Кипчаки евразии: история, язык и
жүктеу/скачать 4.03 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 1.1.3 Tuna Nehrine Uzanma/ Balkanlar a Akınlar
| 1.1.2 Deşt-i Kıpçak’a İlerleme
Kuman-Kıpçak Karadeniz’in kuzeyine gelir gelmez kendilerinden önceki Peçenek ve Uzların gibi Rus knezleri ile mücadele etmek zorunda kaldılar. İlk çarpışma Preyeslav knezi Vsevolod ile oldu. Sonuç alınamamış olmalı ki, 1055 yılında iki taraf barış yaptı. Bu sırada Kuman-Kıpçakların başbuğunun “Boluş” olduğunu görmekteyiz. Boluş’tan sonra 1061 yılında, Rus vekayinamelerinde geçen adıyla İskal(Sakal?) adlı başbuğ idaresinde, Kıpçaklar Rusları ağır bir yenilgiye uğrattılar. Daha sonra Rusların Kıpçaklara karşı Peçenek ve Uzları koruması üzerine 1068 yılında Kıpçak orduları tekrar Rus arazisine girip Kiyef yakınındaki Alta Irmağı üzerinde birleşik Rus ordusunu çok ağır bir mağlubiyete uğrattılar. Bu yenilgi neticesinde Kiyef’te karışıklıklar çıktı. Knez İzyaslav Lehistan’a kaçmak zorunda kaldı. Kuman-Kıpçaklar daha sonra Çernigov knezliğine kadar sokuldular. Bundan sonra Rus topraklarına arka arkaya Kuman- Kıpçak hücumlarını görmekteyiz. Bu akınlarda Kuman-Kıpçaklar 1071’de Rostovtsev ve Neyatin bölgesine, 1079’da “Voin” kasabasına, 1080’de ise Novogrod sahasına kadar ilerlediler. Bu sırada Kuman-Kıpçak hakimiyeti Don- Dnyester bölgesi ağırlık merkezi olmak üzere Balkaş-Talas havalisinden Tuna ağzına kadar geniş bir sahayı kaplıyordu. Kafkaslarda Kuban sahası ile kuzeyde İtil Bulgarları ülkesine kadar uzanıyordu. Kuman-Kıpçak akınları 1080-1090 yılları arasında da devam etti. Bu akınlar Rus şehirlerine kadar uzanmakla birlikte, düzenlenmelerinin gerçek sebepleri Rus knezlerinin davetidir. Hatta bazı akınlarda Rus şehirleri dahi yağmalanıyordu. Ayrıca Rus knezleri tahta çıkar çıkmaz, Kuman-Kıpçaklarla barışı korumak için onlara, altın, kumaş ve sürü gönderiyorlardı. 1.1.3 Tuna Nehrine Uzanma/ Balkanlar a Akınlar Bu arada 1087 yılında Peçenek başbuğu Tatuş’un ittifak teklifi üzerine Kumanlar, Tuna Nehrini geçerek Balkanlara doğru ilerlediler. 1090 yılından itibaren Kuman-Kıpçaklar en parlak devirlerine girdiler. Bu sıralarda başlarında çok cesur oldukları vurgulanan yetenekli başbuğlar vardı (Benek=bonyak, Tugorkan=Tugorhan, Sarıhan=Şaruhan ve Altınoba=Altınopa). Kuman-Kıpçaklar 1091 yılında Bizans ile ittifak yaparak, Peçenekleri imha ettiler. Bu suretle Bizans mutlak bir felaketten kurtulmuş oldu. 1092’de Lehistan üzerine sefer düzenlediler. 1092/1093’ te Bizans arazisinde yağmalarda bulundular. Daha sonra bir grup Kuman-Kıpçak Kapuç adlı bir başbuğ idaresinde Macaristan içlerine kadar sokuldu. 1093 yılında tekrar Kiyef Knezliğine saldırıp, Toreçsk şehrini aldılar. жүктеу/скачать 4.03 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|