәбә). Гуаһлык бирәмен ки, тәхкыйк, бер Аллаһы Тәгаләдән башка һичбер илаһ юк (2 мәртәбә). Гуаһлык бирәмен ки, тәхкыйк, Мөхәммәд галәйһиссәләм – Аллаһы Тәгаләнең илчеседер (2 мәртәбә). Намазга ашыгыгыз (2 мәртәбә). Котылуга ашыгыгыз(2 мәртәбә). Аллаһы Тәгалә һәр нәрсәдән Олуграк (2 мәртәбә). Аллаһы Тәгаләдән башка һичбер илаһ юк (1 мәртәбә)). Иртәнге азанда "Хәййә галәл-фәләәх"тән соң ике тапкыр: жүктеу/скачать 1.23 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|