Кіріспе зерттеудің ӛзектілігі
жүктеу/скачать 0.67 Mb. Pdf көрінісі
|
| ойнайтынын түсінбеймін? Сұлу емес әйелдер жұртқа үлгі бола алмай ма?
Олардың бойынан жақсы қасиеттер табуға болмай ма? – деді қолын жайып. 43 – жақсылықтың ең терең тамыры сұлулықта, ӛйткені тіршілік тәннен басталады. Ал сұлу адамдардың ақылсыз, жаман болып шығуы – диспропорция, ӛмірдің күрделілігінен, қиындығынан алғашқы тепе-теңдіктің жиі-жиі бұзылуы» [16, 325 б.], «Тозақ оттары жымыңдайды» повесінде: «Түн ортасы ауа араку тайпасынан қалған жалғыз индеец доктор Бейкердің алдында біржола кӛз жұмды. – Бітті, бәрі де бітті...Енді ешқандай мағына қалған жоқ... Түк қалған жоқ... Ең соңғы араку ӛлді... Бітті... Бәрі де бітті... бітті... Бірақ ол араку тайпасынан ең соңғы адамы ӛзі екенін аңғармады. Ол, тіпті, ӛзін адам қатарына санаған жоқ» [16,202 б.], «Оралу» повесінде: «Кенет «япыр-ау, мен Бәтимамен қосыла қалғанда қандай бақытты болатын едім» деген ӛкінішті ой жүрегімді қысып, ауыртқандай болды. «Мен сонда қандай бақытты болатын едім... Мен неге сүйтпедім... У-у-у! Тағдырдың ӛзі Бәтиманы менің бауырыма қанша әкеліп итерсе де,, ӛз жұмыртқасын танымай безген тауықтай ұямнан шығарып тастай берген екем. Сонда мен қайда асықтым? Не үшін асықтым? Биік мақсат үшін бе? Қоғам үшін бе? Шындық үшін бе? Әлде үміт күйінде қалып қойған ақыл-ой қабылетінің жарқын болашағы үшін бе?.. Жо-жоқ! Әлде бір қасиетті, үлкен іске басымды байласам-ау деген ойға менің дәтім шыдамайды. Біз сонау алғашқы махаббатқа да жанпидалық кӛрсете алғанбыз, енді тіпті де жанпидалық кӛрсете алмаймыз» [16, 106 б.], «Ақиқат» повесінде: «Адамдарды сүйіп те бақыт таба алмайсыз. Ӛйткені, бір адамды шын сүйсеңіз, ӛз қайғыңның үстіне әлгі адамның бүкіл азабы келіп қосылады. Ӛйткені, оның басына түскен қиыншылықты бӛліспей тұра алмайсыз. Үш адамды сүйсеңіз, үш адамның азабы, ал жүз, одан да кӛп адамды сүйсеңіз, тіпті бүкіл адамзатты сүйсеңіз, бүкіл жер бетінің қайғысы бір сенің басына келіп орнайды. Ендеше жан- тәнімен сүю қауіпті. Будда секілді безіп кеткеннен басқа ештеңе қалған жоқ. – Сенім керек, сенім,- деді священник осы кезде әндете сӛйлеп. – ізгілік жеңсін десеңіз, соның бар екеніне сену керек, әйтпесе қиянат жеңуі мүмкін» [16, 130 б.], «Бассүйек» әңгімесінде:«Слушай, ты не ребенок, и не первый год работаешь министром. Пора понять, что достоинство нужно не только для победы, но и для поражения. Надо уметь проигрывать, а не устраивать дурацкую сцену. Содан кейін бүкіл ой-сезімі ӛзгеріп сала берді. әзірге астында машина болғанымен, «Шынында да, біздің үйге қандай авторбус барар екен» дегендей жол жиегінде қалып бара жатқан аялдамаға тұңғыш рет үңіле қарады» [16, 280-281 б.], «Бассүйек» әңгімесінде: «Хамит стол үстінде жатқан бассүйекке сығырайып ұзақ қарады. Тағы да сол мезі қылған сәтсіз еңбектің анық себебін іздеді. Музейдегі лекцияны, кӛзілдірікті жігітті, Мұқаш шалдың әжім жапқан аппақ жүзін елестетті. «Жаубӛрінің тарихтағы орнын, халқына қадірін, ӛмірін...», «Жирафтың мойнының ұзындығын алып тастаса...», «Түсі суық болыпты ғой...». Жоқ, бәрі де әншейін теория. Жоба, тұспал» [16,310 б.], «Оң қол» әңгімесінде: «Кеше бір ұлы ақынның кітабын оқыдым. Соның ішінде «Дауыл» деген ӛлең бар екен. Кеменің діңгегі қирап, рулі сынған, желкені жыртылған. Кӛкжиекке батып бара жатқан күнмен бірге кеме де теңізге батып барады. Жұрттың бәрі жанталасып, ӛлім дұғасын |